Útlit viðmóts

Ljóst

Dökkt

© 2025 Sameinaða útgáfufélagið ehf. Allur réttur áskilinn. Notkun á efni miðilsins er óheimil án samþykkis.

Stofnuð árið 2023 af Stundinni og Kjarnanum

Þessi grein birtist upphaflega í Stundinni fyrir meira en 4 árum.

Úttekt Skipun dómara við Landsrétt

Saga Landsréttarmálsins: Hver ber ábyrgð?

Yfirdeild MDE átelur Sigríði Andersen, fyrrverandi dómsmálaráðherra, fyrir þátt hennar í Landsréttarmálinu. Hæstiréttur og Alþingi, þá undir meirihluta Sjálfstæðisflokks, Viðreisnar og Bjartrar framtíðar, fá einnig gagnrýni. Yfirdeildin segir gjörðir Sigríðar vekja réttmætar áhyggjur af pólitískri skipun dómara.

5. desember 2020 · 08:00

Saga Landsréttarmálsins: Hver ber ábyrgð? — Hver ber ábyrgð? Dómur yfirdeildar segir brot Sigríðar Andersen, fyrrverandi dómsmálaráðherra, snúa að „kjarna réttarins til réttmætrar málsmeðferðar fyrir sjálfstæðum og óvilhöllum dómstóli“.

Steindór Grétar Jónsson

steindor@heimildin.is

Sautján dómarar yfirdeildar Mannréttindadómstóls Evrópu (MDE) komust að þeirri einróma niðurstöðu 1. desember, á fullveldisdaginn sjálfan, að íslenska ríkið hefði gerst brotlegt þegar Sigríður Andersen, þingmaður Sjálfstæðisflokks og þá dómsmálaráðherra, skipaði fjóra dómara við Landsrétt í trássi við reglur.

Telst Ísland hafa brotið gegn 6. gr. mannréttindasáttmála Evrópu en ákvæðið veitir hverjum þeim sem borinn er sökum um refsiverða háttsemi réttinn til réttlátrar málsmeðferðar fyrir sjálfstæðum og óvilhöllum dómstóli.

Þá gagnrýndi yfirdeildin meðferð málsins fyrir Alþingi og fyrir dómstólum Íslands, en þáverandi stjórnarmeirihluti Sjálfstæðisflokks, Viðreisnar og Bjartrar framtíðar samþykkti tillögu Sigríðar. Einnig fær Hæstiréttur gagnrýni, en hann hafði áður komist að þeirri niðurstöðu að stjórnsýslulög hefðu verið brotin við skipan dómaranna. „Enginn þeirra öryggisventla skilaði árangri og geðþóttavald ráðherrans til þess að víkja frá mati hæfnisnefndar reyndist óheft,“ segir í dómi yfirdeildarinnar.

En hver ber þá raunverulega …

Kjósa

0

Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Deila

Efnisorð

Athugasemdir

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir.

Tengdar greinar

Skipun dómara við Landsrétt

Fjölskylduvítið

PistillSkipun dómara við Landsrétt

Þóra Kristín Ásgeirsdóttir

Fjölskylduvítið

Íslenska stjórnmálafjölskyldan hefur öll megineinkenni sjúkrar fjölskyldu út frá kenningum um meðvirkni enda alin upp við sjúklegar aðstæður. Í því ljósi er forvitnilegt að skoða „pólitískt at og óvirðingu Mannréttindadómstólsins í Strassbourg við Alþingi Íslendinga“ sem „skiptir víst engu máli þegar upp er staðið“.

Íslenska ríkið brotlegt í Landsréttarmálinu með einróma niðurstöðu yfirdeildar MDE

FréttirSkipun dómara við Landsrétt

Íslenska ríkið brotlegt í Landsréttarmálinu með einróma niðurstöðu yfirdeildar MDE

Yfirdeild Mannréttindadómstóls Evrópu komst í dag að þeirri niðurstöðu að Sigríður Andersen, þá dómsmálaráðherra, hafi gerst brotleg við skipan dómara við Landsrétt.

