Þessi grein birtist fyrir meira en mánuði.

Tvær Kóreur: Kim Il-sung hernemur Seúl og nær alla Suður-Kóreu

Við upp­haf Kór­eu­stríðs­ins sumar­ið 1950 vann Norð­ur-Kórea mikla sigra og virt­ist í þann veg­inn að leggja alla Suð­ur-Kór­eu und­ir sig.

Tvær Kóreur: Kim Il-sung hernemur Seúl og nær alla Suður-Kóreu
Þýskir nasistar að drepa Gyðinga í seinni heimsstyrjöld? Nei, suður-kóreskir hermenn Syngman Rhees að drepa í hrönnum Suður-Kóreumenn sem grunaðir voru — oftast af litlu eða engu tilefni — um samúð með Norður-Kóreu eða kommúnisma eða andstöðu við Rhee forseta.

Já, ég byrjaði í gær að rifja upp af hverju tvö Kóreuríki eru til í henni veröld — sjá hlekk á þá grein hér — og þar var komið sögu í júní árið 1950 að her Norður-Kóreu réðist inn í Suður-Kóreu.

Ástæðan var ósköp einfaldlega sú að Kim Il-sung forseti í norðrinu taldi að honum tækist fyrirhafnarlítið að sigrast á her stallbróður síns í suðrinu, Syngman Rhee, því Bandaríkjamenn hefðu lítinn áhuga á að koma Rhee og Suður-Kóreumönnum til hjálpar.

Óhætt er að segja að fyrri hluti sannfæringar Kims hafi reynst hárréttur.

Suður-kóreski herinn varð lítil fyrirstaða fyrir þann norður-kóreska. Norður-Kóreumenn tóku Seúl höfuðborg Suður-Kóreu á örfáum dögum og eftir um það bil sex vikur virtust þeir í þann veginn að vinna fullnaðarsigur.

Suður-Kóreustjórn hélt þá aðeins eftir svolitlu landsvæði við sundið að Japan.

Ástæðurnar fyrir óförum Suður-Kóreumanna voru ýmsar, hernaðarlega.

Norður-kóreski herinn var einfaldlega betur vopnum búinn, betur þjálfaður og naut þess að hafa frumkvæðið. En jafnframt er ljóst að í suðrinu var mikill fjöldi fólks sem hafði engan sérstakan áhuga á að fórna lífi sínu fyrir stjórn Syngman Rhees.

Allt að 200 þúsund morð

Þar var bæði um að ræða fólk sem hafði ekki fyrirgefið honum grimmileg viðbrögð við uppþotum og uppreisnartilraunum 1948, en eiinig mikið af bændafólki sem vissi að bændurnir í Norður-Kóreu bjuggu á þeim tímapunkti við betri lífskjör en þeir.

Fyrstu sex vikur Kóreustríðsins.

Það fólk sá því ekkert athugavert við að prófa þjóðskipulag kommúnismans.

Syngman Rhee hafði brugðist við fréttum af þessu með sömu viðbjóðslegu hörkunni og hann sýndi alla jafna. Sumarið 1950 lét hann hermenn sína myrða fjölda Suður-Kóreumanna sem grunaðir voru, með réttu eða röngu, um að hafa samúð með málstað kommúnista og/eða vera einfaldlega á móti stjórn Syngman Rhees.

Og þetta voru ekki bara fáein morð.

Að minnsta kosti 60 þúsund voru drepin þannig með köldu blóði en sumir fræðimenn hallast raunar að því að alls hafi hin myrtu verið 200 þúsund.

Amríski herinn, svo réttsýnn og rogginn ...

Ekki dugði þetta þó til að svipta Syngman Rhee stuðningi Bandaríkjanna.

Það reyndist nefnilega alrangt hjá Kim Il-sung og bakhjörlum hans Stalín og Maó Zedong að Bandaríkin myndu óáreitt láta yfir sig ganga að Norður-Kórea tæki Suður-Kóreu.

Norður-Kórea hörfaði jafnvel hraðar en hún hafði sótt.

Þegar algjört hrun blasti við Suður-Kóreu mætti ameríski herinn í öllu sínu veldi á staðinn og sneri umsvifalaust við blaðinu. Bandaríkjamenn gerðu innrás af sjó þar sem heitir Inchon, skammt frá Seúl, og settu þar á land ógrynni liðs sem náði fljótlega höfuðborg Suður-Kóreu.

Á sama tíma réðist bandarískur her út frá því litla svæði sem Suður-Kóreumenn héldu þá við sundið. Her Norður-Kóreu var orðinn þreyttur og vistalítill eftir stöðuga sókn sína og varð nú að hörfa fljótt til baka til að verða ekki króaður inni í Suður-Kóreu.

