Á síðasta degi ársins 1760 lá sjötugur maður banaleguna á sveitasetri sínu nálægt smáþorpinu Cuvilly í Oise-héraði norður af París. Sá gamli bar nú tignarheitið greifi en hafði upphaflega verið duglegur embættismaður sem komst til mikils frama. Hann var til dæmis forseti frönsku Vísindaakademíunnar og fjármálaráðherra Loðvíks kóngs fimmtánda í nokkur ár. Þá reyndi hann ákaft að koma skikk á ömurleg fjármál konungsríkisins og ráð hans þóttu reyndar furðu frjálslynd af þjóni hinnar trénuðu Búrbon-ættar að vera. Kannski hugsaði hann til þess á banabeðinum að honum hefði ekki gefist nægur tími og eflaust myndi allt fara til andskotans í ríkinu, sem það og gerði 29 árum eftir lát hans þegar franska byltingin braust út og bylti þeim heimi sem hann þekkti. Hann hefur hins vegar eflaust ekki leitt að því líkur, þar sem hann fann líf sitt fjara út, að rétt rúmum 200 árum síðar myndi sjálfstætt eyríki hinum megin á hnettinum skarta nafni hans og það yrði orðið lýsingarorð yfir heila þjóð. Þaðan af síður gat þessi gamli fjármálaráðherra ímyndað sér að 256 árum eftir dag hans myndi starfsbróðir hans í öðru sjálfstæðu ríki lenda í nokkrum pólitískum ólgusjó yfir því að hafa átt félag á eyjunum sem báru þetta prúða nafn. Hvorugt af þessu gat Jean Moreau de Séchelles vitað þar sem hann geispaði síðustu golunni á sveitasetrinu sínu, maðurinn sem Seychelles-eyjar heita eftir.

Þessi eyjaklasi, þetta skattaskjól, er lengst úti í Indlandshafi. Eyjarnar eru alls 115 og skiptast í nokkra smærri klasa og það eru nærri þúsund kílómetrar á milli þeirra austustu og vestustu. Sá klasi þar sem byggð er mest er í 1.500 kílómetra fjarlægð austsuðaustur af Sómalíu á meginlandi Afríku; þaðan eru hins vegar ekki nema þúsund kílómetrar til Madagaskar. Þessar eyjar eru ævafornar og hafa svamlað einar þarna í úthafinu í 75 milljónir ára.

Ekki er vitað nákvæmlega hvenær menn stigu fyrst fæti á Seychelles-eyjar en nokkuð ljóst er hins vegar hverjir þeir voru. Þeir komu hvorki frá Afríku né Indlandi eins og kannski hefði mátt búast við, heldur frá hinni fjarlægu eyju Borneó í Suðaustur-Asíu er nú heyrir til Indónesíu. Þar voru sægarpar mestir í heimi við upphaf tímatals okkar og lögðu út á bæði Indlands- og Kyrrahaf. Það voru til dæmis þeir sem fyrstir námu land á Madagaskar um árið 250 eftir Krist. Og um líkt leyti hafa þeir haft viðdvöl á Seychelles-eyjum en freistuðust þó að lokum ekki að setjast þar að. Sama er að segja um arabíska kaupahéðna sem hófu heilmiklar siglingar um Indlandshaf laust fyrir árið 1000. Þeir vissu af eyjunum og komu þar stundum í land til að sækja sér vatn og vistir, til dæmis kjöt af þeirri tegund skjaldböku sem er svo stór að hvergi þekkist annars staðar í heiminum nema á Galapagos-eyjum órafjarri í Kyrrahafinu. Svo sjaldgæfar voru þó mannaferðir á Seychelles-eyjum að mönnum vannst ekki tími til að útrýma risaskjaldbökunum og þær eru enn á sveimi en nú vitanlega alfriðaðar. Skjaldbökurnar máttu kallast heppnar því yfirleitt fór verr fyrir litlum og viðkvæmum dýrategundum á úteyjum þegar menn komu þar með sínum brussugangi, og dugar þá að nefna hörmuleg örlög dódó-fuglsins á Máritíus sem evrópskir sjómenn útrýmdu eftir að þeir fóru að sigla inn á Indlandshaf og hafa þar viðdvöl. Máritíus er einmitt talin nágranni Seychelles-eyja í Indlandshafinu og aðstæður svipaðar, þótt raunar sé fyrrnefnda eyjan hátt í 2.000 kílómetra í suður frá Seychelles-eyjum.

