Donald Trump, forseti Bandaríkjanna, lagði í dag fram áætlun um að binda enda á stríðið á Gaza og Benjamin Netanyahu, forsætisráðherra Ísraels, sagðist styðja tillöguna.

Bandalagsríkin tvö kröfðust samþykkis Hamas-samtakanna, en árás þeirra 7. október 2023 leiddi til margfalt mannskæðari og langvinnari árása Ísraela. Netanyahu varaði við því að hann myndi „klára verkið“ ef Hamas-samtökin segðu nei, en áður hafa bæði Trump og ísraelskir ráðherrar boðað brottflutning íbúa Gaza.

Íbúar á Gaza-svæðinu lýstu í dag yfir efasemdum um nýjustu friðaráætlunina sem Donald Trump, forseti Bandaríkjanna, afhjúpaði fyrr um daginn og vísuðu henni á bug sem farsa sem ekki bindur enda á stríðið.

„Það er ljóst að þessi áætlun er óraunhæf,“ sagði hinn 39 ára gamli Ibrahim Joudeh við AFP frá neyðarskýli sínu á svokölluðu mannúðarsvæði Al-Mawasi á suðurhluta Gaza.

„Hún er samin með skilyrðum sem Bandaríkin og Ísrael vita að Hamas-samtökin munu aldrei samþykkja. Fyrir okkur þýðir það að stríðið og þjáningarnar munu halda áfram“, sagði tölvuforritarinn, sem er upprunalega frá borginni Rafah í suðurhlutanum, en borgin hefur verið lögð í rúst í hernaðaraðgerðum sem hófust í maí.

Íbúarnir tjáðu sig skömmu eftir að Trump kynnti 20 punkta áætlun sína sem miðar að því að binda enda á stríðið og sem Benjamin Netanyahu, forsætisráðherra Ísraels, lýsti yfir stuðningi við eftir að þeir tveir áttu viðræður í Hvíta húsinu.

Áætlunin gerir ráð fyrir vopnahléi, lausn gísla af hálfu Hamas, afvopnun Hamas og að Ísraelar dragi sig smám saman frá Gaza.

Aðrir lykilþættir eru meðal annars uppsetning á „tímabundnu alþjóðlegu stöðugleikaliði“ og stofnun bráðabirgðastjórnar undir forystu Trumps sjálfs og með þátttöku annarra erlendra leiðtoga.

Í áætluninni er einnig kveðið á um að Hamas og aðrir herskáir hópar myndu ekki hafa neitt hlutverk í stjórn Gaza, hvorki beint, óbeint né í nokkurri annarri mynd.

Abu Mazen Nassar, 52 ára, var jafn svartsýnn og óttaðist að áætlunin miðaði að því að blekkja palestínskar fylkingar til að sleppa gíslum sem haldið er á Gaza án þess að fá frið í staðinn.

„Þetta er allt saman blekking. Hvað þýðir það að afhenda alla fangana án opinberra trygginga fyrir því að stríðinu ljúki?“ sagði Nassar, sem hefur flúið heimili sitt í norðurhluta Gaza til Deir el-Balah í miðhluta Gaza.

„Við sem þjóð munum ekki sætta okkur við þennan skrípaleik,“ sagði hann og bætti við: „Hvað sem Hamas ákveður nú um samkomulagið, þá er það of seint.“

„Hamas hefur glatað okkur og drekkt okkur í flóðinu sem þeir sköpuðu,“ bætir hann við.

Dofnandi von og glötuð trú

Sumir, eins og Anas Sorour, 31 árs götusali frá borginni Khan Yunis í suðurhluta Gaza, sem einnig hefur flúið til Al-Mawasi, þorðu að vona.

„Þrátt fyrir allt sem við höfum gengið í gegnum og misst í þessu stríði ... þá hef ég enn von,“ sagði Sorour við AFP.

„Ekkert stríð varir að eilífu. Að þessu sinni er ég mjög bjartsýnn og ef Guð lofar verður þetta gleðistund sem fær okkur til að gleyma sársauka okkar og angist,“ bætti hann við.

En aðrir, eins og hin 29 ára gamla heimavinnandi húsmóðir Najwa Muslim, gátu ekki lengur ímyndað sér að neitt myndi breytast.

„Ég hef ekki aðeins misst trúna á samkomulaginu, ég hef misst trúna á lífinu,“ sagði Muslim við AFP frá miðhluta Gaza, þar sem hún leitaði skjóls eftir að hafa flúið frá Gaza-borg, sem nú er undir gríðarlegri hernaðarárás Ísraela.

