Fyrir réttum 100 árum stóð orrustan við Verdun sem hæst, eitt skelfilegasta blóðbað fyrri heimsstyrjaldar. Í febrúar 1916 höfðu þýskir hermenn sótt upp úr skotgröfum sínum við smáborgina Verdun og hugðust brjóta varnir Frakka á bak aftur með einu miklu höggi.

Eins og endranær í fyrri heimsstyrjöld komust dátarnir lítt eða ekki áleiðis og þegar orrustan fjaraði loks út tíu mánuðum síðar var eins og ekkert hefði gerst.

Nema allt að 600.000 manns höfðu týnt lífi.

Í nóvember 1918 höfðu hjaðningavígin loks gengið svo nærri Þjóðverjum að þeir gáfust upp. Friðarsamningar voru svo undirritaðir í Versölum ári síðar, og samkvæmt þeim skuldbundu Þjóðverjar sig til að greiða himinháar skaðabætur fyrir það tjón sem þeir hefðu valdið með því að hefja stríðið.

Þær skaðabætur urðu Þjóðverjum erfiðar og öfgamenn og lýðskrumarar eins og Adolf Hitler nýttu sér óspart beiskju Þjóðverja vegna þeirra. 

En Bandamenn, og sérstaklega Frakkar, voru afar tregir til að ljá máls á að létta skaðabótunum af Þjóðverjum.

Síðar meir hefur yfirleitt verið talið að það hafi verið mistök af Bandamönnum að sýna þá hörku sem þeir gerðu við innheimtu stríðsskaðabótanna.

Vísast er það rétt.

Hins vegar verður að viðurkennast að það er vel hægt að skilja Frakka. Þeir þurftu að endurbyggja ansi margt í landi sínu eftir stríðið.

Barist var á mjög langri víglínu í Frakklandi og þegar stríðinu lauk voru stór svæði í landinu ein flakandi rúst. Skotgrafir voru um allt, ræktað land var upptætt kílómetra eftir kílómetra eftir kílómetra, um það bil þúsund þorp höfðu verið lögð meira eða minna í rústir og íbúarnir voru flúnir, margir stærri bæir og jafnvel borgir voru mjög illa farnar.

Borgirnar Arras, Cambrai, Laon, Lille, Saint-Quentin, Soissons, Verdun og Reims höfðu orðið fyrir mjög verulegum skemmdum.

500.000 hús höfðu verið jöfnuð við jörðu.

Og þegar íbúar sveitaþorpa sneru til baka eftir stríðsloka voru öll kennileiti víða horfin, því mannvirki höfðu verið eyðilögð, skógum eytt, akrar sundurgrafnir, virki reist á hæðardrögum - og svo framvegis.

Margir þurftu að paufast um sínar heimaslóðir með hjálp áttavita, því landslagið var orðið óþekkjanlegt.

Svæði upp á 15.500 ferkílómetra í Norður-Frakklandi var meira og minna í auðn.

Það eru 2,3 prósent Frakklands.

Nær alger auðn.

Og það samsvarar fimmtán prósentum Íslands, svo dæmi sé tekið.

15.500 ferkílómetrar eru líka aðeins fjórðungi minna svæði en Ísrael, svo annað dæmi sé tekið, en Ísrael er 20.000 ferkílómetrar.

Og þetta flakandi sár í Frakklandi var töluvert stærra en mörg nútímaríki - svo sem Svartfjallaland eða Líbanon.

Þýskaland var hins vegar ósnert með öllu. Efnahagur landsins var vissulega kominn í vaskinn, en bæir og borgir, grundir, akrar og skógar, verksmiðjur, kirkjur og íbúðarhús - allt var enn á sínum stað.

Í þessu ljósi verður að skilja ákveðni Frakka við að innheimta stríðsskaðabæturnar.