Útlit viðmóts

Ljóst

Dökkt

© 2025 Sameinaða útgáfufélagið ehf. Allur réttur áskilinn. Notkun á efni miðilsins er óheimil án samþykkis.

Stofnuð árið 2023 af Stundinni og Kjarnanum

Þessi grein birtist upphaflega í Stundinni fyrir meira en 5 árum.

Úttekt Skipun dómara við Landsrétt

Saga Landsréttarmálsins: Hver ber ábyrgð?

Yfirdeild MDE átelur Sigríði Andersen, fyrrverandi dómsmálaráðherra, fyrir þátt hennar í Landsréttarmálinu. Hæstiréttur og Alþingi, þá undir meirihluta Sjálfstæðisflokks, Viðreisnar og Bjartrar framtíðar, fá einnig gagnrýni. Yfirdeildin segir gjörðir Sigríðar vekja réttmætar áhyggjur af pólitískri skipun dómara.

5. desember 2020 · 08:00

Saga Landsréttarmálsins: Hver ber ábyrgð? — Hver ber ábyrgð? Dómur yfirdeildar segir brot Sigríðar Andersen, fyrrverandi dómsmálaráðherra, snúa að „kjarna réttarins til réttmætrar málsmeðferðar fyrir sjálfstæðum og óvilhöllum dómstóli“.

Steindór Grétar Jónsson

steindor@heimildin.is

Sautján dómarar yfirdeildar Mannréttindadómstóls Evrópu (MDE) komust að þeirri einróma niðurstöðu 1. desember, á fullveldisdaginn sjálfan, að íslenska ríkið hefði gerst brotlegt þegar Sigríður Andersen, þingmaður Sjálfstæðisflokks og þá dómsmálaráðherra, skipaði fjóra dómara við Landsrétt í trássi við reglur.

Telst Ísland hafa brotið gegn 6. gr. mannréttindasáttmála Evrópu en ákvæðið veitir hverjum þeim sem borinn er sökum um refsiverða háttsemi réttinn til réttlátrar málsmeðferðar fyrir sjálfstæðum og óvilhöllum dómstóli.

Þá gagnrýndi yfirdeildin meðferð málsins fyrir Alþingi og fyrir dómstólum Íslands, en þáverandi stjórnarmeirihluti Sjálfstæðisflokks, Viðreisnar og Bjartrar framtíðar samþykkti tillögu Sigríðar. Einnig fær Hæstiréttur gagnrýni, en hann hafði áður komist að þeirri niðurstöðu að stjórnsýslulög hefðu verið brotin við skipan dómaranna. „Enginn þeirra öryggisventla skilaði árangri og geðþóttavald ráðherrans til þess að víkja frá mati hæfnisnefndar reyndist óheft,“ segir í dómi yfirdeildarinnar.

En hver ber þá raunverulega …

Kjósa

0

Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Deila

Efnisorð

Athugasemdir

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir.

Tengdar greinar

Skipun dómara við Landsrétt

Fjölskylduvítið

PistillSkipun dómara við Landsrétt

Þóra Kristín Ásgeirsdóttir

Fjölskylduvítið

Íslenska stjórnmálafjölskyldan hefur öll megineinkenni sjúkrar fjölskyldu út frá kenningum um meðvirkni enda alin upp við sjúklegar aðstæður. Í því ljósi er forvitnilegt að skoða „pólitískt at og óvirðingu Mannréttindadómstólsins í Strassbourg við Alþingi Íslendinga“ sem „skiptir víst engu máli þegar upp er staðið“.

Íslenska ríkið brotlegt í Landsréttarmálinu með einróma niðurstöðu yfirdeildar MDE

FréttirSkipun dómara við Landsrétt

Íslenska ríkið brotlegt í Landsréttarmálinu með einróma niðurstöðu yfirdeildar MDE

Yfirdeild Mannréttindadómstóls Evrópu komst í dag að þeirri niðurstöðu að Sigríður Andersen, þá dómsmálaráðherra, hafi gerst brotleg við skipan dómara við Landsrétt.

