Útlit viðmóts

Ljóst

Dökkt

© 2025 Sameinaða útgáfufélagið ehf. Allur réttur áskilinn. Notkun á efni miðilsins er óheimil án samþykkis.

Stofnuð árið 2023 af Stundinni og Kjarnanum

Þessi grein birtist upphaflega í Stundinni fyrir meira en 4 árum.

Úttekt Skipun dómara við Landsrétt

Saga Landsréttarmálsins: Hver ber ábyrgð?

Yfirdeild MDE átelur Sigríði Andersen, fyrrverandi dómsmálaráðherra, fyrir þátt hennar í Landsréttarmálinu. Hæstiréttur og Alþingi, þá undir meirihluta Sjálfstæðisflokks, Viðreisnar og Bjartrar framtíðar, fá einnig gagnrýni. Yfirdeildin segir gjörðir Sigríðar vekja réttmætar áhyggjur af pólitískri skipun dómara.

5. desember 2020 · 08:00

Saga Landsréttarmálsins: Hver ber ábyrgð? — Hver ber ábyrgð? Dómur yfirdeildar segir brot Sigríðar Andersen, fyrrverandi dómsmálaráðherra, snúa að „kjarna réttarins til réttmætrar málsmeðferðar fyrir sjálfstæðum og óvilhöllum dómstóli“.

Steindór Grétar Jónsson

steindor@heimildin.is

Sautján dómarar yfirdeildar Mannréttindadómstóls Evrópu (MDE) komust að þeirri einróma niðurstöðu 1. desember, á fullveldisdaginn sjálfan, að íslenska ríkið hefði gerst brotlegt þegar Sigríður Andersen, þingmaður Sjálfstæðisflokks og þá dómsmálaráðherra, skipaði fjóra dómara við Landsrétt í trássi við reglur.

Telst Ísland hafa brotið gegn 6. gr. mannréttindasáttmála Evrópu en ákvæðið veitir hverjum þeim sem borinn er sökum um refsiverða háttsemi réttinn til réttlátrar málsmeðferðar fyrir sjálfstæðum og óvilhöllum dómstóli.

Þá gagnrýndi yfirdeildin meðferð málsins fyrir Alþingi og fyrir dómstólum Íslands, en þáverandi stjórnarmeirihluti Sjálfstæðisflokks, Viðreisnar og Bjartrar framtíðar samþykkti tillögu Sigríðar. Einnig fær Hæstiréttur gagnrýni, en hann hafði áður komist að þeirri niðurstöðu að stjórnsýslulög hefðu verið brotin við skipan dómaranna. „Enginn þeirra öryggisventla skilaði árangri og geðþóttavald ráðherrans til þess að víkja frá mati hæfnisnefndar reyndist óheft,“ segir í dómi yfirdeildarinnar.

En hver ber þá raunverulega …

Kjósa

0

Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Deila

Efnisorð

Athugasemdir

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir.

Tengdar greinar

Skipun dómara við Landsrétt

Fjölskylduvítið

PistillSkipun dómara við Landsrétt

Þóra Kristín Ásgeirsdóttir

Fjölskylduvítið

Íslenska stjórnmálafjölskyldan hefur öll megineinkenni sjúkrar fjölskyldu út frá kenningum um meðvirkni enda alin upp við sjúklegar aðstæður. Í því ljósi er forvitnilegt að skoða „pólitískt at og óvirðingu Mannréttindadómstólsins í Strassbourg við Alþingi Íslendinga“ sem „skiptir víst engu máli þegar upp er staðið“.

Íslenska ríkið brotlegt í Landsréttarmálinu með einróma niðurstöðu yfirdeildar MDE

FréttirSkipun dómara við Landsrétt

Íslenska ríkið brotlegt í Landsréttarmálinu með einróma niðurstöðu yfirdeildar MDE

Yfirdeild Mannréttindadómstóls Evrópu komst í dag að þeirri niðurstöðu að Sigríður Andersen, þá dómsmálaráðherra, hafi gerst brotleg við skipan dómara við Landsrétt.

