Lífið er þjáning, er stundum sagt vera grunnurinn í búddisma. Oft virðumst við hins vegar verja lífinu í að hlaupast undan óþægindum.

Við finnum líklega öll rof að einhverju leyti. Rof frá umhverfinu, náttúrunni, tengslum og jafnvel okkur sjálfum. 

Gjörðir og tilvist

Þau atriði sem sérfræðingar um heilsu vara okkur við eru einkennandi fyrir daglegt líf okkar flestra.

Læknirinn Kristín Sigurðardóttir lýsir áhrifum tengslaleysis í ráðleggingum sínum um hreyfingu í Hlaupablaðsinu. Hún varar við náttúruleysi, „nature deficit disorder“.

„Öll löng seta er óholl,“ bendir íþróttasjúkraþjálfarinn Róbert Magnússon á. 

Sjúkraþjálfarinn og hlaupahvatinn Birkir Kristinsson bendir á að „við erum gerð til þess að hreyfa okkur“. Hlaup er „frumhreyfing mannsins“. Það má ganga svo langt að segja að hlaup sé örlög okkar, að því leyti. 

Hann bendir á rannsóknir um að heilinn stækki við reglubundna hreyfingu og einbeiting aukist.

„Þarna þarf að verða vitundarvakning, bæði með tilliti til samfélagslegrar ábyrgðar en líka út frá bættum afköstum og til að gera fólk sjálfbærara svo það lendi meðal annars síður í kulnun,“ segir Birkir í viðtali í Hlaupablaðinu.

Að brjótast út úr hringnum

Þetta er í annað skiptið sem Hlaupablaðið er unnið í samstarfi Heimildarinnar og Hlaup.is. 

Þema Hlaupablaðsins í ár er að brjótast út úr því sem afmarkar okkur og gera það sem okkur er ætlað.

Sérstaklega er rætt við hlaupara sem hafa þanið út mörkin og troða þannig ákveðna slóð fyrir okkur hin.

Hafsteinn Óskarsson byrjaði aftur að hlaupa upp úr fertugu. Hann er núna í fremstu röð í heiminum í sínum aldursflokki í millivegalengdum. Á spretti líður honum eins og á sportbíl.

Sigurður Konráðsson hljóp fyrst Laugavegshlaupið eftir sextugt og hefur nú farið átta sinnum, nú síðast í gegnum sandrok. Gunnar J. Geirsson fagnaði áttræðisafmælinu með hálfmaraþoni í skosku hálöndunum og heldur áfram á sínum hraða.

Vegferðir grundvallast á því að leggja af stað. Ráð til byrjenda frá Róberti Magnússyni sjúkraþjálfara eru góðir hlaupaskór og að forðast „of mikið, of oft, of snemma“. 

„Of seint“ er hins vegar sjaldnast vandamál í síbreytilegum og hverfulum heimi. Það er enn þá hægt að horfast í augu við að með ákveðinni þjáningu megi feta leið til meiri styrks, frelsis og tengsla. 

Að gera

Kristín Sigurðardóttir læknir bendir á að ef maður notar ekki getuna missir maður hana. Með sama hætti og það fennir í slóð.

Karmalögmálið í búddisma byggir á endurgjaldi, eða endurgjöf, frá heiminum við gjörðir okkar.

Að vera er að gera. Upphafleg merking orðsins karma er „að gera“. Aðeins við sjálf getum breytt okkar eigin karma. Bara við getum ákveðið að leggja af stað og fara veginn í átt til lausnar, sem er reyndar „áttfaldi vegurinn“ í búddisma, en má vel vera einfaldur til að byrja með. Síðan endurfæðumst við í breyttri mynd eftir eigin gjörðum.

Fíllinn taminn

Við erum öll misjöfn en eigum sameiginlegt að öll erum við hönnuð fyrir hreyfingu. Fyrir sum geta hlaup reynst vera frelsun úr vítahring, sem byggir á því tvennu að leggja af stað og halda áfram. Fyrstu skrefin eru ekki endilega erfiðust, heldur að fara af stað í annað, þriðja, fjórða og fimmta skiptið, þar til náðst hefur vani. Þar til fíllinn – samkvæmt frægri hugmynd í hegðunarsálfræði um að fíllinn sé tilfinningar okkar og reiðmaðurinn rökhugsunin – fer sjálfur af stað. Þegar við ... fílum það. Þá hefur endurfæðingin orðið. 

Í sálfræðinni er til þekkt kenning um „flæði“, þegar geta og áreynsla fara saman – þannig að tengsl myndist milli vitundar, gjörða og veraldar. Leiðin þangað er lengri og grýttari en Dyrfjallahlaupið og ekki án þjáningar.

Þetta er okkar karma. Og hver veit nema á leiðinni náist um stund okkar eigin útgáfa að nirvana. Hvort sem það er að hlaupa niður fjallshlíð í snjó, finna æðruleysið í sandbyl eða leka niður inn í eitthvert endamark.

Greinin birtist fyrst í Hlaupablaði Heimildarinnar.