Snorri Magnússon, formaður Landssambands lögreglumanna, segir dapurlegt að ríkisstjórn þeirra stjórnmálaflokka, sem sögulega séð hafa talað fyrir varðstöðu um réttarríkið og öflugri löggæslu, skuli ekki hafa hlúð betur að lögreglunni á undanförnum árum en raun ber vitni. 

„Um margra ára skeið hefur lögreglan verið fjársvelt; lögreglumönnum, lögreglustöðvum og lögreglubifreiðum hefur fækkað, embætti hafa verið sameinuð, og á endanum hefur þetta auðvitað í för með sér minni og veikari löggæslu um land allt,“ segir Snorri í samtali við Stundina og bætir við: „Þetta gerist á meðan íbúum hefur fjölgað og fleiri ferðamenn streyma til landsins en nokkru sinni fyrr.“

Mynd: Af Facebook-síðu lögreglunnar

Lögreglufélag Austurlands sendi fjölmiðlum harðorða yfirlýsingu í kvöld, en þar eru stjórnmálamenn sakaðir um að vilja veikja lögregluna á Íslandi. „Þessi vilji hefur endurspeglast í athöfnum og athafnaleysi síðustu ríkisstjórna vegna málefna lögreglu og dugleysi stjórnarandstöðu til að benda á hið augljósa. Mannekla, búnaðarskortur, fjárskortur og áralangt skilningsleysi gagnvart störfum lögreglu er ekki til komið vegna vankunnáttu stjórnmálamanna heldur viljaleysi þeirra til að bæta stöðu lögreglunnar,“ segir í ályktuninni.

 „Samt dýpkar holan“

Eins og fram kom í svari Ólafar Nordal innanríkisráðherra við fyrirspurn Bjarkeyjar Olsen Gunnarsdóttur, þingkonu Vinstri grænna, á Alþingi þann 10. október síðastliðinn hefur lögreglumönnum fækkað hjá flestum lögregluembættum frá 2007. Í dag eru 629 lögreglumenn að störfum en fyrir níu árum síðan voru þeir 712. Á sama tíma hefur Íslendingum fjölgað um 25 þúsund og fjöldi ferðamanna sem hingað koma nær þrefaldast. 

„Ár eftir ár telja lögreglumenn að botninum sé náð en samt dýpkar holan,“ segir í ályktun sem þing Landssambands lögreglumanna samþykkti fyrr á þessu ári. Samkvæmt tölum sem Landssambandið tók saman fækkaði lögreglumönnum um 10 prósent og lögreglubifreiðum um 12 prósent á tímabilinu 2000 til 2014 auk þess sem akstur bifreiðanna dróst saman um 35 prósent. 

Mynd: Birtingur

Vandi lögreglunnar er margþættur og hefur margsinnis verið til umfjöllunar í fjölmiðlum á yfirstandandi kjörtímabili. Lögreglan á höfuðborgarsvæðinu hefur glímt við djúpstæðan samskiptavanda eftir að Hanna Birna Kristjánsdóttir, fyrrverandi innanríkisráðherra, flutti Sigríði Björk Guðjónsdóttur frá Suðurnesjum til Reykjavíkur og skipaði hana sem lögreglustjóra án auglýsingar. Í kjölfarið fóru af stað umfangsmiklar skipulagsbreytingar hjá embættinu og fjöldi fólks var færður til auk þess sem sett var í stöður án auglýsingar. Kvartaði landssambandið undan þessu til umboðsmanns Alþingis.

Miðlæga rannsóknardeildin beðið hnekki

Stundin hefur einkum fjallað um málefni miðlægu rannsóknardeildar lögreglunnar á höfuðborgarsvæðinu undanfarna mánuði. Meira en helmingur þeirra sem áður störfuðu að fíkniefnarannsóknum hefur verið færður til, hætt eða tekið sér launalaust leyfi og tveir hafa kvartað undan einelti og meintum lögbrotum lögreglustjóra. 

Mynd: Af Facebook-síðu lögreglunnar

Fram kom í umfjöllun Stundarinnar í september að starfsemi miðlægu rannsóknardeildarinnar hefði beðið hnekki; lítið væri um frumkvæðisrannsóknir, lögreglan réði ekki lengur við flókin og umfangsmikil fíkniefnamál og mannaflsfrekum rannsóknarúrræðum á borð við skyggingar væri síður beitt en áður, enda skorti mannskap, sérþekkingu og reynslu til að framkvæma slíkar aðgerðir. Þetta staðfesti fjöldi lögreglumanna, meðal annars starfsmenn umræddrar deildar og fólk í yfirmannsstöðum hjá lögregluembættinu, í samtölum við Stundina.

Mannekla í kynferðisbrotadeild

Vísir greindi svo frá því fyrr í mánuðinum að einungis fjórir lögreglumenn sinntu rannsóknum í kynferðisbrotadeild lögreglunnar á höfuðborgarsvæðinu vegna langvarandi manneklu og veikinda. Fyrir skömmu hefði sumarleyfi starfsmanna bæst ofan á veikindin og þá aðeins tveir rannsakendur verið að störfum. Tæplega 200 ný mál hefðu komið á borð deildarinnar frá áramótum.

Nýlega birti Snorri Magnússon, formaður landssambandsins, harðorða stöðuuppfærslu á Facebook þar sem hann sagði að Sjálfstæðisflokkurinn, sá flokkur sem hefði státað af því í gegnum tíðina að standa vörð um öryggi borgaranna, hefði það nú á samviskunni að hafa lagt löggæslu á Íslandi í rúst. Þá tók hann saman tölur sem sýndu hvernig lögreglumönnum hefur kerfisbundið fækkað þau ár sem Sjálfstæðisflokkurinn hefur farið með dómsmála- eða innanríkisráðuneytið frá aldamótum.

Ábyrgð flokksins þung

„Löggæslan hefur verið vanrækt um árabil og þau tækifæri sem hafa skapast í ríkisfjármálum eftir að Ísland vann sig út úr kreppunni hafa ekki verið nýtt til að styrkja lögregluna,“ segir Snorri Magnússon í samtali við Stundina. Hann telur fleiri stjórnmálaflokka eiga sök á því hvernig komið er fyrir lögreglunni, en ábyrgð Sjálfstæðisflokksins sé þung í ljósi þess að sá flokkur hafi oftast farið með dómsmálaráðuneytið eða innanríkisráðuneytið undanfarna áratugi. Nú fari flokkurinn með umrætt ráðuneyti, en jafnframt fjármálaráðuneytið, en láti líðast að löggæsla grotni niður þótt ríkissjóður standi vel. 

Snorri hefur verið stuðningsmaður Sjálfstæðisflokksins um árabil en segist ekki lengur geta hugsað sér að kjósa flokkinn. Þá hafi hann heldur ekki kosið í prófkjörunum fyrir þingkosningarnar. „Lögreglan heldur bara áfram að veikjast og það er pólitísk ákvörðun. Þess vegna leyfi ég mér að fullyrða að Sjálfstæðisflokkurinn hefur lagt löggæslu á Íslandi í rúst,“ segir Snorri.