Þorsteinn Víglundsson, jafnréttis- og félagsmálaráðherra, fór með rangt mál um kjör lífeyrisþega á Alþingi þann 16. maí. „Markmiðið er að um næstu áramót hækki lágmarksfjárhæðir eða lágmarkstekjutryggingar bæði ellilífeyris og örorkulífeyris í 300 þúsund krónur eins og lágmarkslaun á vinnumarkaði,“ sagði Þorsteinn þegar rætt var um fátækt á Alþingi. Þegar fjármálaáætlun ríkisstjórnarinnar er skoðuð stenst málflutningur Þorsteins hins vegar ekki. Raunveruleg hækkun á örorkulífeyri er aðeins brotabrot af boðaðri hækkun Þorsteins.

Óskertur örorkulífeyrir nemur í dag rúmum 227 þúsund krónum fyrir skatt og þyrfti því að hækka greiðslurnar um nærri 33 prósent um áramótin til þess að hann sé í samræmi við málflutning Þorsteins á Alþingi. Í fjármálaáætluninni, sem samþykkt var á Alþingi þann 1. júní,  er hins vegar aðeins gert ráð fyrir 3,1 til 4,8 prósenta hækkun á ári á tímabilinu 2018 til 2022. Það hefur í för með sér að óskertur örorkulífeyrir verður á bilinu 234 til 238 þúsund krónur á mánuði í byrjun næsta árs.

Þá hélt Þorsteinn því fram í sömu þingræðu að kaupmáttur örorkulífeyris hefði fylgt lægstu launum að undanförnu. „Það sem skiptir auðvitað miklu máli í þessu samhengi er hver þróunin hefur verið hjá okkur. Á alla mælikvarða stöndum við ákaflega vel. Kaupmáttur hefur aukist verulega á undanförnum árum. Kaupmáttur lægstu launa hefur aukist umfram almennan kaupmátt og hefur kaupmáttur bóta að sama skapi fylgt lægstu launum að undanförnu,“ sagði Þorsteinn.

Í gögnum sem Hagfræðistofnun Háskóla Íslands vann fyrir Örykjabandalag Íslands stenst fullyrðing  ráðherra ekki hvað varðar þróun lífeyris almannatrygginga. Kaupmáttur lágmarkslauna hefur, eins og sést á grafinu hér að neðan, aukist langt umfram kaupmátt örorkulífeyris á síðustu árum. Ellen Calmon, formaður ÖBÍ, og Sigríður Hanna Ingólfsdóttir, félagsráðgjafi og starfsmaður málefnahóps ÖBÍ, fjölluðu um rangfærslur Þorsteins í pistli sem birtist á Vísi í morgun.

Þróun kaupmáttarGögn Hagfræðistofnunar Háskóla Íslands.

Mynd: Notandi

Fyrir alþingiskosningarnar í fyrra lofaði Viðreisn því að „enginn lífeyrisþegi fengi minna en sem nemur lágmarkslaunum,“ en lágmarkslaun munu hækka í 300 þúsund krónur á næsta ári. Þá boðaði Viðreisn til blaðamannafundar viku fyrir kosningarnar og lofaði breyttum vinnubrögðum í pólítík. „Viðreisn hvetur önnur framboð til Alþingis til að sýna á spilin og útskýra með nákvæmum hætti hvernig þau ætla að standa straum af loforðum sínum. Það er sjálfsögð virðing við þá tugþúsundir kjósenda sem enn eiga eftir að gera upp hug sinn. Kjósendur eiga rétt á að vita hverju atkvæði þeirra skilar og treysta því að ekki sé um innantóm loforð stjórnmálamanna að ræða,“ sagði í tilkynningu Viðreisnar um fundinn.

Öryrkjabandalag Íslands hefur á undanförnum mánuðum gagnrýnt harðlega stefnu ríkisstjórnarinnar í kjaramálum öryrkja. Bandalagið telur að sú leið, sem ríkisstjórnin lagði upp með í þingsályktunartillögunni, muni auka bilið á milli lágmarkslauna og óskerts örorkulífeyris til muna. „Með fjármálaáætlun þessari virðist ríkisstjórnin ætla að halda þessum hópi í fátækt og þannig koma í veg fyrir þátttöku þeirra í samfélaginu,“ segir í umsögn bandalagsins með fjármálaáætluninni.

Þá var Þorsteinn staðinn að því í lok apríl og byrjun maí að hafa sett fram rangar tölur um útgjöld til Landspítalans í viðtali við Morgunblaðið og ýkt verulega fjárframlög hins opinbera til málaflokksins. Þegar stjórnendur gerðu athugasemdir við málflutning ráðherra sakaði hann þá um „talnaleikfimi“.

Stundin hefur tvívegis sent ráðherra og aðstoðarmönnum hans fyrirspurn, óskað eftir skýringum og spurt hvort Þorsteinn ætli að biðjast afsökunar á því að hafa sett fram rangfærslur um fjármál spítalans. Engin svör hafa borist.