Bjartmar Oddyr Þeyr Alexandersson blaðamaður og Art Bicnick myndatökumaður eru á vettvangi í vesturhluta Úkraínu. Þar er stríður straumur flóttafólks frá austurhluta landsins en íbúar búa sig undir átök og stríð við rússneskar hersveitir.

Ís­lensk­ir for­eldr­ar segja frá harka­leg­um könt­um á kassa­laga kerfi sem fær þau til að hugsa sig tvisvar um frek­ari barneign­ir. Dæmi eru um að konur hafi farið í þungunarrof vegna þess að þær sjá ekki fram á að geta séð fyrir fleiri börnum. Fæðingartíðni hefur aldrei mælst jafn lág á Íslandi og í fyrra. Aðjunkt í félagsfræði segir kerfið að vissu leyti hafa brugðist fjölskyldum, ekki síst mæðrum.

Haraldur Johannesen, fyrrverandi Ríkislögreglustjóri, framkvæmdi ólögmætan örlætisgjörning þegar hann samdi við níu útvalda undirmenn sína um stórbætt lífeyrisréttindi haustið 2019, að mati Hæstaréttar. Sömu undirmenn lýstu opinberlega yfir suðningi við Harald á sama tíma þegar hann var rúinn trausti lögreglumanna og lögreglustjóra um allt land. Seinagangur ráðherra við að vinda ofan af samkomulaginu varð til þess að ríkið varð að standa við samningana, sem kosta munu skattgreiðendur hálfan milljarð króna að lágmarki. Stjórn Lögreglustjórafélagsins hafði bent ráðherra á að samkomulagið stæðist ekki skoðun tæpu ári áður en fyrst var reynt að afturkalla það og töldu að færa mætti rök fyrir því að Haraldur hefði brotið af sér í starfi.

Guja Sand­holt og Thelma Hrönn Sig­ur­dórs­dótt­ir eru vel kunn­ug­ar starfs­um­hverfi söngv­ara. Þær unnu saman viða­mikla rann­sókn á starfs­um­hverfi fag­lærðra söngv­ara á Ís­landi og var hún gerð í sam­vinnu við Nýsköp­un­ar­sjóð og Heim­ild­ina

Guðmundur Kristjánsson í Brim er sá einstaklingur sem fer með stærstan hlut kvótans. Eignatengsl á milli útgerðarfélaga og eigenda þeirra sýna þrjár blokkir fara með völdin. Þetta kemur fram í upplýsingum sem sjávarútvegsráðherra, Kristján Þór Júlíusson, var gagnrýndur fyrir að veita ekki Alþingi og almenningi aðgang að í gegnum sjávarútvegsskýrsluna.

Rannsókn Heimildarinnar varpar nýju ljósi á snjóflóðið í Súðavík í janúar 1995 sem kostaði 14 manns lífið. Aðstandendur telja að ný gögn staðfesti fyrri grun þeirra, að yfirvöld hafi gert fjölmörg mistök í aðdraganda flóðsins, hunsað aðvaranir og brugðist skyldum sínum.

Konur sem rekja alvarleg veikindi til brjóstapúða hafa þurft að taka lán fyrir aðgerð þar sem púðarnir eru fjarlægðir. Aðgerðin, sem kostar mörg hundruð þúsund krónur, er ekki niðurgreidd af Sjúkratryggingum Íslands. Kon­ur sem Heim­ild­in hef­ur rætt við hafa all­ar orð­ið óvinnu­fær­ar, ým­ist tíma­bund­ið eða til fram­búð­ar, vegna veik­inda sem þær rekja til brjóstapúða.

Ný gögn um starfsemi Samherja í Namibíu sýna hvernig fyrirtækið kemst yfir fiskveiðikvóta með mútugreiðslum til spilltra stjórnmála- og embættismanna og flytur hagnaðinn í skattaskjól. Vegna gruns um peningaþvætti hafa erlendir bankar stöðvað millifærslur Samherja.

Nærri tuttugu manns eru ýmist til rannsóknar eða hafa þegar fengið dóm fyrir að bjóða eða þiggja mútur. Á hálfum mánuði í í haust komu tvö ný mál fram í dagsljósið þar sem vísbendingar voru um mútugreiðslur íslenskra fyrirtækja og fjögur önnur mál eru til rannsóknar. Í 70 ár þar á undan höfðu fjórir dómar fallið í mútumálum. Hvað hefur breytst?

„Þarna voru peningar settir ofar mannslífum,“ segir skipverji um alræmdan Covid-túr á Júlíusi Geirmundssyni. Það að áhöfninni var haldið fárveikri á sjó hefur valdið varanlegu heilsuleysi skipverja. Útgerðin reyndi að fá lækni til að taka á sig sökina. Málsókn er framundan.