Björn Leví: „Áslaug Arna var óvart að dissa Sigríði Andersen“

FréttirSkipun dómara við Landsrétt

Björn Leví: „Áslaug Arna var óvart að dissa Sigríði Andersen“

Björn Leví Gunnarsson segir nýskipaðan dómara við Landsrétt, Ásmund Helgason, hafa verið metinn hæfastann af því að hann hafði áður ólöglega verið skipaður við Landsrétt.

Sigríður Andersen varar við útþenslu Mannréttindadómstóls Evrópu

FréttirSkipun dómara við Landsrétt

Sigríður Andersen varar við útþenslu Mannréttindadómstóls Evrópu

Fyrrverandi dómsmálaráðherra óttast að dómstóllinn gæti grafið undan lýðræði aðildarríkjanna. Dómstóllinn dæmdi íslenska ríkið brotlegt þegar hún skipaði dómara við Landsrétt.

Yfirlýstur andstæðingur Mannréttindadómstólsins flutti erindi á afmæli Hæstaréttar

FréttirSkipun dómara við Landsrétt

Yfirlýstur andstæðingur Mannréttindadómstólsins flutti erindi á afmæli Hæstaréttar

Danskur prófessor sem er þekktur fyrir að vilja að Danir hætti að lúta dómum Mannréttindadómstóls Evrópu flutti ávarp á afmælissamkomu Hæstaréttar. Boðið vekur athygli þar sem málsmeðferð Íslands vegna Landsréttarmálsins hjá yfirdeild MDE stendur nú yfir.

Vill ekki tengja Landsréttarmálið við óeðlileg pólitísk afskipti

FréttirSkipun dómara við Landsrétt

Vill ekki tengja Landsréttarmálið við óeðlileg pólitísk afskipti

Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir dómsmálaráðherra telur langsótt að tengja stuðning pólska ríkisins við málsatvik í Landsréttarmálinu. Formaður Dómarafélagsins segir stuðninginn vera „slæman félagsskap“ þar sem pólskir dómarar sæti ofsóknum stjórnvalda.

Mest lesið

Sagði sig úr skólaráði þegar Ársæll var ráðinn „af pólitískum ástæðum“

1

Stjórnmál

1

Sagði sig úr skólaráði þegar Ársæll var ráðinn „af pólitískum ástæðum“

Kennari og fyrrverandi formaður Kennarasambands Íslands sagði sig úr skólaráði Borgarholtsskóla þegar Ársæll Guðmundsson var skipaður skólameistari. Sagði hann engan í ráðinu hafa talið hann hæfastan umsækjenda og fullyrti að ráðningin væri pólitísk. Ársæll segist rekja það beint til Ingu Sæland að hafa ekki fengið áframhaldandi ráðningu.

Uppgjör að handan: „Mér fannst ég vera ærulaus, non grata, slaufað“

2

Innlent

Uppgjör að handan: „Mér fannst ég vera ærulaus, non grata, slaufað“

Æviminningar Karls Sigurbjörnssonar voru gefnar út á vikunum og má þar finna einstakt uppgjör við róstursama tíma þjóðkirkjunnar. Hér verður fjallað um kynferðisofbeldið sem upp kom og Karl tekst á við í minningum sínum.

Uppgjör að handan: „Ég fann að Davíð hafði horn í síðu minni“

3

Innlent

1

Uppgjör að handan: „Ég fann að Davíð hafði horn í síðu minni“

Karl Sigurbjörnsson biskup, lýsir andúð og kulda frá fyrrverandi forsætisráðherra landsins. Sérstaklega í tengslum við gagnrýni kirkjunnar á kjör fátækra, en ekki síst vegna eldfimrar smásögu sem varð að fréttamáli.

Líkir Flugrútunni við gripaflutninga í þriðja heiminum

4

Innlent

Líkir Flugrútunni við gripaflutninga í þriðja heiminum

Páll Ásgeir Ásgeirsson leiðsögumaður líkti þjónustu Flugrútunnar við gripaflutninga í þriðja heiminum eftir ferðalag með henni í haust. „Þetta er ekki neytendavænt, þetta er bara gróðavænt,“ segir Björn Teitsson borgarfræðingur.

Uppfært: Ungur maður sem leitað var fundinn

5

Tilkynning

Uppfært: Ungur maður sem leitað var fundinn

Lögreglan lýsti eftir pilti sem sást síðast í Hafnarfirði.

