Útlit viðmóts

Ljóst

Dökkt

© 2025 Sameinaða útgáfufélagið ehf. Allur réttur áskilinn. Notkun á efni miðilsins er óheimil án samþykkis.

Stofnuð árið 2023 af Stundinni og Kjarnanum

Þessi grein birtist upphaflega í Stundinni fyrir meira en 4 árum.

Úttekt Skipun dómara við Landsrétt

Saga Landsréttarmálsins: Hver ber ábyrgð?

Yfirdeild MDE átelur Sigríði Andersen, fyrrverandi dómsmálaráðherra, fyrir þátt hennar í Landsréttarmálinu. Hæstiréttur og Alþingi, þá undir meirihluta Sjálfstæðisflokks, Viðreisnar og Bjartrar framtíðar, fá einnig gagnrýni. Yfirdeildin segir gjörðir Sigríðar vekja réttmætar áhyggjur af pólitískri skipun dómara.

5. desember 2020 · 08:00

Saga Landsréttarmálsins: Hver ber ábyrgð? — Hver ber ábyrgð? Dómur yfirdeildar segir brot Sigríðar Andersen, fyrrverandi dómsmálaráðherra, snúa að „kjarna réttarins til réttmætrar málsmeðferðar fyrir sjálfstæðum og óvilhöllum dómstóli“.

Steindór Grétar Jónsson

steindor@heimildin.is

Sautján dómarar yfirdeildar Mannréttindadómstóls Evrópu (MDE) komust að þeirri einróma niðurstöðu 1. desember, á fullveldisdaginn sjálfan, að íslenska ríkið hefði gerst brotlegt þegar Sigríður Andersen, þingmaður Sjálfstæðisflokks og þá dómsmálaráðherra, skipaði fjóra dómara við Landsrétt í trássi við reglur.

Telst Ísland hafa brotið gegn 6. gr. mannréttindasáttmála Evrópu en ákvæðið veitir hverjum þeim sem borinn er sökum um refsiverða háttsemi réttinn til réttlátrar málsmeðferðar fyrir sjálfstæðum og óvilhöllum dómstóli.

Þá gagnrýndi yfirdeildin meðferð málsins fyrir Alþingi og fyrir dómstólum Íslands, en þáverandi stjórnarmeirihluti Sjálfstæðisflokks, Viðreisnar og Bjartrar framtíðar samþykkti tillögu Sigríðar. Einnig fær Hæstiréttur gagnrýni, en hann hafði áður komist að þeirri niðurstöðu að stjórnsýslulög hefðu verið brotin við skipan dómaranna. „Enginn þeirra öryggisventla skilaði árangri og geðþóttavald ráðherrans til þess að víkja frá mati hæfnisnefndar reyndist óheft,“ segir í dómi yfirdeildarinnar.

En hver ber þá raunverulega …

Kjósa

0

Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Deila

Efnisorð

Athugasemdir

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir.

Tengdar greinar

Skipun dómara við Landsrétt

Fjölskylduvítið

PistillSkipun dómara við Landsrétt

Þóra Kristín Ásgeirsdóttir

Fjölskylduvítið

Íslenska stjórnmálafjölskyldan hefur öll megineinkenni sjúkrar fjölskyldu út frá kenningum um meðvirkni enda alin upp við sjúklegar aðstæður. Í því ljósi er forvitnilegt að skoða „pólitískt at og óvirðingu Mannréttindadómstólsins í Strassbourg við Alþingi Íslendinga“ sem „skiptir víst engu máli þegar upp er staðið“.

Íslenska ríkið brotlegt í Landsréttarmálinu með einróma niðurstöðu yfirdeildar MDE

FréttirSkipun dómara við Landsrétt

Íslenska ríkið brotlegt í Landsréttarmálinu með einróma niðurstöðu yfirdeildar MDE

Yfirdeild Mannréttindadómstóls Evrópu komst í dag að þeirri niðurstöðu að Sigríður Andersen, þá dómsmálaráðherra, hafi gerst brotleg við skipan dómara við Landsrétt.