En þótt Evrópumenn kæmu sem sé siglandi inn á Indlandshaf í byrjun sextándu aldar og rækjust þá stundum á sumar Seychelles-eyjanna, þá var sem fyrr ekki margt sem lokkaði til fastrar búsetu og eyjarnar voru áfram óbyggðar. Sjóleiðir milli helstu verslunarmiðstöðva við Indlandshafið lágu ekki um hafið kringum eyjarnar. Það var helst að sjóræningjar köstuðu þar mæðinni öðru hvoru millum sinna glæpaverka. Eftir að Frakkar komu sér upp nýlendu á Máritíus árið 1715 hófu þeir hins vegar að rannsaka Indlandshafið betur en áður hafði verið gert og þá voru eyjar skráðar á kort í fyrsta sinn, ennþá ónefndar. Árið 1756 var svo skollið á stríð milli Breta og Frakka sem háð var um allan sjó og þá gerði franski landstjórinn á Máritíus út leiðangur til eyjanna ef ske kynni að þær færu að skipta máli í stríðinu. Eyjarnar voru þá sem fyrr óbyggðar. Franskur skipstjóri á freigátunni Le Cerf lýsti nú formlegu tilkalli Loðvíks fimmtánda til eyjanna og af ókunnum ástæðum ákvað hann að gefa þeim nafn fjármálaráðherrans heima í Versölum, Séchelles greifa sem þá átti fjögur ár ólifuð. Ugglaust hefur ráðherrann veitt fé til leiðangursins eða eitthvað þvíumlíkt sem olli því að skipstjóri Le Cerf ákvað að heiðra hann með þessum hætti.

Á næstu áratugum hófu Frakkar í vaxandi mæli að setjast að á eyjunum. Þeir gerðu tilraunir með ýmislega ræktun á stærstu eyjunni sem fékk nafnið Mahé. Eyjan er um það bil á við tvö Þingvallavötn að stærð. Ræktun gekk misjafnlega en auk franskra innflytjenda voru fluttir heilmargir afrískir þrælar til eyjanna að púla á plantekrunum á Mahé. Þegar franska byltingin braust út 1789 varð franska nýlendan á Seychelles-eyjum að heita má sjálfstæð. Bretar réðu því sem þeir vildu ráða í krafti flotastyrks síns en sáu lengi vel ekki ástæðu til að leggja eyjarnar formlega undir sig. Árið 1811 kom þangað að vísu breskur pótintáti sem átti að verða einskonar landstjóri en fáir Bretar aðrir fluttust til eyjanna og frönsku plantekrueigendurnir réðu enn um sinn ferðinni. Þeir viðhéldu til dæmis þrælahaldi eins lengi og þeir gátu, sem olli gremju Breta, og hinn breski landstjóri lét svo um mælt að nýlendubúar bæru ekkert skynbragð á „heiður, skömm eða heiðarleika“. Bretar voru þó ekki alheilagir að þessu leyti því þegar loks fóru að flytjast til Mahé Bretar sem gerðust landeigendur þá hneigðust þeir líka til að nota þræla.

Árið 1835 gerðu bresk yfirvöld loks gangskör að því að bæla endanlega niður þrælahald landeigenda á Seychelles-eyjum og á næstu áratugum voru fluttar til búsetu á eyjunum nokkur þúsund Afríkumanna sem Bretar leystu úr þrældómi í nýlendum sem þeir tóku sér um þetta leyti í Austur-Afríku. Þeir fluttu einnig til landsins svolítið af Indverjum sem gjarnan sáu um verslun á eyjunum. Núorðið teljast næstum allir íbúar á Seychelles-eyjum vera af blönduðu ætterni, það er að segja það sem oftast er kallað Kreólar. Frönsk áhrif voru áfram sterk þótt eyjarnar væru nú bresk nýlenda. Tungan sem þar er töluð kallast Seychelles-kreólska og er frönsk málýska, blönduð afrískum áhrifum og enskum. Á þeirri tungu heita eyjarnar reyndar Sesel sem er auðvitað bara einföldun á heiti gamla franska greifans. Bæði enska og franska eru raunar líka opinber tungumál á eyjunum.