Björn Leví: „Áslaug Arna var óvart að dissa Sigríði Andersen“

FréttirSkipun dómara við Landsrétt

Björn Leví: „Áslaug Arna var óvart að dissa Sigríði Andersen“

Björn Leví Gunnarsson segir nýskipaðan dómara við Landsrétt, Ásmund Helgason, hafa verið metinn hæfastann af því að hann hafði áður ólöglega verið skipaður við Landsrétt.

Sigríður Andersen varar við útþenslu Mannréttindadómstóls Evrópu

FréttirSkipun dómara við Landsrétt

Sigríður Andersen varar við útþenslu Mannréttindadómstóls Evrópu

Fyrrverandi dómsmálaráðherra óttast að dómstóllinn gæti grafið undan lýðræði aðildarríkjanna. Dómstóllinn dæmdi íslenska ríkið brotlegt þegar hún skipaði dómara við Landsrétt.

Yfirlýstur andstæðingur Mannréttindadómstólsins flutti erindi á afmæli Hæstaréttar

FréttirSkipun dómara við Landsrétt

Yfirlýstur andstæðingur Mannréttindadómstólsins flutti erindi á afmæli Hæstaréttar

Danskur prófessor sem er þekktur fyrir að vilja að Danir hætti að lúta dómum Mannréttindadómstóls Evrópu flutti ávarp á afmælissamkomu Hæstaréttar. Boðið vekur athygli þar sem málsmeðferð Íslands vegna Landsréttarmálsins hjá yfirdeild MDE stendur nú yfir.

Vill ekki tengja Landsréttarmálið við óeðlileg pólitísk afskipti

FréttirSkipun dómara við Landsrétt

Vill ekki tengja Landsréttarmálið við óeðlileg pólitísk afskipti

Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir dómsmálaráðherra telur langsótt að tengja stuðning pólska ríkisins við málsatvik í Landsréttarmálinu. Formaður Dómarafélagsins segir stuðninginn vera „slæman félagsskap“ þar sem pólskir dómarar sæti ofsóknum stjórnvalda.

Mest lesið

Sif Sigmarsdóttir

1

Pistill

2

Sif Sigmarsdóttir

Að loknu fordæmingarfylliríi

Réttlát reiði bolaði burt tilgangsleysinu sem við fundum farveg á Facebook þar sem háð var Íslandsmót í að taka djúpt í árinni.

Kjartan Þorbjörnsson

2

Pistill

Kjartan Þorbjörnsson

Okkur var haldið frá einum stærsta fréttaviðburði síðustu áratuga

Myndir ársins er árleg sýning Blaðaljósmyndarafélags Íslands sem haldin er í Ljósmyndasafni Reykjavíkur. Á sýningunni eru myndir frá liðnu ári sem valdar hafa verið af óháðri dómnefnd. Þar flutti ljósmyndari Heimildarinnar eftirfarandi erindi.

„Í stríði eru lögin þögul“

3

Úttekt

„Í stríði eru lögin þögul“

Íslandsmeistari í lögmennsku er Ragnar Aðalsteinsson, í þeim skilningi að Ragnar flutti mál fyrir Hæstarétti í meira en 54 ár og þar með lengst allra. Sennilega hefur enginn einstaklingur hér á landi haft jafnmikil áhrif á þróun mannréttinda og hann. Hér er farið í saumana á merku lífsstarfi Ragnars.

Hunda- og kattahald í fjöleignarhúsum á dagskrá þingsins

4

Fréttir

Hunda- og kattahald í fjöleignarhúsum á dagskrá þingsins

Hunda- og kattahald í fjöleignarhúsum verður ekki lengur háð samþykki annarra eigenda, ef frumvarp sem er á dagskrá Alþingis í dag nær fram að ganga. Inga Sæland, félags- og húsnæðismálaráðherra, leggur frumvarpið fram.

Borgþór Arngrímsson

5

Pistill

Borgþór Arngrímsson

Hafa sofið á viðbúnaðarverðinum

Danir hafa algjörlega látið undir höfuð leggjast að skipuleggja aðgerðir og undirbúning, ef vandi steðjar að borgurum landsins, til dæmis vegna stríðsátaka. Nú líta þeir til Svía sem hafa árum saman skipulagt slíkan viðbúnað.