Björn Leví: „Áslaug Arna var óvart að dissa Sigríði Andersen“

FréttirSkipun dómara við Landsrétt

Björn Leví: „Áslaug Arna var óvart að dissa Sigríði Andersen“

Björn Leví Gunnarsson segir nýskipaðan dómara við Landsrétt, Ásmund Helgason, hafa verið metinn hæfastann af því að hann hafði áður ólöglega verið skipaður við Landsrétt.

Sigríður Andersen varar við útþenslu Mannréttindadómstóls Evrópu

FréttirSkipun dómara við Landsrétt

Sigríður Andersen varar við útþenslu Mannréttindadómstóls Evrópu

Fyrrverandi dómsmálaráðherra óttast að dómstóllinn gæti grafið undan lýðræði aðildarríkjanna. Dómstóllinn dæmdi íslenska ríkið brotlegt þegar hún skipaði dómara við Landsrétt.

Yfirlýstur andstæðingur Mannréttindadómstólsins flutti erindi á afmæli Hæstaréttar

FréttirSkipun dómara við Landsrétt

Yfirlýstur andstæðingur Mannréttindadómstólsins flutti erindi á afmæli Hæstaréttar

Danskur prófessor sem er þekktur fyrir að vilja að Danir hætti að lúta dómum Mannréttindadómstóls Evrópu flutti ávarp á afmælissamkomu Hæstaréttar. Boðið vekur athygli þar sem málsmeðferð Íslands vegna Landsréttarmálsins hjá yfirdeild MDE stendur nú yfir.

Vill ekki tengja Landsréttarmálið við óeðlileg pólitísk afskipti

FréttirSkipun dómara við Landsrétt

Vill ekki tengja Landsréttarmálið við óeðlileg pólitísk afskipti

Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir dómsmálaráðherra telur langsótt að tengja stuðning pólska ríkisins við málsatvik í Landsréttarmálinu. Formaður Dómarafélagsins segir stuðninginn vera „slæman félagsskap“ þar sem pólskir dómarar sæti ofsóknum stjórnvalda.

Mest lesið

Sif Sigmarsdóttir

1

Pistill

7

Sif Sigmarsdóttir

Það sem enginn segir á dánarbeði

Ef dagurinn í dag væri síðasti dagur ævi þinnar, hver væri mesta eftirsjáin?

Köstuðu grjóti að selum í Ytri Tungu

2

InnlentFerðamannalandið Ísland

1

Köstuðu grjóti að selum í Ytri Tungu

Ferðamenn náðust á myndband við að kasta steinum í átt að selum við fjöruna í Ytri Tungu á Snæfellsnesi.

Milljarðasamningur ekki borinn undir Bæjarráð Hafnarfjarðar

3

Innlent

Milljarðasamningur ekki borinn undir Bæjarráð Hafnarfjarðar

Milljarðasamningur vegna skólamatar í Hafnarfirði við lítið og óreynt fyrirtæki var ekki lagður fyrir bæjarráð. Ekkert fyrirtæki bauð í verkið.

Guðni kallar eftir miklum breytingum á stjórnarskránni

4

StjórnmálStjórnarskrármálið

1

Guðni kallar eftir miklum breytingum á stjórnarskránni

Guðni Th. Jóhannesson, fyrrverandi forseti Íslands, kallar eftir breytingum á stjórnarskrá sem snúa að embætti forsetans og stöðu íslenskrar tungu, auk þess sem hann vill færa mannréttindakaflann fremst. Hann vill ekki setja auðlindaákvæði með þeirri vinnu vegna pólitískra deilna um það.

Hvernig LU-kex og Egils orka urðu táknmyndir íslenskra þjóðernissinna

5

Skýring

Hvernig LU-kex og Egils orka urðu táknmyndir íslenskra þjóðernissinna

Orðtakið „lengst uppi“ hefur í vaxandi mæli verið notað meðal hægri- og þjóðernissinnaðra netverja á X. Vart hefur orðið við frasann og vísanir í hann í færslum Snorra Mássonar varaformanns Miðflokksins. Þeir hafa tengt bæði útgáfu af Egils Orku og LU-kex við hugmyndafræði sína.