Nú segir fátt af Seychelles-eyjum í meira en hundrað ár. Eyjaskeggjar undu við sitt, stunduðu landbúnað og höfðu í sig og á, en ekkert voðalega mikið meira en það. Um 1970 komust eyjarnar um stund í tísku sem sumarleyfisdvalarstaður fyrir fræga og ríka fólkið í Evrópu en á sama tíma deildu eyjarskeggjar um hvert samband þeirra við Breta skyldi vera. Breska nýlenduveldið var þá að mestu úr sögunni og Bretar höfðu lítinn áhuga á að halda Seychelles-eyjum innan þess sem eftir var af Samveldinu, sem svo var kallað. Svo fór að 1976 lýstu Seychelles-eyjar yfir sjálfstæði.

Aðeins ári seinna gerðust óvænt tíðindi. Rúmlega fertugur lögfræðingur að nafni France-Albert René hrifsaði völdin á eyjunum frá fyrsta forseta þeirra og kom á sósíalísku einræði. René var menntaður á Bretlandi þrátt fyrir að vera fyrst og fremst af frönskum langfeðgum og -mæðrum á Seychelles-eyjum og hann lagði áherslu á að sósíalismi hans væri ekki sovéskættaður kommúnismi, heldur ætti helst skylt við vinstri arm Verkamannaflokksins breska. Það var sem sé komið á velferðarríki að vestur-evrópskri fyrirmynd. René talaði heilmikið um að draga úr mikilvægi túrismans í efnahagslífi eyjanna, en reyndin er þó sú að ferðamenn sjá eyjaskeggjum fyrir mestum tekjum. Heilmikið er þó flutt út af landbúnaðarvarningi og á seinni árum einnig fiskafurðum. Þá hafa Seychelles-eyjar einnig nokkrar tekjur af því að vera skattaskjól – eins og frægt er orðið – þótt eyjarnar séu ekki í hópi alræmdustu skattaskjóla og tekjur af slíkri starfsemi skipti ekki sköpum.

Þótt René væri sannkallaður einræðisherra í sextán ár var vart um að ræða mikla kúgun. Einn stjórnarandstæðingur í útlegð var myrtur í London 1985 en René hefur alltaf þvertekið fyrir að hafa átt nokkurn þátt í því. Hann var hins vegar gjarnan sakaður um að eiga þátt í peningaþvætti og spillingu. René varð svo að slaka á einræðinu og 1993 fóru í fyrsta sinn fram frjálsar kosningar. Þá brá svo við að René var kjörinn forseti með yfirburðum og gegndi embættinu til 2004, og hann mun enn vera mikill áhrifamaður bak við tjöldin, áttræður að aldri.

Ástæðan fyrir ótvíræðum vinsældum Renés var einföld. Samkvæmt öllum stöðlum eru Seychelles-eyjaskeggjar þeir best settu og tekjuhæstu af öllum íbúum Afríku. Miðað við sorglega mörg Afríkulönd hefur stjórnarfarið verið tiltölulega gott og þótt ásakanir um spillingu komi reglulega upp telja alþjóðastofnanir að ástand mála á eyjunum sé yfirleitt til heilmikillar fyrirmyndar.

Sesel – góður staður til að geyma félög!

Seychelles-eyjar

Alls 459 ferkílómetrar. Til samanburðar eru Færeyjar 1.400 ferkílómetrar.

Íbúar 92.000. Eyjarnar eru fámennasta ríki Afríku. Til samanburðar: Í Færeyjum búa 50.000.

Höfuðborgin heitir Victoria á Mahé-eyju. Þar búa 26.000 en á Mahé-eyju allri 79.000 manns.