„Ef það væri raunverulegur ásetningur um að stöðva stríðið hefðu þeir ekki beðið svona lengi. Þess vegna trúi ég engu af því sem þeir segja.“

Á mánudag létust að minnsta kosti 30 manns víðs vegar um Gaza í árásum Ísraela, að sögn almannavarna á Gaza, sem starfa undir stjórn Hamas.

Eftir næstum tveggja ára stríð og óteljandi tilraunir til vopnahléssamninga fyrir Gaza er hverri nýrri tilkynningu mætt með tortryggni, jafnvel þegar Trump kynnti samkomulag opinberlega á mánudag ásamt varkárum Netanyahu í fordæmalausri aðgerð.

Mohammed al-Beltaji, 47 ára frá Gaza-borg, tók saman skoðun sína á samningaviðræðunum fyrir AFP.

„Eins og alltaf samþykkir Ísrael og svo neitar Hamas – eða öfugt. Þetta er allt saman leikur og við, fólkið, erum þau sem borgum verðið.“

Fyrr um daginn steig stór, svört reykjarsúla upp yfir hundruð tjalda sem mynduðu búðir fyrir flóttafólk í Khan Yunis.

Ísraelar hikandi

Ísraelar sem fréttamenn AFP ræddu við lýstu yfir varfærinni von um að átökin, sem staðið hafa yfir í tæp tvö ár, gætu loks verið að taka enda.

Í strandborginni Tel Aviv héldu mótmælendur á bandarískum og ísraelskum fánum ásamt skiltum með myndum af þeim gíslum sem enn eru í haldi vígamanna á palestínsku landsvæði.

„Ég er bjartsýnni þótt ég sé enn svolítið hrædd við að vera svona bjartsýn,“ sagði Hannah Cohen, frænka Inbar Hayman, gísls sem var drepinn.

„Ég er hrædd við að verða fyrir vonbrigðum aftur, virkilega hrædd því við höfum þjáðst svo mikið vegna samninga sem að lokum sprungu framan í okkur.“

Stríðið á Gaza hefur geisað frá árás Hamas á Ísrael þann 7. október 2023 og nokkrar lotur óbeinna samningaviðræðna hafa hingað til ekki leitt til varanlegs vopnahlés.

Gal Goren lýsti einnig yfir varkárri von, en báðir foreldrar hans voru drepnir í árásinni sem Hamas stóð fyrir á sínum tíma.

„Við reynum að vera bjartsýn í dag,“ sagði hann.

„Við vorum mjög ánægð að heyra hvað Trump sagði. Við vorum ánægð að heyra að Trump sá okkur, að hann heyrði okkur kalla eftir því að binda enda á þetta stríð og koma öllum gíslunum ... heim,“ bætti hann við.

Fordæmalaus árás Hamas leiddi til dauða 1.219 manns, aðallega almennra borgara, samkvæmt samantekt AFP úr opinberum ísraelskum tölum.

Af þeim 251 gíslum sem palestínskir vígamenn tóku í árásinni eru 47 enn á Gaza, þar af 25 sem ísraelski herinn segir að séu látnir.

Gagnárás Ísraels hefur kostað að minnsta kosti 66.055 Palestínumenn lífið, einnig aðallega almenna borgara, samkvæmt heilbrigðisráðuneytinu á svæðinu sem Hamas stjórnar og Sameinuðu þjóðirnar telja áreiðanlegt.

20 liða friðaráætlun Trumps kallar á vopnahlé, lausn gísla, afvopnun Hamas og stigvaxandi brottflutning Ísraelshers frá Gaza.

En Hamas sagðist ekki enn hafa fengið áætlunina og Netanyahu varaði við því að hann væri enn tilbúinn að „klára verkið“ gegn palestínsku íslamistahreyfingunni.

Tzipi Haitovsky, íbúi í Tel Aviv, sagðist hafa trú á áætlun Trumps, sem hún lýsti sem „mjög, mjög góðum fréttum.“

Trump „er algjörlega staðráðinn í að koma á friði og velmegun á þessu svæði, og það getur aðeins byrjað með því að binda enda á stríðið á Gaza og koma öllu fólkinu okkar heim,“ sagði hún við AFP.

Aviv, 28 ára lögfræðingur frá Tel Aviv, sagðist vonast til að sjá alla gíslana snúa heim, afvopnun Hamas og brottflutning Ísraelsmanna frá Gaza.

„Ég tel að ef Hamas samþykkir ekki þennan samning, þá þurfi að gera þennan samning án (þeirra),“ sagði hann og bætti við að hann vildi sjá alþjóðlega stjórnað svæði á palestínsku landsvæði án framtíðar fyrir vígahópinn.