Björn Leví: „Áslaug Arna var óvart að dissa Sigríði Andersen“

FréttirSkipun dómara við Landsrétt

Björn Leví: „Áslaug Arna var óvart að dissa Sigríði Andersen“

Björn Leví Gunnarsson segir nýskipaðan dómara við Landsrétt, Ásmund Helgason, hafa verið metinn hæfastann af því að hann hafði áður ólöglega verið skipaður við Landsrétt.

Sigríður Andersen varar við útþenslu Mannréttindadómstóls Evrópu

FréttirSkipun dómara við Landsrétt

Sigríður Andersen varar við útþenslu Mannréttindadómstóls Evrópu

Fyrrverandi dómsmálaráðherra óttast að dómstóllinn gæti grafið undan lýðræði aðildarríkjanna. Dómstóllinn dæmdi íslenska ríkið brotlegt þegar hún skipaði dómara við Landsrétt.

Yfirlýstur andstæðingur Mannréttindadómstólsins flutti erindi á afmæli Hæstaréttar

FréttirSkipun dómara við Landsrétt

Yfirlýstur andstæðingur Mannréttindadómstólsins flutti erindi á afmæli Hæstaréttar

Danskur prófessor sem er þekktur fyrir að vilja að Danir hætti að lúta dómum Mannréttindadómstóls Evrópu flutti ávarp á afmælissamkomu Hæstaréttar. Boðið vekur athygli þar sem málsmeðferð Íslands vegna Landsréttarmálsins hjá yfirdeild MDE stendur nú yfir.

Vill ekki tengja Landsréttarmálið við óeðlileg pólitísk afskipti

FréttirSkipun dómara við Landsrétt

Vill ekki tengja Landsréttarmálið við óeðlileg pólitísk afskipti

Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir dómsmálaráðherra telur langsótt að tengja stuðning pólska ríkisins við málsatvik í Landsréttarmálinu. Formaður Dómarafélagsins segir stuðninginn vera „slæman félagsskap“ þar sem pólskir dómarar sæti ofsóknum stjórnvalda.

Mest lesið

Eignarhlutur í Minigarðinum í hagsmunaskrá Kristrúnar

1

Stjórnmál

3

Eignarhlutur í Minigarðinum í hagsmunaskrá Kristrúnar

Eiginmaður Kristrúnar Frostadóttur á hlut í minigolfvelli og veitingarekstri í Skútuvogi. Meirihlutaeigandi fyrirtækisins er í forsvari fyrir hagsmunasamtök sem hafa það markmið að gæta hagsmuna tiltekinna fyrirtækja gagnvart ákvörðun ríkisstjórnar og Alþingis.

„Þegar ég var búinn að vera þarna í viku grét ég mig í svefn“

2

Fólkið í borginni

2

„Þegar ég var búinn að vera þarna í viku grét ég mig í svefn“

Ekkert kemst nálægt því að vinna á Michelin-stað, segir Ólíver Goði Dýrfjörð, 28 ára vínþjónn á Bryggjuhúsinu.

Indriði Þorláksson

3

Skoðun

5

Indriði Þorláksson

ÚLFUR, ÚLFUR á Grundartanga

Engin greining liggur fyrir á afleiðingum bilunar hjá Norðuráli og engin rök fyrir meintum þrengingum. Kröfur um aðgerðir eru í engum tengslum við ætlaðan skaða. Raunin er sú að aðeins lítill hluti virðisauka í starfsemi Norðuráls skilar sér til íslenskra aðila.

Drengurinn fundinn

4

Innlent

Drengurinn fundinn

Lögreglan leitaði að sex ára dreng fyrr í kvöld. Hann fannst mínútum eftir að lögreglan birti mynd af honum.

Til Grænlands á gamalli eikarskútu

5

Vettvangur

Til Grænlands á gamalli eikarskútu

Ittoqqortoormiit á austurströnd Grænlands er eitt afskekktasta þorp í heimi. Þangað liggja engir vegir og til að komast í þorpið þarf að fljúga með þyrlu eða fara á snjó- eða hundasleðum frá flugvellinum sem er í 60 kílómetra fjarlægð. Yfir hásumarið er hægt að sigla þangað en Ittoqqortoormiit er við mynni Scoresbysunds sem er stærsta fjarðakerfi í heiminum.

