Þessi grein birtist upphaflega í Stundinni fyrir meira en 7 árum.

Bjarni Benediktsson sagði ítrekað ósatt

Um­fjöll­un Stund­ar­inn­ar upp úr gögn­um, í sam­starfi við The Guar­di­an og Reykja­vik Media, sýndi fram á að Bjarni Bene­dikts­son setti end­ur­tek­ið fram rang­ar stað­hæf­ing­ar í um­ræðu um eig­in við­skipta­gjörn­inga.

Bjarni Benediktsson sagði ítrekað ósatt
Bjarni Benediktsson Forsætisráðherra hefur svarað fyrir sig af hörku. Mynd: Pressphotos / Geiri

Bjarni Benediktsson, forsætisráðherra og formaður Sjálfstæðisflokksins, hefur árum saman dregið upp villandi mynd af viðskiptum sínum í aðdraganda bankahrunsins árið 2008 og ekki komið hreint fram í umræðu um aðkomu sína að viðskiptum skyldmenna sinna. 

Þetta er á meðal þess sem fréttaflutningur Stundarinnar, á grundvelli ítarlegra gagna úr Glitni, hefur varpað ljósi á undanfarnar vikur. Þann 17. október síðastliðinn lagði Sýslumaðurinn á höfuðborgarsvæðinu lögbann við því að Stundin flytti fleiri fréttir byggðar á gögnunum. Áður hafði þó blaðið, í samstarfi við Reykjavik Media og The Guardian, birt upplýsingar sem sýna að Bjarni hefur ítrekað hallað réttu máli þegar viðskipti hans og fjölskyldu hans hafa verið til umræðu.

Sagðist sjálfur hafa greitt skuldirnar

Bjarni Benediktsson, þá nýorðinn formaður Sjálfstæðisflokksins, gagnrýndi rannsóknarnefnd Alþingis um bankahrunið harðlega árið 2010. Taldi Bjarni óeðlilegt að nefndin skyldi birta upplýsingar um skuldastöðu hans í skýrslunni án þess að geta þess að hann hefði greitt upp skuldirnar árið 2008. 

Í 2. bindi skýrslunnar var birt yfirlit yfir þá þingmenn sem höfðu, ásamt maka og félögum í eigu þeirra, heildarlánastöðu yfir 100 milljónum króna einhvern tímann frá ársbyrjun 2005 og fram að falli bankanna í október 2008. Fram kom að Bjarni hefði, þegar mest lét, verið með 174 milljóna lán útistandandi. 

„Helstu lán Bjarna Benediktssonar voru í Glitni banka hf. Annars vegar var um bein lán að ræða og hins vegar um lán í gegnum framvirka samninga,“ segir í skýrslunni. „Fyrir utan einn um 45 milljóna króna framvirkan samning um hlutabréf Glitnis í upphafi árs 2006 voru þeir framvirku samningar allir um hlutabréf erlendra banka, Deutsche Bank, Morgan Stanley og Lehman Brothers.“

„Þess utan greiddi ég þessar
skuldir upp árið 2008“

Bjarni tjáði sig um málið í viðtali við Viðskiptablaðið þann 26. apríl 2010. „Það er stór ákvörðun að aflétta bankaleynd. Ég ætla svo sem ekki að gera ágreining við þetta mat nefndarinnar en mér finnst það sjálfsögð krafa, fyrst nefndin ákveður að gera þetta, að geta þess hvort nefndin telji að þarna hafi verið um óeðlilega fyrirgreiðslu að ræða,“ sagði Bjarni. „Það er bara látið hanga í lausu lofti. Ekkert slíkt átti við í mínu tilviki. Þess utan greiddi ég þessar skuldir upp árið 2008, tveimur árum áður en skýrslan kemur út. Það hefði mátt láta þess getið, ekki satt?“

Sannleikurinn er sá að Bjarni Benediktsson greiddi ekki upp umræddar skuldir árið 2008. Eins og Stundin greindi frá þann 14. október síðastliðinn var Bjarni losaður undan 50 milljóna kúlulánaskuld við Glitni í febrúar 2008 og skuldin færð yfir á eignarhaldsfélag föður hans, Hafsilfur ehf. Þann 16. október fjallaði svo Stundin um framvirka hlutabréfasamninga Bjarna hjá Glitni og greindi frá því að samkvæmt gögnum Glitnis hefði faðir Bjarna greitt upp um 56 milljóna skuldir vegna áhættuviðskiptanna. Samtals námu þannig yfirtökur Benedikts Sveinssonar, og félags í hans eigu, á skuldum Bjarna meira en 106 milljónum. 