Guðrún Alda Harðardóttir

6

Aðsent

Guðrún Alda Harðardóttir

Ósýnileiki yngstu barna í hamförum: Snjóflóðið á Flateyri 1995

Þegar hamfarir eru rammaðar inn sem samfélagsleg reynsla gleymast oft þeir hópar sem hafa minnstu röddina en mestu þörfina fyrir stuðning, viðurkenningu og vernd.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Þingmaður Sjálfstæðisflokks hnakkreifst við hóp kennara

1

Stjórnmál

3

Þingmaður Sjálfstæðisflokks hnakkreifst við hóp kennara

Jón Pétur Zimsen, þingmaður Sjálfstæðisflokks og fyrrverandi skólastjóri, hvatti kennara til að hrista af sér hlekkina og hafna „elítunni“ í spjallhópi á Facebook. „Ertu móðguð, gæti ekki verið meira sama,“ svaraði hann þegar kennari sagði hann tala niður til kennarastéttarinnar.

Baráttan við sjálfið

2

Það sem ég hef lært

Tómas Þór Þórðarson

Baráttan við sjálfið

Tómas Þór Þórðarson sigraði óttann við almenningsálitið.

Sagði sig úr skólaráði þegar Ársæll var ráðinn „af pólitískum ástæðum“

3

Stjórnmál

1

Sagði sig úr skólaráði þegar Ársæll var ráðinn „af pólitískum ástæðum“

Kennari og fyrrverandi formaður Kennarasambands Íslands sagði sig úr skólaráði Borgarholtsskóla þegar Ársæll Guðmundsson var skipaður skólameistari. Sagði hann engan í ráðinu hafa talið hann hæfastan umsækjenda og fullyrti að ráðningin væri pólitísk. Ársæll segist rekja það beint til Ingu Sæland að hafa ekki fengið áframhaldandi ráðningu.

Sif Sigmarsdóttir

4

Pistill

3

Sif Sigmarsdóttir

Hatar Kristrún Frostadóttir börn?

Hvað með börn sem þurfa að ferðast langa leið til að komast á bókasafn? Eða í píanótíma?

Uppgjör að handan: „Mér fannst ég vera ærulaus, non grata, slaufað“

5

Innlent

Uppgjör að handan: „Mér fannst ég vera ærulaus, non grata, slaufað“

Æviminningar Karls Sigurbjörnssonar voru gefnar út á vikunum og má þar finna einstakt uppgjör við róstursama tíma þjóðkirkjunnar. Hér verður fjallað um kynferðisofbeldið sem upp kom og Karl tekst á við í minningum sínum.

„Enginn alþjóðaflugvöllur með verri tengingu við áfangastað“

6

Úttekt

3

„Enginn alþjóðaflugvöllur með verri tengingu við áfangastað“

Í mörgum tilfellum er ódýrara fyrir landsmenn að keyra á bílum sínum upp á flugvöll og leggja frekar en að taka Flugrútuna. Nýleg rannsókn sýndi að aðeins hálft til eitt prósent þjóðarinnar nýti sér Strætó til að fara upp á flugvöll. Borgarfræðingnum Birni Teitssyni þykja samgöngur til og frá Keflavíkurflugvelli vera þjóðarskömm en leiðsögumaður líkti nýlegu ferðalagi sínu með Flugrútunni við gripaflutninga.

Mest lesið í mánuðinum

Krafðist grafarþagnar á heimilinu

1

Dómsmál

Krafðist grafarþagnar á heimilinu

Réttarhöldum yfir Margréti Löf er lokið, en þar kom meðal annars fram að fjölskyldan tjáði sig að miklu leyti með bréfaskriftum út af meintri hljóðóbeit Margrétar, sem beindist að foreldrum hennar.

Þorleifur Kamban látinn: „Einstaklega fjölhæfur og skapandi“

2

Innlent

Þorleifur Kamban látinn: „Einstaklega fjölhæfur og skapandi“

Þorleifur Kamban lést langt fyrir aldur fram en afrekaði margt. Hann var listamaður og grafískur hönnuður auk þess sem hann fékk verðlaun fyrir heimildarþáttaröð um barnsfæðingar.