Ný rannsókn: Hitler líklega kynferðislega þroskahamlaður

6

Vísindi

Ný rannsókn: Hitler líklega kynferðislega þroskahamlaður

Fjölþjóðleg rannsókn á blóði leiðtoga Nasistaflokksins og Þriðja ríkisins sýnir að hann var með heilkenni sem orsakar kynferðislega þroskahömlun og getur fylgt örlimur.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Þorleifur Kamban látinn: „Einstaklega fjölhæfur og skapandi“

1

Innlent

Þorleifur Kamban látinn: „Einstaklega fjölhæfur og skapandi“

Þorleifur Kamban lést langt fyrir aldur fram en afrekaði margt. Hann var listamaður og grafískur hönnuður auk þess sem hann fékk verðlaun fyrir heimildarþáttaröð um barnsfæðingar.

Rósa fékk um 30 milljónir í laun á 11 mánuðum frá hinu opinbera

2

Innlent

2

Rósa fékk um 30 milljónir í laun á 11 mánuðum frá hinu opinbera

Rósa Guðbjartsdóttir, þingkona Sjálfstæðisflokksins, gegndi fleiri en einu starfi á sama tíma. Hún hætti störfum fyrir bæjarstjórn Hafnarfjarðar í lok október, og fellur þar með um 900 þúsund í launum.

Íslandsbanki festir niður sögulega háa vexti eftir dóm

3

Viðskipti

1

Íslandsbanki festir niður sögulega háa vexti eftir dóm

Meðalvextir fastra verðtryggðra húsnæðislána Íslandsbanka hafa verið um 3,6% frá 2012 en eru nú fastir í 4,75% með lágmarkið í 3,5%, eftir viðbrögð bankans við vaxtadómi Hæstaréttar.

Sif Sigmarsdóttir

4

Pistill

7

Sif Sigmarsdóttir

Það sem enginn segir á dánarbeði

Ef dagurinn í dag væri síðasti dagur ævi þinnar, hver væri mesta eftirsjáin?

Köstuðu grjóti að selum í Ytri Tungu

5

InnlentFerðamannalandið Ísland

1

Köstuðu grjóti að selum í Ytri Tungu

Ferðamenn náðust á myndband við að kasta steinum í átt að selum við fjöruna í Ytri Tungu á Snæfellsnesi.

Milljarðasamningur ekki borinn undir Bæjarráð Hafnarfjarðar

6

Innlent

Milljarðasamningur ekki borinn undir Bæjarráð Hafnarfjarðar

Milljarðasamningur vegna skólamatar í Hafnarfirði við lítið og óreynt fyrirtæki var ekki lagður fyrir bæjarráð. Ekkert fyrirtæki bauð í verkið.

Mest lesið í mánuðinum

Vöknuðu upp við martröð

1

Viðtal

Vöknuðu upp við martröð

„Það er búið að taka frá honum öryggi og traust,“ segir móðir tíu ára drengs sem lýsti alvarlegum atvikum þegar maður braust inn á heimili fjölskyldunnar í Hafnarfirði. Foreldrar drengsins segja frá átakanlegri nótt sem hefur markað líf þeirra síðan, í von um að saga þeirra hjálpi öðrum sem upplifa alvarleg áföll.

Þrjár konur kvartað undan áreitni starfsmanns RÚV

2

Innlent

Þrjár konur kvartað undan áreitni starfsmanns RÚV

Stjórnendum hjá Ríkisútvarpinu hafa borist kvartanir frá þremur konum vegna áreitni af hálfu karlkyns starfsmanns fjölmiðilsins. Maðurinn er í leyfi frá störfum. Fyrstu kvartanirnar bárust í ágúst.