Pyntingarnefnd skráði erindi gegn íslenska ríkinu

6

Innlent

Pyntingarnefnd skráði erindi gegn íslenska ríkinu

Íslenska ríkið þarf að svara erindi pyntingarnefndar Sameinuðu þjóðanna eftir að maður frá Kamerún var synjað um málsmeðferð. Maðurinn endaði aftur í heimalandinu, þar sem hann var pyntaður.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Sögðu skilið við „vókið“ og urðu íhaldsmenn

1

Greining

1

Sögðu skilið við „vókið“ og urðu íhaldsmenn

Tveir ungir Miðflokksmenn hafa lýst færslu sinni frá frjálslyndi og vinstrimennsku og yfir til íhaldssamra og þjóðlegra gilda í nýlegum viðtölum. „Ég held okkur gæti öllum liðið miklu betur ef við myndum bara aðeins fara að ná jarðtengingu og smá skynsemi,“ segir annað þeirra.

Rósa krefst svara um af hverju RÚV segir ekki frétt

2

Stjórnmál

Rósa krefst svara um af hverju RÚV segir ekki frétt

Rósa Guðbjartsdóttirr krafðist úr pontu Alþingis í dag þess að RÚV skýrði af hverju ekki hefði verið fjallað um sýknudóm yfir Steinþóri Gunnarssyni, fyrrverandi starfsmanni Landsbankans. Atburðarásin sem á endanum varð til þess að mál hans var tekið upp að nýju hófst á frétt RÚV.

Eignarhlutur í Minigarðinum í hagsmunaskrá Kristrúnar

3

Stjórnmál

3

Eignarhlutur í Minigarðinum í hagsmunaskrá Kristrúnar

Eiginmaður Kristrúnar Frostadóttur á hlut í minigolfvelli og veitingarekstri í Skútuvogi. Meirihlutaeigandi fyrirtækisins er í forsvari fyrir hagsmunasamtök sem hafa það markmið að gæta hagsmuna tiltekinna fyrirtækja gagnvart ákvörðun ríkisstjórnar og Alþingis.

„Þegar ég var búinn að vera þarna í viku grét ég mig í svefn“

4

Fólkið í borginni

2

„Þegar ég var búinn að vera þarna í viku grét ég mig í svefn“

Ekkert kemst nálægt því að vinna á Michelin-stað, segir Ólíver Goði Dýrfjörð, 28 ára vínþjónn á Bryggjuhúsinu.

Rannsókn hjá fyrirtækinu sem fann gullið í sorpinu

5

Úttekt

Rannsókn hjá fyrirtækinu sem fann gullið í sorpinu

Þekktir fjárfestar eru meðeigendur lífeyrissjóða í Terra, sem nú er rannsakað fyrir samkeppnislagabrot.

Jón Trausti Reynisson

6

Pistill

3

Jón Trausti Reynisson

Skipbrot íslenska karlmannsins

Hvert vígi íslenska karlmannsins á fætur öðru fellur fyrir konum. Fátt virðist liggja fyrir honum.

Mest lesið í mánuðinum

Þrjár konur kvartað undan áreitni starfsmanns RÚV

1

Innlent

Þrjár konur kvartað undan áreitni starfsmanns RÚV

Stjórnendum hjá Ríkisútvarpinu hafa borist kvartanir frá þremur konum vegna áreitni af hálfu karlkyns starfsmanns fjölmiðilsins. Maðurinn er í leyfi frá störfum. Fyrstu kvartanirnar bárust í ágúst.

Laugardagskvöld með Vítisenglum

2

Vettvangur

1

Laugardagskvöld með Vítisenglum

Heimildin fékk að fara í gleðskap alræmdustu vélhjólasamtaka landsins, Hells Angels. Lögreglan hefur verið með gríðarlegan viðbúnað vegna veisluhaldanna.

Bað ráðherra að taka afstöðu til ummæla Gísla Marteins

3

Stjórnmál

3

Bað ráðherra að taka afstöðu til ummæla Gísla Marteins

Snorri Másson, þingmaður Miðflokksins, hóf umræðu á Alþingi um „niðurskurðarhugmynd“ vegna ummæla Gísla Marteins Baldurssonar, þáttarstjórnanda hjá RÚV, og bað ráðherra að taka afstöðu til þeirra.

