„Er það virkilega svo að ríkisstjórnarflokkarnir þrír telji það vera forgangsmál í miðjum heimsfaraldri að lækka hér skatta á fyrirtæki sem kaupa stór skip?“ spurði Ágúst Ólafur Ágústsson, þingmaður Samfylkingarinnar, við atkvæðagreiðslu á Alþingi í gær.
Lög sem afnema stimpilgjöld sem varða eignayfirfærslu skipa voru samþykkt í gær og fór stjórnarandstaðan hörðum orðum um forgangsröðun ríkisstjórnarinnar. Þingmenn Viðreisnar og Flokks fólksins sögðu tilefni til að afnema öll stimpilgjöld, til dæmis þau sem snúa að kaupum ungs fólks á sinni fyrstu fasteign.
Þingmenn Samfylkingarinnar bentu á að lagabreytingin snerist eingöngu um stimpilgjöld á stór skip og þar af leiðandi stærstu útgerðirnar, þar sem nú þegar væri ekkert stimpilgjald á smærri skip. „Með vísan til sjónarmiða um jafnræði atvinnugreina er talið rétt að ekki verði lengur innheimt stimpilgjald vegna skjala er varða eignayfirfærslu skipa yfir fimm brúttótonnum,“ segir í greinargerð með frumvarpinu sem Bjarni Benediktsson fjármála- og efnahagsráðherra lagði fram. „Slík breyting er jafnframt í samræmi við það regluverk sem fyrirfinnst á Norðurlöndunum varðandi stimpilgjöld, en þar takmarkast stimpilgjöld almennt við fasteignaviðskipti.“
Samkvæmt frumvarpinu eiga breytingarnar að hafa óveruleg áhrif á afkomu ríkissjóðs. „Hins vegar ættu þær breytingar sem stefnt er að með frumvarpinu að hafa jákvæð áhrif á hagsmunaaðila,“ segir í greinargerðinni.
„Hvergi er talað um „rekstrarumhverfi“ sjómanna eða umhyggju fyrir störfum sjómanna“
Sjómannasamband Íslands og VM, félag vélstjóra og málmtæknimanna, mótmæltu einnig lagasetningunni og sagði að vernda þyrfti störf íslenskra sjómanna sem eiga lífsviðurværi sitt undir öruggu rekstrarumhverfi skipanna. „Með því að aflétta stimpilgjaldi er útgerðinni gert kleift að flagga skipum út og inn af íslenskri skipaskrá að eigin geðþótta og stefna afkomu sjómanna í stórhættu,“ segir í umsögn þeirra. „Hvergi er talað um „rekstrarumhverfi“ sjómanna eða umhyggju fyrir störfum sjómanna í frumvarpinu. Í ljósi þess sem fram kemur í „Samherjaskjölunum“ svokölluðu ætti Alþingi að fara sér afar hægt í þessum efnum.“
Gáfu börnum sínum Samherja
Þingmenn stjórnarandstöðunnar fóru hörðum orðum um málið þegar atkvæði voru greidd í gær. „Það vakti mikla athygli í samfélaginu og reis upp hneykslunaralda á dögunum þegar upplýst var um fyrirframgreiddan arf eigenda stærsta og öflugasta útgerðarfélags landsins til niðja sinna,“ sagði Guðmundur Andri Thorsson, þingmaður Samfylkingarinnar.
Vísaði hann þar til þess að Þorsteinn Már Baldvinsson, forstjóri Samherja, og fyrrverandi eiginkona hans, Helga Steinunn Guðmundsdóttir, hafa afsalað sér hlutabréfaeign sinni í Samherja hf. til barna sinna, Baldvins og Kötlu Þorsteinsbarna. Hið sama hafa þau Kristján Vilhelmsson, útgerðarstjóri fyrirtækisins, og eiginkona hans, Kolbrún Ingólfsdóttir, gert en börn þeirra, Dagný Linda, Halldór Örn, Kristján Bjarni og Katrín Kristjánsbörn, hafa tekið við hlut foreldra sinna. Enn er ólokið rannsókn á mútugreiðslum dótturfélags Samherja í Namibíu og aðkomu þeirra Þorsteins og Kristjáns þar.
„Fyrirframgreiddur arfur á fyrirframgreiddum arði, svimandi upphæðir,“ sagði Guðmundur Andri. „Einn talsmanna stjórnarliðsins í sjávarútvegsmálum komst ágætlega að orði þegar að hún sagði, háttvirtur þingmaður, að hér væri um að ræða sumargjöf þessara eigenda til sinna niðja. Hér greiðum við atkvæði um það hvort við ætlum að taka þátt í því að ríkisstjórn Íslands gefi stórútgerðinni í landinu þessa sumargjöf.“
Ágúst Ólafur Ágústsson, samflokksmaður Guðmundar Andra, sagðist stundum verða hálf orðlaus yfir því sem gerðist í þingsalnum. „Þetta er nú kannski eitt af þeim augnablikum. Er það virkilega svo að ríkisstjórnarflokkarnir þrír telji það vera forgangsmál í miðjum heimsfaraldri að lækka hér skatta á fyrirtæki sem kaupa stór skip? Um það snýst þetta. Það er verið að lækka hér skatta hjá þeim fyrirtækjum, stórútgerðinni, þegar hún er að kaupa stór skip. Þetta er ofan í þá staðreynd að veiðileyfagjöld hafa lækkað um helming síðan þessi ríkisstjórn tók við,“ sagði Ágúst Ólafur.
Önnur stimpilgjöld enn í gildi
„Þetta er sérkennileg forgangsröðun en sýnir svo vel hvaða hagsmunir ráða alltaf hér,“ bætti hann við. „Þessir sömu ríkisstjórnarflokkar hikuðu ekki við að fella hér tillögu sem mundi gera námsmönnum kleift að njóta atvinnuleysisbóta í sumar. Það var ekkert mál fyrir Vinstri græna, Framsókn og Sjálfstæðisflokkinn. En þegar kemur að því að lækka skatta á stórútgerðina, þá flýgur það í gegn með methraða og hvað þá í miðjum heimsfaraldri, herra forseti. Þetta er hneyksli og að sjálfsögðu segi ég nei.“
„En þegar kemur að því að lækka skatta á stórútgerðina, þá flýgur það í gegn með methraða“
Guðmundur Ingi Kristinsson, þingmaður Flokks fólksins, sagði að frekar hefði verið tilefni til að afnema stimpilgjald á fasteignakaup og þá sérstaklega ungt fólk sem er að kaupa sér sína fyrstu íbúð. Eins og stendur fær sá hópur afslátt og greiðir hálft stimpilgjald.
Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir, formaður Viðreisnar, sagði augljóst að í þessu máli væru sérhagsmunir teknir fram yfir almannahagsmuni. „Ekki síst á þessum tímum skiptir það miklu máli að við hugsum um heildina en ekki eingöngu sérhagsmuni, eins og mér finnst birtast í þessu máli,“ sagði hún. „Við í Viðreisn höfum lagt til sérstaklega að afnema stimpilgjöldin og það mun hjálpa heimilunum og þeim sem standa í fasteignakaupum.“
Athugasemdir