Stundin birtir tekjur tekjuhæsta 1% Íslendinga. Tölurnar í listanum eru áætlaðar tekjur fyrir árið 2021, reiknaðar útfrá greiddu útsvari og fjármagnstekjuskatti.

Áhrif áfalla á líðan kvenna á meðgöngu geta verið mikil, eins og kemur fram í íslenskri rannsókn. Blaðamaður þekkir það af eigin raun hvernig hugurinn veiktist á meðgöngu, þungar hugsanir sóttu að þar til hún greindist með fæðingarþunglyndi og síðar áfallastreituröskun sem leiddu hana í kulnun. Um leið og hún lýsir eigin reynslu, ræðir hún við fleiri konur sem upplifðu sama skilnings- og úrræðaleysi fyrir konur í þessari stöðu.

Íslenskir neytendur borguðu gjald til þess að láta endurvinna plast sem Stundin fann í haug í vöruskemmu í Svíþjóð. Úrvinnslusjóður og Umhverfisstofnun hafa talið það með í tölum um endurvinnslu og íslensk endurvinnslufyrirtæki rukkuðu um 100 milljónir króna fyrir að koma því í réttan farveg.

Nokkrar konur stigu fram í Stundinni og sögðu frá ofbeldi á vistheimilunum Varpholti og Laugalandi í Eyjafirði árin 1997 til 2007.

Stöðug glíma við samfélag sem gerir ekki ráð fyrir einhverfu fólki getur leitt til alvarlegra veikinda. Þetta segja viðmælendur Stundarinnar sem öll voru fullorðin þegar þau voru greind einhverf. Framkvæmdastjóri Einhverfusamtakanna segir þau tilheyra hópi sem fái ekki lífsnauðsynlega þjónustu sem sé lögbrot. Sænsk rannsókn leiddi í ljós að einhverfir lifi að meðaltali 16 árum skemur en fólk sem ekki er einhverft. „Staðan er háalvarleg,“ segir sálfræðingur sem hefur sérhæft sig í einhverfu.

„Risið er dauðagildra,“ segir slökkviliðið um aðstæður í húsi þar sem herbergi hafa verið hólfuð niður til að koma fleiri leigjendum fyrir. „Ég neyði engan til að leigja hjá mér,“ segir eigandinn. Ófremdarástand ríkir á leigumarkaði og fólk greiðir fyrir með aleigunni og heilsunni, á meðan stjórnvöld hlúa að millistéttinni og tekjuhærri hópum á kostnað leigjenda.

Actavis seldi 32 milljarða taflna, eða þriðjung allra morfínlyfja í Banda­ríkjunum 2006 til 2012, á meðan notkun slíkra lyfja varð að faraldri í landinu. Fyrirtækinu var stýrt af Róberti Wessman hluta tímans og var í eigu Björgólfs Thors Björgólfssonar allan tímann.

„Fólk er í heljarþröm að komast í gegnum daginn,“ segir Eysteinn Orri Gunnarsson, sjúkrahúsprestur á Landspítalanum. Sérfræðilæknar á bráðamóttöku segja spítalann „vísvitandi setja sjúklinga og starfsfólk í hættu“. „Ábyrgðin er allra,“ segir framkvæmdastjóri á spítalanum.

Á liðnu ári hefur sú þróun átt sér stað að æ fleiri karlmenn víkja úr áhrifa- eða valdastöðum vegna ásakana um meiðandi framkomu gagn­vart konum.

Samanburður á íslenska geðheilbrigðiskerfinu og því danska með séð út frá reynslu notenda.

Aflandsviðskipti íslenskra athafnamanna sjást í Pandóruskjölunum. Einn rekur hýsingu fyrir klám, nýnasistaáróður og nafnlaust níð. Ummerki sjást um hagsmunaárekstur sem Fjármálaeftirlitið sektaði Kviku fyrir. Jón Ólafsson skráði vatnsverksmiðjuna í Ölfusi á son sinn og félag Icelandair keypti þrjár þotur til Tortólu.

Ný gögn sem eru undir í rannsóknum héraðssaksóknara og namibískra yfirvalda varpa ljósi á hversu víðtæk þekking var um mútugreiðslur og háttsemi Samherja í Namibíu innan útgerðarrisans. Frjálslega var talað um mútugreiðslur og hótanir í skriflegum samskiptum lykilstjórnenda. Þorsteinn Már Baldvinsson fékk stöðugar upplýsingar um gang mála.