Vill ekki svara því hvort kúlulánið var greitt

Óljóst er hvað varð um 50 milljóna kúlulán Bjarna eftir að það var fært yfir á Hafsilfur. Bjarni var nýlega spurður um málið í viðtali við Fréttablaðið og vildi ekki svara því hvort lánið hefði nokkurn tímann verið greitt. Þetta er athyglisvert í ljósi þess að Bjarni beitti sér margsinnis fyrir hönd eignarhaldsfélagsins Hafsilfurs og átti í samskiptum við starfsmenn Glitnis vegna lánamála félagsins. 

Rannsóknarnefnd Alþingis sætti harðri gagnrýni frá útrásarvíkingum og ýmsum sem fjallað var um í skýrslunni árið 2010. Ýmsar aðferðir voru nýttar til að grafa undan trúverðugleika skýrsluhöfunda. Gagnrýni Bjarna, þar sem hann áfelldist rannsóknarnefndina fyrir að hafa ekki „[látið] þess getið“ að hann hefði „[greitt] þessar skuldir upp árið 2008“ var innlegg í umræðuna sem átti sér stað á þeim tíma. Umfjöllun Stundarinnar um gögnin varpar ljósi á að Bjarni fór ekki með rétt mál þegar hann setti fram gagnrýni á rannsóknarnefndina. 

Þegar skýrsla rannsóknarnefndar kom út þurfti Bjarni að svara fyrir sitthvað fleira. Fram kom að hann hefði farið í boðsferð til Skotlands á vegum Glitnis árið 2007. Bjarni svaraði spurningum fjölmiðla um þetta og sagðist aðeins hafa farið í tvær boðsferðir á árunum fyrir hrun. „Það rigndu til mín boð um að koma í ýmiss konar ferðir af þessum toga. Almennt hafnaði ég slíkum boðum. Ég þáði eina slíka ferð árið 2006 og aðra árið 2007.“ Umfjöllun um Glitnisgögnin leiddi hins vegar í ljós að Bjarni var skráður í fimm boðsferðir á árunum fyrir hrun og fór í að minnsta kosti fjórar þeirra. Þetta sýnir þá miklu velvild sem Bjarni, þá áhrifamikill stjórnmálamaður og þingmaður í efnahags- og skattanefnd Alþingis, naut hjá Glitnismönnum. 

„Þeir segja að ég hafi átt félagið“

Í viðtalinu við Fréttablaðið á dögunum fullyrti Bjarni að í frétt Stundarinnar um kúlulánið sem hann var losaður undan væri „allt saman slitið úr samhengi“ og því „sleppt að eignir fylgdu skuldunum“. Í frétt Stundarinnar voru upplýsingar um skuldskeytinguna frá Bjarna til Hafsilfurs ekki slitnar úr samhengi, heldur byggði fréttin á skjali frá slitastjórn Glitnis sem sýndi að gjörningurinn hefði verið tekinn sérstaklega til skoðunar. 

„Það eina sem ég get sagt um þetta er að ég veit ekki annað en þetta hafi allt verið skoðað og allt staðist skoðun,“ sagði Bjarni í viðtalinu við Fréttablaðið. Hann gat þess þó ekki að slitastjórnin taldi að með skuldskeytingunni hefði bankinn gefið eftir kröfur sem ellegar hefðu verið meiri líkur á að greiddust auk þess sem hún benti á að hvergi væri fjallað um gjörninginn í fundargerðum bankans og að enga bókun væri þar að finna um málið. Vegna tímasetningar gjörningsins, rétt utan tímamarka sem kveðið er á um í gjaldþrotalögum, gat slitastjórnin ekki látið reyna á að láta rifta skuldskeytingunni. 

Benedikt Sveinssonfaðir Bjarna Benediktssonar

Í viðtali Fréttablaðsins við forsætisráðherra staðhæfði hann að Stundin hefði ranglega sagt að Hafsilfur ehf. hefði verið í eigu hans sjálfs. „Þeir segja að ég hafi átt félagið. Það er rangt,“ sagði hann. Hið rétta er að Stundin hafði hvergi haldið því fram að Hafsilfur, eignarhaldsfélag Benedikts Sveinssonar, hefði nokkurn tímann verið í eigu Bjarna Benediktssonar. 