Undir fána Sameinuðu þjóðanna

Rétt er að taka fram að hernaðaraðgerðir Bandaríkjanna fóru fram undir fána Sameinuðu þjóðanna. Þær höfðu að vonum lýst algerri andstöðu við árásarstríð Norður-Kóreu. Margir litu á það sem prófstein á raunverulegt afl hinna nýju alþjóðasamtaka hvort þeim tækist í þetta sinn að koma í veg fyrir að árás einnar þjóðar á aðra skilaði árangri.

Margar þjóðir tóku því þátt í stríðsrekstrinum í Kóreu en engum gat þó blandast hugur um að Bandaríkin réðu algerlega ferðinni hernaðarlega og pólitískt, enda var yfirmaður herliðs Sameinuðu þjóðanna hinn víðkunni bandaríski hershöfðingi Douglas MacArthur og í herliði hans voru Bandaríkjamenn að yfirgnæfandi meirihluta.

Á tveimur vikum hröktust norður-kóreskar hersveitir burt frá Suður-Kóreu. Hersveitir Sameinuðu þjóðanna/Bandaríkjanna héldu þó áfram sókn sinni inn í Norður-Kóreu og var nú ætlunin að hrekja Kim Il-sung frá völdum og sameinaða síðan Kóreuríkin „undir lýðræðislegri stjórn“, eins og komist var að orði í ályktun Sameinuðu þjóðanna.

Stalín þvertók fyrir að hjálpa Kim

Gat þó engum blandast hugur um að þáverandi stjórn Suður-Kóreu, Syngman Rhee og hyski hans, gat sannarlega ekki talist lýðræðisleg á nokkurn hátt.

Douglas MacArthur kom mjög við sögu Kóreustríðsins fyrsta árið.

Þegar kom fram í nóvember 1950 var her Norður-Kóreu kominn að fótum fram og réði aðeins smáræmu meðfram landamærunum að Kína og Sovétríkjunum. Stalín þvertók fyrir að senda Rauða herinn Kim til hjálpar, þó hann sendi honum hergögn, en Maó í Bejing hafði áhyggjur af því að það yrði mikið áfall fyrir nýtilkomna kommúnistastjórn sína í Kína ef kommúnistastjórnin í Norður-Kóreu hrektist frá völdum.

Hann vildi þó ekki hætta á allsherjar stríð við Bandaríkin. Þó ekki væri annað, þá réðu þau yfir kjarnorkuvopnum en Kínverjar ekki.

Og hver var þá leið Maós til að bjarga Kim Il-sung?

Frá því segir í þessari grein hér.

Kjósa
22
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.
Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.
Tengdar greinar

Flækjusagan

Nei, Hitlers-kveðja Musks var EKKI ævaforn rómversk kveðja
Flækjusagan

Nei, Hitlers-kveðja Musks var EKKI æva­forn róm­versk kveðja

Hin við­ur­styggi­lega nas­ista­kveðja Elons Musks dag­inn sem Don­ald Trump var sett­ur í embætti hef­ur að von­um vak­ið mikla at­hygli. Kannski ekki síst vegna þess að kveðj­una lét Musk flakka úr ræðu­stól sem var ræki­lega merkt­ur for­seta Banda­ríkj­anna. Hin fasíska til­hneig­ing margra áhang­enda Trumps hef­ur aldrei fyrr birst á jafn aug­ljós­an hátt — enda lét Musk sér ekki nægja að heilsa...
Það rís úr djúpinu 2: Lífið fæddist í grimmu úthafi og miklu fyrr en talið var
Flækjusagan

Það rís úr djúp­inu 2: Líf­ið fædd­ist í grimmu út­hafi og miklu fyrr en tal­ið var

Þeg­ar ég var strák­ur og las fjöl­fræði­bæk­ur þá var mynd­in af upp­hafi lífs­ins á Jörð­inni ein­hvern veg­inn svona: Á huggu­legri frið­sælli strönd hafði mynd­ast grunn­ur poll­ur í flæð­ar­mál­inu. Með flóð­inu bár­ust dag­lega allskon­ar efni í poll­inn sem síð­an urðu eft­ir þeg­ar fjar­aði. Að lok­um var poll­ur­inn orð­inn lík­ast­ur þykkri súpu af allskon­ar efn­um, ekki síst kol­efni en líka fjölda annarra...
Það rís úr djúpinu 1: Gríðarlegt vatnsmagn leynist á 660 kílómetra dýpi, og demantar
Flækjusagan

Það rís úr djúp­inu 1: Gríð­ar­legt vatns­magn leyn­ist á 660 kíló­metra dýpi, og dem­ant­ar

Fyr­ir fá­ein­um dög­um birti vef­rit­ið Science Al­ert fregn um rann­sókn, sem raun­ar var gerð ár­ið 2022, en hef­ur ekki far­ið hátt fyrr en nú. Hér er frá­sögn Science Al­ert. Rann­sak­að­ur var ör­lít­ill dem­ant­ur sem fund­ist hafði í dem­antanámu í rík­inu Bótsvana í suð­ur­hluta Afr­íku. Hér er sagt frá þeirri rann­sókn í vef­rit­inu Nature.com. Í ljós kom að dem­ant­ur­inn hafði mynd­ast...