Blaðamenn Stundarinnar spyrja forystufólk stjórnmálaframboða sem mælast með kjörfylgi fyrir alþingiskosningar 2021 gagnrýninna spurninga um stefnu þeirra og feril. Miðflokkurinn afþakkaði þátttöku.

92 prósent Íslendinga trúa því að Samherji hafi greitt mútur í Namibíu. Marktækur munur er á viðhorfum fólks til Samherja í Eyjafirði, þar sem ríflega 500 manns vinna hjá Samherja, og annars staðar á landinu. Samherji hefur gefið 685 milljónir til góðra málefna í Eyjafirði og gefið með sér af hagnaði sem varð meðal annars til við fiskveiðar í Afríku.

Stærðfræðikennari í Verzlunarskóla Íslands og fjölskylda græddu tvo og hálfan milljarð króna vegna Covid-19 faraldursins og eru skattakóngar ársins 2020. Stundin birtir tekjur 3.125, tekjuhæsta 1% Íslendinga. „Ég er allavega ekki skattsvikari,“ segir Gylfi Viðar Guðmundsson, skattakóngur Vestmannaeyja.

Stundin greinir afleiðingar loftlagsvandans, aðgerðir stjórnvalda og ræðir við fólk sem breytir lífsstíl sínum til þess að draga úr skaða.

Konur segja frá reynslu sinni af því að missa hárið. Þær finna fyrir því að öðruvísi er komið fram við þær eftir hármissinn, en jafnvel þannig að það hjálpi þeim. Viðbrögð þeirra hafa verið að byggja sig upp eftir niðurrifið.

Höfuðmarkmiðið í Covid-19 faraldrinum, að vernda elstu og viðkvæmustu hópana, mistókst þegar hópsmit dreifðist innan og milli öldrunarstofnana vegna skorts á úrræðum í heilbrigðiskerfinu. „Ég hef aldrei upplifað svona tilfinningu áður,“ segir hjúkrunarfræðingur á stofnun sem fékk inn smit frá Landakoti. „Þetta var tímasprengja,“ segir dóttir konu sem smitaðist.

Stundin ræddi við leiðtoga atvinnulífsins og stéttarfélaganna og lagði fyrir þá spurningar um hvernig samfélag þeir vildu sjá og berjast fyrir eftir að landinu tekst að komast í gegnum Covid-19 faraldurinn.

Í úttekt Stundarinnar á kynlífsvinnu á Íslandi er rætt við fræðimenn, lögreglu og fólk sem hefur unnið í samfélagskimanum sem þögn hefur ríkt um.

„Það er eins og skatturinn sé ekkert að pæla í þessu,“ segir viðmælandi Stundarinnar, sem hefur stundað peningaþvætti. Áhætta vegna peningaþvættis er helst tengd lögmönnum, endurskoðendum, fasteignasölum og bílasölum. Sárafáar ábendingar berast um grun um peningaþvætti frá þessum stéttum, þrátt fyrir tilkynningaskyldu.

Áætlað er að allt að 5.000 Íslendingar þjáist af heilabilun. Þar af eru um 300 yngri en 65 ára.

Börn bera aldrei ábyrgð á eigin lífskjörum. Engu að síður eru þau sá þjóðfélagshópur sem líður einna mest fyrir fátækt foreldra sinna. Um 10% íslenskra barna búa á heimilum þar sem tekjur eru undir lágtekjumörkum. Þrjú þessara barna segja hér sögu sína.

Eitt þeirra er afi og aðgerðasinni, annað er verslunarstjóri í bókaverslun, það þriðja rekur verktakafyrirtæki og er í fæðingarorlofi og það fjórða er kokkanemi og húsbyggjandi. Öll voru þau þingmenn og ráðherrar og hafa nú hætt öllum formlegum afskiptum af stjórnmálum. Þau eru sammála um að lífið eftir pólitík sé svo sannarlega bæði gjöfult og skemmtilegt.

COVID-19 mun líklega koma aftur og aftur, segir faraldsfræðingur. Sérfræðingur í efnahagskreppum spáir verstu kreppu sögunnar, í viðtali við Stundina. Seðlabankastjóri segir kreppuna munu „ekki jafnast á við hrunið“. Horft er fram á veginn.

Inn á milli fjölda frásagna af fólki sem sent er úr landi og út í óvissuna þrátt fyrir augljósa neyð leynast sigursögur hinna, sem íslensk stjórnvöld buðu velkomin. Hér eru sagðar sögur þriggja ólíkra fjölskyldna sem eiga það sameiginlegt að hafa fengið tækifæri til að byggja sér upp nýtt líf á Íslandi og hefur heppnast það vel. Allar þakka fjölskyldurnar velgengni sína stuðningi og hlýhug annars fólks.