Týndu strákarnir – sem fundu leiðina heim

3

ÚttektTýndu strákarnir

2

Týndu strákarnir – sem fundu leiðina heim

Á átján ára afmælisdaginn vaknaði Fannar Freyr Haraldsson á neyðarvistun og fékk langþráð frelsi eftir að hafa þvælst í gegnum meðferðarkerfi ríkisins. Hann, Gabríel Máni Jónsson og Arnar Smári Lárusson lýsa reynslu sinni af kerfinu sem átti að grípa þá sem börn og unglingar. Tveir þeirra byrjuðu að sprauta sig í meðferð, samt sammælast þeir um að þessi inngrip séu líklegasta ástæðan fyrir því að þeir lifðu af. Ekkert langtímaúrræði er fyrir stráka sem stendur.

Sögðu skilið við „vókið“ og urðu íhaldsmenn

4

Greining

1

Sögðu skilið við „vókið“ og urðu íhaldsmenn

Tveir ungir Miðflokksmenn hafa lýst færslu sinni frá frjálslyndi og vinstrimennsku og yfir til íhaldssamra og þjóðlegra gilda í nýlegum viðtölum. „Ég held okkur gæti öllum liðið miklu betur ef við myndum bara aðeins fara að ná jarðtengingu og smá skynsemi,“ segir annað þeirra.

„Eiginmaður minn hefur aldrei átt eignarhlut í Skeljungi“

5

Stjórnmál

1

„Eiginmaður minn hefur aldrei átt eignarhlut í Skeljungi“

Hildur Björnsdóttir, oddviti Sjálfstæðisflokks í borgarstjórn, fjallaði ítrekað um samninga sem vörðuðu lóðir bensínstöðva þrátt fyrir að eiginmaður hennar stýrði móðurfélagi Skeljungs. Lóðir bensínstöðva Skeljungs hafa síðan verið seldar til tengdra félaga fyrir vel á annan milljarð króna. Hún segir hæfi sitt aldrei hafa komið til álita.

Þorleifur Kamban látinn: „Einstaklega fjölhæfur og skapandi“

6

Innlent

Þorleifur Kamban látinn: „Einstaklega fjölhæfur og skapandi“

Þorleifur Kamban lést langt fyrir aldur fram en afrekaði margt. Hann var listamaður og grafískur hönnuður auk þess sem hann fékk verðlaun fyrir heimildarþáttaröð um barnsfæðingar.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Sex leiðir til að þvætta peninga

Innlent

Sex leiðir til að þvætta peninga

Greiningardeild ríkislögreglustjóra hefur birt lista yfir leiðir sem farnar eru við peningaþvætti á Íslandi. Lögreglan telur nýlegan dóm staðfesta að peningaþvættisþjónusta sé seld af sérfræðingum hér á landi.

Zelensky boðar yfirhalningu spilltra orkufyrirtækja Úkraínu

Erlent

Zelensky boðar yfirhalningu spilltra orkufyrirtækja Úkraínu

Úkraínuforseti boðar umfangsmiklar umbætur í ríkisreknum orkufyrirtækjum eftir að upp komst um umtalsverð fjárdráttarmál sem hafa vakið reiði almennings og áhyggjur bandamanna.

Eitt þekktasta skip í sögu Danmerkur

Pistill

Borgþór Arngrímsson

Eitt þekktasta skip í sögu Danmerkur

Margir þekkja hið vinsæla lag Kim Larsen, Jutlandia, en það hefst á orðunum „Det var i 1949 eller cirka der omkring da der var krig I Korea“. Færri þekkja sögu þessa merka skips sem hófst árið 1934 og lauk fyrir 60 árum í Bilbao á Spáni.

Greene segir hótanir aukast eftir árásir Trump

Erlent

Greene segir hótanir aukast eftir árásir Trump

Marjorie Taylor Greene, sem lengi var helsti bandamaður Donalds Trump, segir að hótanir gegn sér hafi stigmagnast eftir að forsetinn snerist opinberlega gegn henni og gagnrýndi hana harðlega á samfélagsmiðlum.

Geta bankarnir lækkað vexti?

Aðsent

1

Stefán Ólafsson

Geta bankarnir lækkað vexti?

Þó óeðlilega háir stýrivextir Seðlabankans eigi sinn þátt í háu vaxtastigi í dag er það ekki réttlæting fyrir þeim álögum sem bankarnir leggja ofaná stýrivaxtastigið eða önnur viðmið.