Þetta er ekki eina dæmi þess að forsætisráðherra hafi brugðist við nýlegum fréttaflutningi Stundarinnar með rangfærslum. Daginn sem Stundin, Guardian og Reykjavik Media birtu fyrstu umfjöllunina byggða á gögnum Glitnis fullyrti Bjarni að tímasetningu frétta hefði verið hagrætt til að koma höggi á sig. „Blaðamaðurinn sem hringdi í mig frá Bretlandi, hann beinlínis sagði mér að þeir hefðu haft þessi gögn, þessar upplýsingar, í margar vikur og að þeir hefðu beðið eftir réttu tímasetningunni,“ sagði hann. Í kjölfarið sendi blaðamaður Guardian, Jon Henley, frá sér yfirlýsingu og sagði forsætisráðherra hafa lagt sér orð í munn og fara með kolrangt mál. 

Gögnin sýndu gjörólíka mynd

Almennt hefur fréttaflutningurinn á grundvelli gagnanna sýnt að sú mynd sem Bjarni Benediktsson hefur dregið upp af viðskiptum sínum, allt frá því umfjöllun um þau hófst árið 2009, er í mörgu gjörólík raunveruleikanum. 

Fyrir tæpu ári sagði Bjarni í Víglínunni á Stöð 2 að hann hefði ekki átt „neitt sem máli skipti“ í peningamarkaðssjóðnum Sjóði 9 fyrir hrun. Eins og Stundin greindi frá átti Bjarni þó 165 milljónir króna í sjóðnum nokkrum mánuðum fyrir hrun og innleysti rúmlega 50 milljónir úr sjóðnum dagana 2. til 6. október 2008. 

Þá er skemmst að minnast þess hvernig Bjarni hafnaði því staðfastlega í Kastljóssviðtali árið 2015 að hafa stundað viðskipti á aflandseyjum. Síðar var hann staðinn að því að hafa átt 40 milljónir í aflandsfélaginu Falson á Seychelles-eyjum sem var stofnað utan um fasteignaviðskipti í Dúbaí. Bjarni sagðist hafa haldið að félagið væri skráð í Lúxemborg, en eins og Stundin greindi frá í síðasta tölublaði lögðu viðskiptafélagarnir upp með það allt frá byrjun að fasteignaviðskiptin færu í gegnum félag á Seychelles-eyjum, „Seychelles félagið“ eins og þeir kölluðu það. 

„Í engum samskiptum við bankann“

Aðkoman að Vafningsmálinu hefur opinberlega vakið spurningar um viðskipti Bjarna, en viðskiptafléttan gekk í meginatriðum út á að flytja áhættuna á bak við stóran hluthafa Glitnis, Þátt International, yfir á Glitni en um leið að gefa bankanum gálgafrest og koma í veg fyrir verðfall hlutabréfa. 

Að nafninu til fólst aðkoma Bjarna einvörðungu í því að undirrita veðskjöl fyrir hönd eignarhaldsfélaganna BNT, Hafsilfurs og Hrómundar fyrir hönd föður síns og föðurbróður, en veðsetningin var forsenda þess að Glitnir gæti veitt 100 milljóna evra peningamarkaðslán til Milestone sem var á skjön við útlánareglur bankans. Málsvörn Bjarna í Vafningsmálinu hefur alltaf verið sú að hann hafi nær ekkert vitað um málavexti. 

„Ég kom ekki á nokkurn skapaðan hátt að því máli,“ sagði hann í Kastljósi þann 14. febrúar 2012. „Ég þekki það ekki hvers vegna lánið var greitt út til Milestone. Það var bara ekki á minni könnu að vera að kynna mér það,“ sagði Bjarni. „Mér var ekki einu sinni kunnugt um að Milestone hefði verið veitt lánið.“ 

Kjósa
0
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir.
Tengdar greinar

Glitnisgögnin

Selur bankann sem fjölskyldan átti
Úttekt

Sel­ur bank­ann sem fjöl­skyld­an átti

Bjarni Bene­dikts­son upp­lýsti ekki um að­komu sína að fjár­fest­ing­um Eng­ey­inga á með­an hann sat á þingi í að­drag­anda hruns. Fjöl­skylda hans átti ráð­andi hlut í Ís­lands­banka sem lán­aði fé­lög­um þeirra tugi millj­arða króna og einnig Bjarna per­sónu­lega. Nú mæl­ir hann fyr­ir sölu rík­is­ins á hlut í bank­an­um. For­sag­an skað­ar traust, að mati sam­taka gegn spill­ingu.
Atburðarásin í aðdraganda hruns: Hvað vissum við og hvað vissu þeir?
Rannsókn

At­burða­rás­in í að­drag­anda hruns: Hvað viss­um við og hvað vissu þeir?