Endurkoma Jóns Ásgeirs

4

Nærmynd

Endurkoma Jóns Ásgeirs

Jón Ásgeir Jóhannesson er aftur orðinn stór á matvörumarkaði, fasteignamarkaði, í fjölmiðlum, ferðaþjónustu, tryggingum, áfengissölu, bensínsölu, lyfjum og stefnir á vöxt erlendis. Veldi hans og eiginkonu hans, Ingibjargar Pálmadóttur, minnir á uppbygginguna fyrir bankahrun þegar hann stýrði Baugi, Glitni og 365 miðlum en hlaut enga dóma í málaferlum sem fylgdu honum í meira en áratug.

„Það var enga vernd að fá“

5

Viðtal

2

„Það var enga vernd að fá“

„Við sitjum eftir í sorg, horfum yfir sögu sonar okkar og klórum okkur í höfðinu. Eftir stendur spurningin: Hvað gerðist?“ segir Hjörleifur Björnsson, en sonur hans, Hávarður Máni Hjörleifsson, svipti sig lífi þann 2. september, aðeins tvítugur. Feðgarnir voru báðir áhugamenn um tónlist, greindir með ADHD og glímdu ungir við fíkn, en eitt greindi þá að. Hávarður var brotinn niður af kerfi sem hann féll ekki inn í.

Sögðu skilið við „vókið“ og urðu íhaldsmenn

6

Greining

1

Sögðu skilið við „vókið“ og urðu íhaldsmenn

Tveir ungir Miðflokksmenn hafa lýst færslu sinni frá frjálslyndi og vinstrimennsku og yfir til íhaldssamra og þjóðlegra gilda í nýlegum viðtölum. „Ég held okkur gæti öllum liðið miklu betur ef við myndum bara aðeins fara að ná jarðtengingu og smá skynsemi,“ segir annað þeirra.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Lítur til Argentínu í ríkisfjármálum

Stjórnmál

1

Lítur til Argentínu í ríkisfjármálum

Sigmundur Davíð Gunnlaugsson, formaður Miðflokksins, lofar niðurskurð Javíer Milei, forseta Argentínu, í ríkisfjármálum. Donald Trump Bandaríkjaforseti veitti Argentínu lán upp á tugi milljarða Bandaríkjadala og hótaði að draga það til baka yrði flokkur forsetans ekki endurkjörinn.

Fjölskylda forsetans rakar inn milljörðum eftir embættistökuna

ErlentBandaríki Trumps

2

Fjölskylda forsetans rakar inn milljörðum eftir embættistökuna

Erlendir aðilar dæla fjármagni inn í fjölskyldufyrirtæki Donalds Trump Bandaríkjaforseta og barna hans.

„Margt óheppilegt í þessu“

Innlent

„Margt óheppilegt í þessu“

Ríkislögreglustjóri snupraður af dómsmálaráðherra fyrir slæma meðferð á fé. Uppsagnir hjá embættinu, en ráðgjafi ráðinn í tímabundið starf í ráðningabanni.

Nóbelsverðlaunahafi sem gagnrýndi Trump bannaður frá Bandaríkjunum

ErlentBandaríki Trumps

Nóbelsverðlaunahafi sem gagnrýndi Trump bannaður frá Bandaríkjunum

„Ég er í banni,“ segir rithöfundurinn Wole Soyinka.

Bandaríkin verja áttatíu milljörðum dala í kjarnorku fyrir gervigreind

Erlent

Bandaríkin verja áttatíu milljörðum dala í kjarnorku fyrir gervigreind

Bandaríkin hafa efnt til samstarfs við fyrirtæki um uppbyggingu kjarnaofna til að anna eftirspurn eftir raforku frá gervigreindariðnaðinum. Samningur upp á áttatíu milljarða Bandaríkjadala hefur verið gerður. Er þetta liður í áætlun Donalds Trumps Bandaríkjaforseta um endurreisn kjarnorkunnar.

„Stormur aldarinnar“ nálgast Jamaíka

Erlent

„Stormur aldarinnar“ nálgast Jamaíka

Fellibylurinn Melissa, ofurstormur af flokki 5, er skammt frá því að skella á Jamaíka. Yfirvöld vara við gríðarlegri úrkomu, hættulegum flóðum og vindhraða sem engir innviðir landsins geti staðist.