Þöglu eigendur atvinnulífsins

Greining

1

Þöglu eigendur atvinnulífsins

Lífeyrissjóðirnir eru stærstu eigendur skráðra fyrirtækja á Íslandi en minni hluthafar með hug á skammtímagróða eru oft í forystu þeirra. Sjóðirnir eiga fyrirtæki sem keppa á sama markaði en hagfræðinga greinir á um hvort slíkt hamli samkeppni. Heimildin kortleggur eignarhald almennings í gegnum sjóðina í íslenskum fyrirtækjum.

Það sem enginn segir á dánarbeði

Pistill

7

Sif Sigmarsdóttir

Það sem enginn segir á dánarbeði

Ef dagurinn í dag væri síðasti dagur ævi þinnar, hver væri mesta eftirsjáin?

Lætur FBI rannsaka Clinton vegna Epsteins

ErlentBandaríki Trumps

Lætur FBI rannsaka Clinton vegna Epsteins

Bandaríkjaforseti, sem kemur fyrir í Epstein-skjölunum, beinir því til dómsmálaráðherra síns og forstjóra FBI að rannsaka fyrrverandi Bandaríkjaforseta, Bill Clinton, ásamt öðrum.

Raunverulegur hagvöxtur mun minni á Íslandi en í ESB

Viðskipti

2

Raunverulegur hagvöxtur mun minni á Íslandi en í ESB

Lítill hagvöxtur hefur verið á Íslandi síðustu fimm ár ef tekið er tillit til mannfjölgunar. Samhliða henni hefur álag á innviði aukist verulega og fasteignaverð tvöfaldast að raunvirði.

Miðstöð fyrir flugvallarrútur neðanjarðar við Miklubrautargöng

Stjórnmál

Miðstöð fyrir flugvallarrútur neðanjarðar við Miklubrautargöng

Stýrihópur á vegum Reykjavíkurborgar skoðar fýsileika þess að ný samgöngumiðstöð Reykjavíkur verði við enda Miklubrautargangna þegar þau rísa. Þar yrði lykilskiptistöð Borgarlínu og miðstöð fyrir langferðabíla til og frá Keflavík.

Ísland orðið áfangastaður mansals og skipulögðum glæpahópum fjölgar

Innlent

Ísland orðið áfangastaður mansals og skipulögðum glæpahópum fjölgar

Fjöldi skipulagðra brotahópa hefur tvöfaldast á síðasta áratug, samkvæmt nýrri skýrslu greiningardeildar ríkislögreglustjóra. Lögreglan segir að Ísland sé í auknum mæli orðið áfangastaður mansals og að innlend fíkniefnaframleiðsla hafi aukist.

Grænlendingar bregðast við og banna fasteignakaup útlendinga

Erlent

Grænlendingar bregðast við og banna fasteignakaup útlendinga

Grænlenska þingið samþykkti lög sem girða fyrir uppkaup erlendra aðila á fasteignum og rétti til landnýtingar eftir ágengni frá Bandaríkjunum.

Evrópuþingið samþykkir 90 prósent minnkun losunar

Umhverfið

Evrópuþingið samþykkir 90 prósent minnkun losunar

ESB hefur þegar dregið úr losun um 37 prósent miðað við árið 1990 og stefnir nú að 90 prósent minnkun.

Hægrimenn í Evrópuþinginu náðu að rýmka sjálfbærnireglur ESB

Innlent

Hægrimenn í Evrópuþinginu náðu að rýmka sjálfbærnireglur ESB

Hægri öfgamenn á Evrópuþinginu náðu saman með mið-hægrimönnum um að gera Evrópusambandið viðskiptavænna með því að bakka með reglur um sjálfbærni.

Milljarðasamningur ekki borinn undir Bæjarráð Hafnarfjarðar

Innlent

Milljarðasamningur ekki borinn undir Bæjarráð Hafnarfjarðar

Milljarðasamningur vegna skólamatar í Hafnarfirði við lítið og óreynt fyrirtæki var ekki lagður fyrir bæjarráð. Ekkert fyrirtæki bauð í verkið.

Mest lesið undanfarið ár