„Það hefur almennt verið litið þannig á að það verði að passa upp á að það sé sprengikraftur í þessu, að þetta sé barátta en verði ekki eins og hátíðarhöld. Þetta er barátta og vitundarvakning,“ segir Sonja Ýr Þorbergsdóttir, formaður BSRB, um kvennafrídaginn.
BSRB er meðal 34 samtaka femínista, kvenna, launafólks, fatlaðs fólks og hinsegin fólks sem hafa tekið höndum saman á ný og lagt fram kröfugerð gagnvart stjórnvöldum sem þeim er gert að uppfylla áður en fimmtíu ár verða liðin frá hinum sögulega kvennafrídegi á Íslandi, 24. október 1975.
Fyrir 49 árum ákvað allsherjarþing Sameinuðu þjóðanna að árið 1975 skyldi sérstaklega helgað málefnum kvenna. Konur hér á landi hafa sjö sinnum lagt niður störf, tvisvar sinnum í heilan dag, nú síðast í fyrra, þegar á bilinu sjötíu til hundrað þúsund manns tóku þátt í útifundi á Arnarhóli þegar boðað var til kvennaverkfalls. Þetta er í fyrsta sinn síðan 1975 sem konur, og nú líka kvár, voru hvött til að leggja niður launuð og ólaunuð störf í heilan sólarhring.
Kvennafrídagurinn í ár var smærri í sniðum en oft áður en framkvæmdastjórn Kvennaárs 2025 afhenti uppfærða kröfugerð í Bíó Paradís í gærkvöldi þar sem sex forsvarsmenn stjórnmálaflokka sem eigi sæti á Alþingi, þau Þórhildur Sunna Ævarsdóttir, Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir, Kristrún Frostadóttir, Sigurður Ingi Jóhannsson og Bjarni Benediktsson, þáðu boð skipuleggjenda og tóku á móti kröfugerðinni. Þá var Sanna Magdalena Mörtudóttir, oddviti Sósíalista í Reykjavík, einnig viðstödd. „Ein ástæða fyrir viðburðinum á kvennafrídeginum núna er að það hefur lítið sem ekkert breyst. Við höfum ekki séð að stjórnmálafólk sem steig fram fyrir ári síðan og sagðist ætla að taka þetta upp á sína arma að það hafi gripið til viðamikilla aðgerða. Við erum búin að skerpa og búa til nýja kröfugerð,“ segir Sonja Ýr.
Árangur hefur þó náðst hvað varðar að endurmeta virði kvennastarfa. „Í kjarasamningum sem náðust í vor var því lýst yfir að farið yrði í að gera virðismatskerfi fyrir ríkið í heild sinni. Það er liður í því að það má endurmeta virði kvennastarfa og bera saman ólík störf þvert á stofnanir,“ segir Sonja Ýr.
Undirbúa frekari byltingu á 50 ára afmæli kvennaverkfalls
Í uppfærðri kröfugerð segir að lítið hafi breyst og nú verði að grípa til aðgerða. „Aðgerða gegn ofbeldi, aðgerða gegn launamuni kynjanna, aðgerða til að bæta stöðu mæðra og aðgerða gegn mismunun á vinnumarkaði,“ segir meðal annars í kröfugerðinni.
Á næsta ári verða fimmtíu ár liðin frá því að konur hér á landi lögðu niður launuð sem ólaunuð störf sín og stöðvuðu þannig samfélagið á hinum sögulega kvennafrídegi. „Við erum að undirbúa frekari byltingu, baráttu og vitundarvakningu,“ segir Sonja Ýr. Kvennaárið 2025 verður stútfullt af uppákomum sem ætlað er að styðja við kröfugerðina og jafnréttisbaráttu í víðari skilningi. Frekari dagskrá og fyrirkomulag Kvennaárs 2025 verður kynnt á nýju ári.
Athugasemdir