Þeg­ar erf­ið­leik­ar komu upp hjá Glitni og stór­um hlut­höf­um, fyrst í fe­brú­ar 2008 og svo í sept­em­ber, skipt­ist Bjarni Bene­dikts­son á upp­lýs­ing­um við stjórn­end­ur Glitn­is og sat fundi um stöðu bank­anna með­an hann sjálf­ur, fað­ir hans og föð­ur­bróð­ir komu gríð­ar­leg­um fjár­mun­um í var. Hér er far­ið yf­ir at­burða­rás­ina í máli og mynd­um.
Hæstiréttur veitir Glitni HoldCo áfrýjunarleyfi til að úrskurða hvort Stundin eigi að afhenda gögn
FréttirGlitnisgögnin

Hæstirétt­ur veit­ir Glitni HoldCo áfrýj­un­ar­leyfi til að úr­skurða hvort Stund­in eigi að af­henda gögn

Lög­bann­ið er fall­ið úr gildi en mál Glitn­is HoldCo gegn Stund­inni held­ur áfram fyr­ir Hæsta­rétti, sam­kvæmt ákvörð­un rétt­ar­ins. Hæstirétt­ur ætl­ar að fjalla um kröf­ur Glitn­is HoldCo þess efn­is að við­ur­kennt verði að Stund­inni sé óheim­ilt að byggja á Glitn­is­skjöl­un­um og beri að af­henda gögn­in.

Mest lesið

Tugir sjúklinga dvöldu á bráðamóttökunni lengur en í 100 klukkustundir
2
FréttirÁ vettvangi

Tug­ir sjúk­linga dvöldu á bráða­mót­tök­unni leng­ur en í 100 klukku­stund­ir

Vegna pláss­leys­is á legu­deild­um Land­spít­al­ans er bráða­mót­tak­an oft yf­ir­full og því þurftu 69 sjúk­ling­ar að dvelja á bráða­mót­tök­unni leng­ur en í 100 klukku­stund­ir í sept­em­ber og októ­ber. Þetta kem­ur fram í þáttar­öð­inni Á vett­vangi sem Jó­hann­es Kr. Kristjáns­son vinn­ur fyr­ir Heim­ild­ina. Í fjóra mán­uði hef­ur hann ver­ið á vett­vangi bráða­mótt­tök­unn­ar og þar öðl­ast ein­staka inn­sýni í starf­sem­ina, þar sem líf og heilsa fólks er und­ir.
Mataræði er vanræktur þáttur í svefnvanda
3
Viðtal

Mataræði er van­rækt­ur þátt­ur í svefn­vanda

Góð­ur svefn er seint of­met­inn en vanda­mál tengd svefni eru al­geng á Vest­ur­lönd­um. Tal­ið er að um 30 pró­sent Ís­lend­inga sofi of lít­ið og fái ekki end­ur­nær­andi svefn. Ónóg­ur svefn hef­ur áhrif á dag­legt líf fólks og lífs­gæði. Svefn er flók­ið fyr­ir­bæri og margt sem get­ur haft áhrif á gæði hans, má þar nefna lík­am­lega og and­lega sjúk­dóma, breyt­inga­skeið, álag, kvíða, skort á hreyf­ingu og áhrif sam­fé­lags­miðla á svefn­gæði. Áhrif nær­ing­ar og neyslu ákveð­inna fæðu­teg­unda á svefn hafa hins veg­ar ekki vak­ið at­hygli þar til ný­lega.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