Valur Gunnarsson

6

Pistill

1

Valur Gunnarsson

Eurovision-partí Pútíns

Fyrst Rússland fær ekki að vera með í Eurovision hefur Pútín ákveðið að endurvekja Intervision, sönglagakeppni austantjaldslanda. Um tuttugu þjóðir hafa boðað þátttöku, þar á meðal Kína, Indland, Brasilía og Kúba.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Breytt fæði breytti líðaninni

1

Viðtal

3

Breytt fæði breytti líðaninni

Kristjana Pálsdóttir og Sigurður Pétur Harðarson ákváðu í vetur að gera breytingar á mataræði sínu en þau áttu bæði við kvilla að stríða eins og háan blóðþrýsting, svefnvanda, voru of þung og fleira mætti telja. Árangurinn hefur ekki látið á sér standa.

Beðið eftir að Íris undirriti nálgunarbann

2

Fréttir

Beðið eftir að Íris undirriti nálgunarbann

Íris Helga Jónatansdóttir hefur verið boðið að gangast undir nálgunarbann gagnvart einum manni. Vinur hennar var handtekinn grunaður um að hafa tekið þátt í umsáturseinelti. Gögn benda til þess að hann hafi verið blekktur.

Sif Sigmarsdóttir

3

Pistill

2

Sif Sigmarsdóttir

Að loknu fordæmingarfylliríi

Réttlát reiði bolaði burt tilgangsleysinu sem við fundum farveg á Facebook þar sem háð var Íslandsmót í að taka djúpt í árinni.

Úr lögfræði í hjúkrunarfræði

4

Á vettvangi

Úr lögfræði í hjúkrunarfræði

Eyvindur Ágúst Runólfsson var í krefjandi námi og starfi en skipti algjörlega um kúrs þegar hann kynntist bráðamóttökunni. „Ég fékk þetta starf og gjörsamlega kolféll fyrir því. Ég sá að ég væri bara á rangri hillu í lífinu.“

Bráðafjölskylda á vaktinni

5

Á vettvangi

Bráðafjölskylda á vaktinni

Starfsfólk bráðamóttökunnar á Landspítalanum á það til að líkja starfshópnum við fjölskyldu, þar sem teymið vinnur þétt saman og þarf að treysta hvert öðru fyrir sér, ekki síst andspænis erfiðleikum og eftirköstum þeirra. Þar starfa líka fjölskyldur og nánir aðstandendur lenda jafnvel saman á vakt. Hér er rætt við meðlimi einnar fjölskyldunnar.

Spottið 28. mars 2025

6

Spottið

Gunnar Karlsson

Spottið 28. mars 2025

Mest lesið í mánuðinum

Sökuð um að hrella minnst níu einstaklinga: „Hann er minn !“

1

Fréttir

4

Sökuð um að hrella minnst níu einstaklinga: „Hann er minn !“

Níu einstaklingar telja sig hafa orðið fyrir barðinu á sama eltihrellinum, 37 ára gamalli konu sem er búsett í Reykjanesbæ.

Breytt fæði breytti líðaninni

2

Viðtal

3

Breytt fæði breytti líðaninni

Kristjana Pálsdóttir og Sigurður Pétur Harðarson ákváðu í vetur að gera breytingar á mataræði sínu en þau áttu bæði við kvilla að stríða eins og háan blóðþrýsting, svefnvanda, voru of þung og fleira mætti telja. Árangurinn hefur ekki látið á sér standa.

Beðið eftir að Íris undirriti nálgunarbann

3

Fréttir

Beðið eftir að Íris undirriti nálgunarbann

Íris Helga Jónatansdóttir hefur verið boðið að gangast undir nálgunarbann gagnvart einum manni. Vinur hennar var handtekinn grunaður um að hafa tekið þátt í umsáturseinelti. Gögn benda til þess að hann hafi verið blekktur.