Sif Sigmarsdóttir

3

Pistill

7

Sif Sigmarsdóttir

Það sem enginn segir á dánarbeði

Ef dagurinn í dag væri síðasti dagur ævi þinnar, hver væri mesta eftirsjáin?

Sex leiðir til að þvætta peninga

4

Innlent

2

Sex leiðir til að þvætta peninga

Greiningardeild ríkislögreglustjóra hefur birt lista yfir leiðir sem farnar eru við peningaþvætti á Íslandi. Lögreglan telur nýlegan dóm staðfesta að peningaþvættisþjónusta sé seld af sérfræðingum hér á landi.

Þingmaður Sjálfstæðisflokks hnakkreifst við hóp kennara

5

Stjórnmál

3

Þingmaður Sjálfstæðisflokks hnakkreifst við hóp kennara

Jón Pétur Zimsen, þingmaður Sjálfstæðisflokks og fyrrverandi skólastjóri, hvatti kennara til að hrista af sér hlekkina og hafna „elítunni“ í spjallhópi á Facebook. „Ertu móðguð, gæti ekki verið meira sama,“ svaraði hann þegar kennari sagði hann tala niður til kennarastéttarinnar.

Baráttan við sjálfið

6

Það sem ég hef lært

Tómas Þór Þórðarson

Baráttan við sjálfið

Tómas Þór Þórðarson sigraði óttann við almenningsálitið.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Aðalsteinn segist hafa gefið framboðsorðrómi undir fótinn

Stjórnmál

Aðalsteinn segist hafa gefið framboðsorðrómi undir fótinn

Aðalsteinn Leifsson, aðstoðarmaður utanríkisráðherra og varaþingmaður, segist hafa gefið því undir fótinn að hann íhugaði framboð til að sjá hvort það væri vilji og eftirspurn eftir sér. Dóra Björt Guðjónsdóttir oddviti Pírata segist stefna á framboð en íhugar samt næstu skref.

Karlmaður í gæsluvarðhaldi vegna andláts í Kópavogi

Innlent

Karlmaður í gæsluvarðhaldi vegna andláts í Kópavogi

Hinn handtekni hefur verið úrskurðaður í gæsluvarðhald til og með þriðjudagsins 9. desember.

Árásir Rússa á Úkraínu valda truflunum á hita- og vatnsveitu

Erlent

Árásir Rússa á Úkraínu valda truflunum á hita- og vatnsveitu

Rússar skutu 653 drónum og 51 flugskeyti á Úkraínu, að sögn úkraínska flughersins í dag. Orkufyrirtæki í nágrannaríkinu Moldóvu sagði að árásirnar hefðu einnig haft áhrif þar.

Ríkið taki helming vínflöskunnar í áfengisgjald

Neytendur

Ríkið taki helming vínflöskunnar í áfengisgjald

Áfengisgjald hækkar um 3,7 prósent um áramótin. Víninnflytjandi segir breytinguna koma verst út fyrir láglaunafólk en í sumum tilfellum rennur meira en helmingur af innflutningsverði vínflösku í áfengisgjaldið.

Mikilvægi góðrar story

Bakpistill

1

Bergþóra Snæbjörnsdóttir

Mikilvægi góðrar story

Lestrarhraði er mælanlegur, málþroski líka. En það sem skiptir mestu máli fyrir börn og fullorðna er ósýnilegt – hæfileikinn til að ímynda sér veröld sem er ekki beint fyrir framan mann.

Uppgjör að handan: „Ég fann að Davíð hafði horn í síðu minni“

Innlent

1

Uppgjör að handan: „Ég fann að Davíð hafði horn í síðu minni“

Karl Sigurbjörnsson biskup, lýsir andúð og kulda frá fyrrverandi forsætisráðherra landsins. Sérstaklega í tengslum við gagnrýni kirkjunnar á kjör fátækra, en ekki síst vegna eldfimrar smásögu sem varð að fréttamáli.

Pútín lofar Indlandi „óslitnu“ flæði olíu

Erlent

Pútín lofar Indlandi „óslitnu“ flæði olíu

„Rússland er áreiðanlegur birgir olíu, gass, kola og alls þess sem þarf til þróunar orkumála á Indlandi,“ sagði Pútín við Modi eftir viðræður leiðtoganna tveggja í dag. Bandaríkjastjórn hefur þrýst mikið á inversk stjórnvöld að hætta að kaupa olíu af Rússum.

