Stundin hefur spurt alla frambjóðendur* til forseta tíu spurninga er varða nokkur af helstu deilu og álitamálum líðandi stundar. Hér ber að líta svör þeirra við fyrstu spurningunni:

Hvort hallast þú frekar að auknum einkarekstri eða auknum ríkisrekstri, til dæmis varðandi heilbrigðiskerfi og skólakerfi?

Andri Snær Magnason:

Andri Snær. Rithöfundur.

Mynd: Kristinn Magnússon

Ég hef nú alltaf verið á því að hæfileg blanda væri æskileg. Ég tel að nýsköpun eigi sér ekki bara stað í einkageiranum. En ég hef tekið þátt í nýsköpun í skólastarfi innan hins opinbera, þegar ég tók þátt í að búa til Krikaskóla í Mosfellsbæ, sem var í rauninni nýsköpun innan kerfisins. Þannig að ég myndi hallast að blöndun þar.

Ástþór Magnússon:

Ástþór Magnússon. Viðskiptamaður.

Mynd: Kristinn Magnússon

Regluverkið um slíkan rekstur liggur hjá Alþingi og ríkisstjórn. Frambjóðendur til Alþingis eiga að móta skýra stefnu í slíkum málum og leggja fyrir dóm kjósenda.

Ég mun sem forseti beita mér fyrir því að stjórnmálamenn standi við sín kosningaloforð. Áður en til stjórnarmyndunar kemur mun ég kynna mér gaumgæfilega kosningaloforð þeirra sem fá slíkt umboð. Ég myndi ekki hika við að kalla ráðamenn til fundar á Bessastöðum til að veita aðhald ef á þarf að halda.  

Elísabet Jökulsdóttir:

Elísabet Jökulsdóttir. Rithöfundur.

Mynd: Kristinn Magnússon

Ég held að heilbrigðis- og skólakerfi verði að vera ríkisrekið. Það væri ekki gott ef einhver ríkur kall ætti skólakerfið. Þá er strax grunnurinn farinn og komið ójafnvægi.

Guðni Th. Jóhannesson:

Guðni Th. Sagnfræðingur.

Mynd: Heiða Helgadóttir

Ég hallast frekar að ríkisrekstri en má ég bæta því við að þetta varðar mig ekki sem forsetaefni, myndi ég ætla. Ég sé ekki fyrir mér að sitja á Bessastöðum og velta vöngum yfir því hvernig ég geti komið mínum sjónarmiðum á framfæri í heilbrigðismálum eða skólamálum. Mér finnst hins vegar að gott samfélag byggist á jöfnum rétti þegnanna til að njóta grunnstoðanna. Njóta heilbrigðisþjónustu, menntunar og tryggja að þeir sem eru hjálparþurfi fái þá hjálp sem þeir þarfnast. Um leið að þeir sem vilja spreyta sig fái það frelsi sem þeir þurfa. Ég horfi sérstaklega til skólakerfisins, mér finnst að við eigum að halda í það sem við höfum hér, að efnahagur foreldra ráði ekki mestu um það hvernig börnum vegnar á menntabrautinni. En við höfum haft hér einkaskóla sem hafa skilað sínu vel, en mér finnst að meginstefnan eigi að vera sú að krakkar njóti góðrar menntunar og hafi aðgang að góðu menntakerfi óháð efnahag foreldra. Sama gildir um heilbrigðisþjónustu: Mér finnst við eigum að halda í það að allir eigi rétt á öruggri og góðri heilbrigðisþjónustu, að fólk geti ekki keypt sér leið fram fyrir biðröðina. Þetta eru mín meginsjónarmið og ég held að þau rými við sjónarmið flestra á Íslandi, bæði núna og síðustu áratugi. Við viljum hafa þennan jöfnuð og svo geta menn keppt á öðrum sviðum.

Guðrún Margrét Pálsdóttir:

Guðrún Margrét Pálsdóttir. Hjúkrunarfræðingur.

Ég hallast frekar að auknum ríkisrekstri í þessum mikilvægu grundvallarmálum sem varðar heilbrigði og framtíð þjóðarinnar.

Halla Tómasdóttir:

Halla Tómasdóttir. Fjárfestir.

Mynd: copyright Bára Kristinsdóttir sími 899-6122

Ég tel afar mikilvægt að við búum við jafnt og óhindrað aðgengi að menntun og heilbrigðisþjónustu. Fjármögnun heilbrigðis-  og skólakerfis á að vera á hendi ríkisins. Ólík rekstrarform eiga þó rétt á sér, það er mikilvægt að gefa fólki val og fjölbreytni í þjónustu er af hinu góða. Ég nefni skóla Hjallastefnunar, Verzlunarskólann og Háskólann í Reykjavík sem dæmi um skóla sem eru að stórum hluta fjármagnaðir af ríki en ekki ríkisreknir. Þessir skólar hafa verið mikilvægur þáttur í okkar menntakerfi. Gott og heilbrigt jafnvægi er best. 

Hildur Þórðardóttir:

Hildur Þórðardóttir. Rithöfundur.

Mynd: Kristinn Magnússon

Mér finnst aðallega að peningunum sé vel varið, að þeir renni ekki í vasa eigendanna, mestmegnis. Þeim sé varið til verkefnisins og menn séu ekki í þessu til þess að græða heldur til að þjóna. Ef að fólk er í þessu af hugsjón og þjónustu við samfélagið þá er þetta ekkert slæmt. En ef þeir eru að þessu bara til að græða þá er þetta eitthvað sem við þurfum að endurskoða. En þetta er bara útfærsluatriði hvernig við gerum þetta, og menn vinna vinnuna sína og eru að þessu með hjartanu, þá ætti það að vera allt í lagi. En vörumst græðgina.

Sturla Jónsson:

Sturla Jónsson. Athafnamaður.

Mynd: Kristinn Magnússon

Ég vil bara hafa heilbrigðisþjónustuna eins og hún var þegar ég var barn, ríkisrekna. Það stendur í stjórnarskránni að allir séu jafnir fyrir lögum, óháð efnahag. Svo stendur að öllum skal tryggður réttur í lögum vegna sjúkleika, örorku og svo framvegis. Þetta tvennt segir mér að það sé ekki heimilt að rukka okkur fyrir sjúkrahúsvistina. Því það er óháð efnahag. Ég var rétt áðan að gefa útigangsmanni pening. Hann á ekki fyrir komugjaldi á spítala, og ef hann fer þangað inn labbar hann út með skuld, en stjórnarskráin segir að hann eigi rétt á hjúkrun endurgjaldslaust. Við erum komin langt af leið miðað við það hvernig kerfið okkar á að vera. Skólakerfið má vera einkarekið fyrir mér, en grunnskólann vil ég hafa ríkisrekinn, af sömu ástæðu. Við vitum það að fólk sem er með mikla peninga það kemst í betri skóla. Ég var sjálfur ofvirkur og með athyglisbrest, lesblindur og settur í tossabekk, en allt sem var sett í hendurnar á mér átti ég mjög auðvelt með, og það er hlutur sem má laga. Krökkum, eins og ég var sjálfur, er ekki sinnt nógu vel, og þess vegna lenda margir hverjir á slæmu brautinni bara af því þeir passa ekki inn í kassann. 

* Frambjóðandinn Davíð Oddson fékk spurningarnar sendar og tækifæri til þess að svara þeim en hefur ekki gert það. Berist svör frá honum mun þeim verða bætt við jafnóðum.