Sælukot hagnast um tugi milljóna en starfsfólk og foreldrar lýsa skorti

4

Rannsókn

1

Sælukot hagnast um tugi milljóna en starfsfólk og foreldrar lýsa skorti

Einkarekni leikskólinn Sælukot, sem hefur fengið milljarð króna í opinber framlög síðasta áratug, hefur hagnast vel og nýtt peningana til að kaupa fasteignir fyrir stjórnarformanninn. Stjórnendur leikskólans segja markmiðið vera að ávaxta rekstrarafgang, en fyrrverandi starfsmenn og foreldrar nemenda kvarta undan langvarandi skorti. Skólanum var nýlega lokað tímabundið vegna óþrifnaðar og meindýra.

Hjólhýsabyggðin á Sævarhöfða fær nýjan samastað

5

FréttirHjólhýsabyggðin

Hjólhýsabyggðin á Sævarhöfða fær nýjan samastað

Hjólhýsahverfinu á Sævarhöfða verður fundin ný staðsetning í samræmi við samstarfsyfirlýsingu nýs meirihluta í Reykjavík. Fyrri borgarstjóri sagði slíkt ekki koma til skoðunar þannig að um stefnubreytingu er að ræða. „Okkur finnst mikilvægt að mæta þessum hópi,“ segir forseti borgarstjórnar.

Endurreisn eitraðrar karlmennsku

6

Úttekt

4

Endurreisn eitraðrar karlmennsku

„Mannhvelið“ og uppgangur hægri öfgastefnu ganga hönd í hönd og breyta heiminum í gegnum einn dreng í einu.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Forfeðurnir sem höfnuðu framförum

Flækjusagan

Forfeðurnir sem höfnuðu framförum

Í 4.000 ár neituðu íbúar á einu svæði heimsins að taka upp það sem allir aðrir töldu til framfara og við hneigjumst til að álíta sjálfsagt og óhjákvæmilegt.

Stefna að opnun ofbeldismóttöku fyrir börn

Fréttir

Stefna að opnun ofbeldismóttöku fyrir börn

Í janúar 2026 skulu öll börn sem eru þolendur ofbeldis fá viðeigandi heilbrigðisþjónustu án tafar. Þetta kemur fram í fyrstu stöðuskýrslu aðgerðahóps vegna ofbeldis meðal barna og gegn börnum.

Hunda- og kattahald í fjöleignarhúsum á dagskrá þingsins

Fréttir

Hunda- og kattahald í fjöleignarhúsum á dagskrá þingsins

Hunda- og kattahald í fjöleignarhúsum verður ekki lengur háð samþykki annarra eigenda, ef frumvarp sem er á dagskrá Alþingis í dag nær fram að ganga. Inga Sæland, félags- og húsnæðismálaráðherra, leggur frumvarpið fram.

Ríkisstjórnin vill meira út úr tekjustofnum

Fréttir

1

Ríkisstjórnin vill meira út úr tekjustofnum

Ríkisstjórnin hyggst auka tekjur með betra eftirliti með skattskilum og færri undanþágum, en leggur fyrst og fremst áherslu á aðhald. Þetta kemur fram í frumvarpi að nýrri fjármálaáætlun.

Engin lög setja skorður á framlög Sósíalista til Vorstjörnunnar

Fréttir

2

Engin lög setja skorður á framlög Sósíalista til Vorstjörnunnar

Sósíalistaflokkur Íslands virðist reka hluta starfsemi sinnar í gegnum félagasamtök. Með því skapar flokkurinn rými til að taka við fjárframlögum frá borgarfulltrúum flokksins umfram það sem þeir mega styrkja sjálfan flokkinn. Ríkisendurskoðandi telur tímabært að endurskoða lögin.

Börnin á Gaza: Mynd ársins 2024

Myndir

1

Börnin á Gaza: Mynd ársins 2024

Mynd úr seríu Golla frá mótmælum vegna stríðsins og þeirrar skelfingar sem verið hefur á Gaza-ströndinni var valin Mynd ársins 2024 á verðlaunahátíð Blaðaljósmyndarafélags Íslands. Heimildin birtir seríuna alla í tilefni verðlaunanna.