Stjórnendaráðgjafinn vinnur áfram að húsnæðismálum ríkislögreglustjóra

Innlent

Stjórnendaráðgjafinn vinnur áfram að húsnæðismálum ríkislögreglustjóra

Stofnandi og eini starfsmaður Intru ráðgjafar, sem hefur fengið 160 milljónir króna greiðslur frá embætti ríkislögreglustjóra fyrir ýmis verkefni, var í byrjun september ráðin í fullt starf á skrifstofu Sigríðar Bjarkar Guðjónsdóttur ríkislögreglustjóra. Staðan var ekki auglýst.

Krefjast aðgerða vegna „ólöglegra viðskiptahátta“ bílastæðafyrirtækja

Innlent

Krefjast aðgerða vegna „ólöglegra viðskiptahátta“ bílastæðafyrirtækja

Neytendasamtökin og Félag íslenskra bifreiðaeigenda vilja að gripið verði til aðgerða til varnar neytendum vegna innheimtuaðferða bílastæðafyrirtækja. Þau setja meðal annars út á innheimtu hárra vangreiðslukrafa og upplýsingagjöf og gera kröfu um endurgreiðslu þjónustugjalda sem hafi verið umfram greidd.

Talsverðar tafir vegna hjólbarðaskipta – lögregla grípur inn í umferðina

Innlent

Talsverðar tafir vegna hjólbarðaskipta – lögregla grípur inn í umferðina

Appelsínugular veðurviðaranir taka gildi seinni partinn. Unnið er að því að fjarlægja bíla sem sitja fastir á stofnbrautum. Lögreglan hefur gripið inn í langar raðir við hjólbarðaverkstæði.

Fólk á sumardekkjum setur svip sinn á borgina

Innlent

Fólk á sumardekkjum setur svip sinn á borgina

Snjóþyngsli á suðvesturhorninu hafa sett samgöngur úr skorðum.

Skynjun einstaklinga á návist framliðinna

Þjóðhættir#67

Skynjun einstaklinga á návist framliðinna

Þjóðhættir er hlaðvarp sem fjallar um nýjar rannsóknir og fjölbreytta miðlun í þjóðfræði. Umsjón hafa dr. Dagrún Ósk Jónsdóttir og Sigurlaug Dagsdóttir, kennarar í þjóðfræði við Háskóla Íslands.

Drengurinn fundinn

Innlent

Drengurinn fundinn

Lögreglan leitaði að sex ára dreng fyrr í kvöld. Hann fannst mínútum eftir að lögreglan birti mynd af honum.

Greiddu stjórnendaráðgjafa milljónir fyrir húsgagnaráðgjöf

Innlent

2

Greiddu stjórnendaráðgjafa milljónir fyrir húsgagnaráðgjöf

Stjórendaráðgjafi hefur fengið 190 milljónir króna frá embættum undir stjórn Sigríðar Bjarkar Guðjónsdóttur ríkislögreglustjóra. Milljónir voru greiddar fyrir aðstoð og ráðgjöf um gardínur, val á sorpflokkunarílátum og pælingar um uppsetningu á píluspjöldum.

Samkeppniseftirlitið fái heimild til húsleitar hjá stjórnendum

Viðskipti

Samkeppniseftirlitið fái heimild til húsleitar hjá stjórnendum

Atvinnuvegaráðuneytið hefur lagt fram til umsagnar drög að lagafrumvarpi sem meðal annars heimilar Samkeppniseftirlitinu að ráðast í húsleitir á heimilum stjórnenda og lykilstarfsmanna fyrirtækja.

ÚLFUR, ÚLFUR á Grundartanga

Skoðun

5

Indriði Þorláksson

ÚLFUR, ÚLFUR á Grundartanga

Engin greining liggur fyrir á afleiðingum bilunar hjá Norðuráli og engin rök fyrir meintum þrengingum. Kröfur um aðgerðir eru í engum tengslum við ætlaðan skaða. Raunin er sú að aðeins lítill hluti virðisauka í starfsemi Norðuráls skilar sér til íslenskra aðila.

Mest lesið undanfarið ár