„Hann sagðist ekki geta meir“
1
Viðtal

„Hann sagð­ist ekki geta meir“

„Ég gat ekki bjarg­að barna­barn­inu mínu. En ef það verð­ur til þess að ég geti kannski bjarg­að ein­hverj­um, þó ekki nema einu barni, þá vil ég segja sögu okk­ar,“ seg­ir Þór­hild­ur Helga Þor­leifs­dótt­ir kennslu­ráð­gjafi. Son­ar­son­ur henn­ar, Pat­rek­ur Jó­hann Kjart­ans­son Eberl, fannst lát­inn mið­viku­dag­inn 12. maí 2021, að­eins fimmtán ára gam­all. Hann hafði svipt sig lífi.
Síðasta tilraun Ingu Sæland
3
ViðtalFormannaviðtöl

Síð­asta til­raun Ingu Sæ­land

Flokk­ur fólks­ins var stofn­að­ur til að út­rýma fá­tækt á Ís­landi, sem Inga Sæ­land, formað­ur flokks­ins, þekk­ir af eig­in raun. Hún boð­ar nýtt hús­næð­is­kerfi með fyr­ir­sjá­an­leika og nið­ur­skurð í öllu því sem heita að­gerð­ir gegn lofts­lags­breyt­ing­um. Græn­asta land í heimi eigi að nota pen­ing­ana í heil­brigðis­kerfi og aðra inn­viði sem standi á brauð­fót­um.
Svanhildur Hólm með áberandi minnsta reynslu af utanríkismálum
5
Fréttir

Svan­hild­ur Hólm með áber­andi minnsta reynslu af ut­an­rík­is­mál­um

Ljóst er að Svan­hild­ur Hólm, sendi­herra í Banda­ríkj­un­um, sker sig úr hópi koll­ega sinna frá Norð­ur­lönd­un­um hvað varð­ar tak­mark­aða reynslu á vett­vangi ut­an­rík­is­mála. Stjórn­skip­un­ar- og eft­ir­lits­nefnd bíð­ur enn svara frá ut­an­rík­is­ráðu­neyt­inu um vinnu­brögð ráð­herra við skip­un á sendi­herr­um í Banda­ríkj­un­um og Ítal­íu.

Mest lesið í mánuðinum

Leyniupptaka lýsir vinargreiða og hrossakaupum Bjarna og Jóns
1
Afhjúpun

Leyniupp­taka lýs­ir vin­ar­greiða og hrossa­kaup­um Bjarna og Jóns

Son­ur og við­skipta­fé­lagi Jóns Gunn­ars­son­ar þing­manns full­yrð­ir í upp­tök­um sem tekn­ar voru af manni sem sagð­ist vera fjár­fest­ir að Jón hafi sam­þykkt beiðni Bjarna Bene­dikts­son­ar um að þiggja sæti á lista gegn því að Jón kom­ist í að­stöðu til veita veiði­leyfi til Hvals hf. Það verði arf­leifð Jóns að tryggja Kristjáni Lofts­syni nán­um vini sín­um leyf­ið. Það sé hins veg­ar eitt­hvað sem eigi að fara leynt.
„Hann sagðist ekki geta meir“
3
Viðtal

„Hann sagð­ist ekki geta meir“

„Ég gat ekki bjarg­að barna­barn­inu mínu. En ef það verð­ur til þess að ég geti kannski bjarg­að ein­hverj­um, þó ekki nema einu barni, þá vil ég segja sögu okk­ar,“ seg­ir Þór­hild­ur Helga Þor­leifs­dótt­ir kennslu­ráð­gjafi. Son­ar­son­ur henn­ar, Pat­rek­ur Jó­hann Kjart­ans­son Eberl, fannst lát­inn mið­viku­dag­inn 12. maí 2021, að­eins fimmtán ára gam­all. Hann hafði svipt sig lífi.
Grunaði að það ætti að reka hana
4
Viðtal

Grun­aði að það ætti að reka hana

Vig­dís Häsler var rek­in úr starfi fram­kvæmda­stjóra Bænda­sam­tak­anna eft­ir að nýr formað­ur tók þar við fyrr á ár­inu. Hún seg­ir kosn­inga­vél Fram­sókn­ar­flokks­ins hafa ver­ið gang­setta til að koma hon­um að. Vig­dís ræð­ir brottrekst­ur­inn og rasísk um­mæli sem formað­ur Fram­sókn­ar­flokks­ins hafði um hana. Orð­in hafi átt að smætta og brjóta hana nið­ur. Hún seg­ist aldrei munu líta Sig­urð Inga Jó­hanns­son sömu aug­um eft­ir það.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Mest lesið undanfarið ár