Eurovision-partí Pútíns

Pistill

1

Valur Gunnarsson

Eurovision-partí Pútíns

Fyrst Rússland fær ekki að vera með í Eurovision hefur Pútín ákveðið að endurvekja Intervision, sönglagakeppni austantjaldslanda. Um tuttugu þjóðir hafa boðað þátttöku, þar á meðal Kína, Indland, Brasilía og Kúba.

Mótmælendur í Hafnarfirði: Sýndi að við vorum ekki valdalaus

FréttirCarbfix-málið

1

Mótmælendur í Hafnarfirði: Sýndi að við vorum ekki valdalaus

Mótmælendur í Hafnarfirði eru sigurreifir eftir að Carbfix tilkynnti að fyrirtækið ætlaði að hætta við Coda Terminal-verkefnið í bænum. Bæjarfulltrúi segir að það hafi staðið á peningahliðinni.

Njósnarinn á Hotel Klomser: Mesti njósnari 20. aldar?

Flækjusagan

Njósnarinn á Hotel Klomser: Mesti njósnari 20. aldar?

Á útmánuðum 2024 birtust í Heimildinni nokkrar Flækjusögur um upphaf fyrri heimsstyrjaldar sumarið 1914. En við þá sögu komu ýmsir óvæntir aðilar og á óvæntan hátt. Hér segir frá einum sérkennilegum anga málsins.

Hafa sofið á viðbúnaðarverðinum

Pistill

Borgþór Arngrímsson

Hafa sofið á viðbúnaðarverðinum

Danir hafa algjörlega látið undir höfuð leggjast að skipuleggja aðgerðir og undirbúning, ef vandi steðjar að borgurum landsins, til dæmis vegna stríðsátaka. Nú líta þeir til Svía sem hafa árum saman skipulagt slíkan viðbúnað.

Björgunaraðilar leita í rústum að fólki á lífi - Yfir 1600 látin eftir jarðskjálftann

Erlent

Björgunaraðilar leita í rústum að fólki á lífi - Yfir 1600 látin eftir jarðskjálftann

Að minnsta kosti 1.644 manns létust og yfir 3.400 slösuðust í Mjanmar samkvæmt yfirlýsingu frá herforingjastjórninni. Vegna mikilla truflana á fjarskiptum er umfang hörmunganna þó aðeins að byrja að koma í ljós og talið er að fjöldi látinna eigi enn eftir að hækka verulega.

Okkur var haldið frá einum stærsta fréttaviðburði síðustu áratuga

Pistill

Kjartan Þorbjörnsson

Okkur var haldið frá einum stærsta fréttaviðburði síðustu áratuga

Myndir ársins er árleg sýning Blaðaljósmyndarafélags Íslands sem haldin er í Ljósmyndasafni Reykjavíkur. Á sýningunni eru myndir frá liðnu ári sem valdar hafa verið af óháðri dómnefnd. Þar flutti ljósmyndari Heimildarinnar eftirfarandi erindi.

„Í stríði eru lögin þögul“

Úttekt

„Í stríði eru lögin þögul“

Íslandsmeistari í lögmennsku er Ragnar Aðalsteinsson, í þeim skilningi að Ragnar flutti mál fyrir Hæstarétti í meira en 54 ár og þar með lengst allra. Sennilega hefur enginn einstaklingur hér á landi haft jafnmikil áhrif á þróun mannréttinda og hann. Hér er farið í saumana á merku lífsstarfi Ragnars.

Að loknu fordæmingarfylliríi

Pistill

2

Sif Sigmarsdóttir

Að loknu fordæmingarfylliríi

Réttlát reiði bolaði burt tilgangsleysinu sem við fundum farveg á Facebook þar sem háð var Íslandsmót í að taka djúpt í árinni.

Segir ekki nauðsynlegt að beita hervaldi gegn Grænlandi

ErlentBandaríki Trumps

2

Segir ekki nauðsynlegt að beita hervaldi gegn Grænlandi

Trump segir að Bandaríkin geti ekki verið án þess að taka Grænland. JD Vance áfellist Dani.

Mest lesið undanfarið ár