Netanyahu kallar spillingarréttarhöld yfir sér „Kalla kanínu“-farsa

Erlent

Netanyahu kallar spillingarréttarhöld yfir sér „Kalla kanínu“-farsa

„Héðan í frá verða þessi réttarhöld þekkt sem Kalla kanínu-réttarhöldin,“ lýsti ísraelski forsætisráðherrann Benjamin Netanyahu yfir í myndbandi á samfélagsmiðlum. Hann hefur óskað eftir náðun vegna spillingarákæru.

FIFA þrýstir á félög að greiða Rússum þrátt fyrir viðskiptaþvinganir

Erlent

FIFA þrýstir á félög að greiða Rússum þrátt fyrir viðskiptaþvinganir

Þréttán knattspyrnufélög fengu afmarkaðan og skýran 45 daga frest til að greiða vangoldnar kaupgreiðslur vegna leikmannakaupa til rússneskra félaga ella yrðu þau bönnuð frá félagaskiptum í þremur félagaskiptagluggum.

Uppgjör að handan: „Mér fannst ég vera ærulaus, non grata, slaufað“

Innlent

Uppgjör að handan: „Mér fannst ég vera ærulaus, non grata, slaufað“

Æviminningar Karls Sigurbjörnssonar voru gefnar út á vikunum og má þar finna einstakt uppgjör við róstursama tíma þjóðkirkjunnar. Hér verður fjallað um kynferðisofbeldið sem upp kom og Karl tekst á við í minningum sínum.

Modi og Pútín ræða varnarmál, viðskipti og Úkraínu

Erlent

Modi og Pútín ræða varnarmál, viðskipti og Úkraínu

„Vinátta Indlands og Rússlands er gamalreynd og hefur gagnast þjóðum okkar mjög,“ skrifaði Indverski forsætisráðherrann á samfélagsmiðla eftir að hafa faðmað Rússlandsforseta og boðið honum að ganga rauðan dregil við komuna til landsins.

Uppljóstrari segir yfirmenn í breska hernum hafa hylmt yfir stríðsglæpi

Erlent

1

Uppljóstrari segir yfirmenn í breska hernum hafa hylmt yfir stríðsglæpi

Uppljóstrari úr sérsveit breska hersins segir að yfirmenn hafi ekki haft áhuga á ábendingum um að stríðsglæpir væru framdir í Afganistan. Þetta kemur fram í nýbirtum vitnisburði fyrir breskri rannsóknarnefnd.

Gleðst í hvert skipti sem ég sé hann

Fólkið í borginni

1

Gleðst í hvert skipti sem ég sé hann

Þegar Lars Mortensen frétti af fuglum hér á landi sem hafa varla sést í Evrópu skipulagði hann strax ferð hingað. Alla daga fylgist hann vel með fuglum og gleðst í hvert sinn sem hann sér sinn uppáhaldsfugl.

Ísrael áfram með í Eurovision

Menning

2

Ísrael áfram með í Eurovision

Ekki voru greidd atkvæði um að vísa Ísrael úr Eurovision og verður fulltrúa ísraelska ríkisútvarpsins því meðal keppenda á næsta ári. Óljóst er hvað verður um þátttöku Íslands en stjórn RÚV vildi vísa Ísrael úr keppninni.

Sagði sig úr skólaráði þegar Ársæll var ráðinn „af pólitískum ástæðum“

Stjórnmál

1

Sagði sig úr skólaráði þegar Ársæll var ráðinn „af pólitískum ástæðum“

Kennari og fyrrverandi formaður Kennarasambands Íslands sagði sig úr skólaráði Borgarholtsskóla þegar Ársæll Guðmundsson var skipaður skólameistari. Sagði hann engan í ráðinu hafa talið hann hæfastan umsækjenda og fullyrti að ráðningin væri pólitísk. Ársæll segist rekja það beint til Ingu Sæland að hafa ekki fengið áframhaldandi ráðningu.

Mest lesið undanfarið ár