1. Lögin eru liður í áætlun stjórnvalda um losun gjaldeyrishafta sem birt var í fyrrasumar.
2. Aflandskrónueignir eru eignir í eigu eða vörslu erlendra aðila, sem varðveittar eru hjá innlánsstofnunum og verðbréfafyrirtækjum hér á landi, sem eru líklegir til að leita útgöngu við losun fjármagnshafta með neikvæðum áhrifum á gengi íslensku krónunnar.
3. Í greinargerð með frumvarpinu kemur fram að aflandskrónueignir nemi nú um 319 milljörðum króna og eru í eigu fjögurra vogunarsjóða. Ásgeir Jónsson, prófessor í hagfræði við Háskóla Íslands, sagði í viðtali við Rás 2 í morgun að gangist eigendur aflandskrónanna við skilmálum laganna muni ríkið hagnast um 116 milljarða króna.
4. Samkvæmt lögunum mun Seðlabanki Íslands standa fyrir gjaldeyrisútboði með það að markmiði að greiða fyrir útgöngu aflandskrónueigna án neikvæðra áhrifa á gengisstöðugleika á innlendum gjaldeyrismarkaði og gjaldeyrisforða bankans. Þar verður aflandskrónueigendum gefinn kostur á að skipta aflandskrónueignum sínum fyrir evrur á lágu gengi, 220 krónur á evru, og komast þannig hjá þeim takmörkunum sem lagðar eru til í frumvarpinu. Þátttaka í gjaldeyrisútboði er valfrjáls.
5. Eigendum aflandskrónueigna verður gert skylt að aðgreina sérstaklega þær eignir sem ekki verða nýttar í gjaldeyrisútboði Seðlabankans og flytja þær á vaxtalausa bankareikninga háða sérstökum takmörkunum í síðasta lagi 1. september næstkomandi.
6. Fjárfestingarfélögin Eaton Vance Corp. og Autonomy Capital LP gagnrýndu frumvarpið harðlega í umsögn sinni. Þeir segja lögin brjóta gegn eignarrétti þeirra og að þau mismuni fjárfestum eftir þjóðerni eða búsetu. Lögin brjóti einnig gegn jafnræðisreglu og sjónarmiðum um meðalhóf. Þá er bent á að aðferð ríkisstjórnarinnar geti út á við talist sem greiðslufallsviðburður, sem skapi áhættu fyrir íslenska ríkið.
7. Enn á því eftir að koma í ljós hvort eigendur aflandskrónanna muni samþykkja skilmála laganna. Eins og Ásgeir Jónsson benti á þá eru þeir engir viðvaningar. „Þeir eru vanir að stunda fjárfestingar. Þeir munu væntanlega fara í mat um hvort betra sé að samþykkja þessa skilmála eða fara í hart við okkur. Við lögðum fyrir ári ekkki ósvipaða skilmála fyrir kröfuhafa gömlu bankana. Þá voru skilmálarnir að þeir legðu sjálfkrafa inn krónurnar sínar eða þeir greiddu stöðugleikaskatt. Sá skattur var á gráu svæði lagalega. Þeir ákváðu að ganga til samninga og ég vona að það sama gerist núna,“ sagði Ásgeir í Morgunútvarpi Rásar 2 í morgun.
8. Í nefndaráliti Katrínar Jakobsdóttur, formanni Vinstri grænna, segir að samráðsnefnd um losun hafta, þar sem allir stjórnmálaflokkar eiga fulltrúa, hafi ekki verið höfð með í ráðum um gerð frumvarpsins. Þá segir hún að það sé stórt umhugsunarefni að ekkert sé vitað um raunverulega eigendur aflandskrónueigna. Þingmenn Vinstri hreyfingarinnar græns framboðs og Pírata sátu hjá þegar greidd voru atkvæði um frumvarpið.
Athugasemdir