Mest lesið

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Ásgeir greindist með banvænt krabbamein: „Ég ætla samt að halda partí“
1
Viðtal

Ás­geir greind­ist með ban­vænt krabba­mein: „Ég ætla samt að halda partí“

Ás­geir H. Ing­ólfs­son fékk ný­ver­ið dauða­dóm, eins og hann orð­ar það. Krabba­mein­ið sem hann greind­ist með er ekki tækt til með­ferð­ar. Ljóð­skáld­ið og blaða­mað­ur­inn býð­ur því til Lífs­kviðu; mann­fagn­að­ar og list­við­burð­ar á Götu sól­ar­inn­ar við Kjarna­skóg. Ás­geir frá­bið­ur sér orð­ið æðru­leysi í þessu sam­hengi, því auð­vit­að sé hann „al­veg hund­fúll.“
Bláa gullið við hraunjaðarinn: Dreifa áhættunni og sér um leið
6
Úttekt

Bláa gull­ið við hraunj­að­ar­inn: Dreifa áhætt­unni og sér um leið

Eig­end­ur Bláa lóns­ins hafa grætt millj­arða á að selja ferða­mönn­um að­gengi að lón­inu, sem er í raun affalls­vatn af virkj­un í Svartsengi. Eft­ir að elds­um­brot hóf­ust í bak­garði lóns­ins, sem þó er var­ið gríð­ar­stór­um varn­ar­görð­um, hafa stjórn­end­ur leit­að leiða til að dreifa áhættu og fjár­fest í ferða­þjón­ustu fjarri hættu á renn­andi hrauni. Tug­millj­arða hags­mun­ir eru á áfram­hald­andi vel­gengni lóns­ins en nær all­ir líf­eyr­is­sjóð­ir lands­ins hafa fjár­fest í því.

Mest lesið í mánuðinum

Ásgeir greindist með banvænt krabbamein: „Ég ætla samt að halda partí“
1
Viðtal

Ás­geir greind­ist með ban­vænt krabba­mein: „Ég ætla samt að halda partí“

Ás­geir H. Ing­ólfs­son fékk ný­ver­ið dauða­dóm, eins og hann orð­ar það. Krabba­mein­ið sem hann greind­ist með er ekki tækt til með­ferð­ar. Ljóð­skáld­ið og blaða­mað­ur­inn býð­ur því til Lífs­kviðu; mann­fagn­að­ar og list­við­burð­ar á Götu sól­ar­inn­ar við Kjarna­skóg. Ás­geir frá­bið­ur sér orð­ið æðru­leysi í þessu sam­hengi, því auð­vit­að sé hann „al­veg hund­fúll.“
Viðskiptaáætlun Carbfix: Földu áform sín fyrir íbúum
2
RannsóknCarbfix-málið

Við­skipta­áætl­un Car­bfix: Földu áform sín fyr­ir íbú­um

Fyr­ir­ætlan­ir Car­bfix eru mun um­fangs­meiri en fram hef­ur kom­ið. Stefnt er að því að dæla nið­ur allt að 4,8 millj­ón­um tonna af kol­díoxí­ði (CO2) og fyr­ir­tæk­ið von­ast til þess að velta hátt í þrjú hundruð millj­örð­um á full­um af­köst­um. Það er hærri upp­hæð en stærsta fyr­ir­tæki lands­ins velt­ir í dag. Á með­al við­skipta­vina er fyr­ir­tæki sem framdi glæp gegn mann­kyni og vill dæla nið­ur CO2 á Ís­landi.
Móðir Kolfinnu Eldeyjar: „Ég segi mína sögu því að samfélagið þarf að vakna“
3
Fréttir

Móð­ir Kolfinnu Eld­eyj­ar: „Ég segi mína sögu því að sam­fé­lag­ið þarf að vakna“

Ingi­björg Dagný Inga­dótt­ir, móð­ir Kolfinnu Eld­eyj­ar Sig­urð­ar­dótt­ur, opn­ar sig um and­lát dótt­ur sinn­ar. Hún seg­ir kerf­in hafa brugð­ist barns­föð­ur sín­um, sem hef­ur ver­ið ákærð­ur fyr­ir að hafa ráð­ið dótt­ur þeirra bana. „Ég vissi strax í hjarta mínu að hann hefði ekki tek­ið með­vit­aða ákvörð­un um að gera svona lag­að“.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Mest lesið undanfarið ár