Ráðherrar og aðrir talsmenn ríkisstjórnarinnar hafa undanfarið verið tíðir gestir í fréttum og spjallþáttum og hafa borið þar á borð okkar landsmanna innistæðulausar fullyrðingar og jafnvel blákaldar lygar, eins og fjármálaráðherra viðhafði í Kastljósinu nú fyrir helgina um að lífeyrir eldri borgara sé 300 þús. kr. á mánuði. Þetta er einfaldlega ósatt því grunnlífeyrir er 240 þús. á mánuði. Enn eina ferðina beitti Bjarni fyrir sig brögðum, jú sumir gætu fengið til viðbótar aðrar bætur og þá færi lífeyririnn yfir 300 þúsund. Hann viðhefur sams konar brellur þegar hann talar um laun í landinu og notar þá einhverjar meðaltalstölur sem segja í raun ekkert til um stöðu láglaunafólks.
Þar að auki þá segja tölur almannatrygginga bara hálfa söguna um stöðu eldri borgara. Bjarni Benediktsson og Sigmundur Davíð stóðu fyrir nokkrum árum að lækkun frítekjumarks í bótakerfinu auk þess að setja 45% skerðingarmörk. Króna á móti krónu eru jaðarskattar á skyldusparnað launamanna og er ekkert annað en hrein og klár eignaupptaka sem þekkist hvergi nema á Íslandi og er hluti af vaxandi ójöfnuði hér á landi. Blekkingum ráðherra hefur verið mótmælt og þar má til dæmis benda á umræðuna í síðustu kosningabaráttu sem einkenndist af vilja til að lagfæra þetta misrétti. Því var lofað að ríkisstjórnin myndi skipa starfshóp til þess að laga greiðslukerfi TR, hækka lífeyri og laun hjá þeim sem minnst hafa. En ekkert hefur gerst.
Bjarni Benediktsson fjármálaráðherra er hins vegar með það algjörlega á hreinu hvers vegna fjölskyldur geti ekki keypt sér íbúðir. „Það er lélegt fjármálalæsi hjá almenningi sem er ein af helstu áskorunum sem stjórnvöld standa frammi fyrir á sviði fjölskyldumála. Fjárhagsvandi ungs fólks, meðal annars tekjulágra einstaklinga á leigumarkaði, bendi til þess að þörf sé á eflingu fjármálalæsis og aukinni fjármálafræðslu í grunn- og framhaldsskólum landsins“ segir fjármálaráðherra Íslands. Þetta minnir mig á ályktun frá landsfundi Sjálfstæðismanna fyrir liðlega áratug. Þar kom fram að það væri bara sjálfskaparvíti að vera í láglaunastarfi. Það fólk gæti bara hætt að vinna og farið í háskóla. Þá fengi það miklu betur launaða vinnu og gæti keypt sér hlutabréf og orðið stórríkt.
„Getum við sagt að samfélag þar sem stórum hópum fólks er haldið í fátæktargildru sé réttlátt?“
Sé litið til starfa núverandi ríkisstjórnar og þeirra gagna sem hún hefur lagt fram, þá ætlar hún að stuðla að stöðugleika með því að lækka bankaskatt, tryggingagjald og fjármagnstekjuskatt. Auk þess á að lækka tekjuskattshlutfall sem mun kosta ríkissjóð um 14 milljarða á ári og gagnast reyndar best fólki sem er með miklar tekjur umfram skattleysismörk. Ef ríkisstjórn Katrínar ætlaði að standa við kosningaloforðin gagnvart tekjulægri fjölskyldum og barnafólki ætti hún að notað helminginn af fjárhæðinni til að hækka barna- og vaxtabætur og hinn helminginn til að hækka persónuafslátt. En ríkisstjórnin sér stöðugleikann hins vegar fólginn í aukinni misskiptingu með því að færa efstu lögum samfélagsins mikinn meirihluta þessara 14 milljarða auk þess að efstu lögin fengu ásamt þingheim afturvirkar launahækkanir sem samsvara ríflega þeim meðalheildarmánaðarlaunum sem fjármálaráðherra vitnar jafnan til þegar hann talar um laun á vinnumarkaði og telur einstaklega góð.
Á grundvelli þessara „góðu launa“ hefur ríkisstjórnin komið fram með áskorun til launamanna um að þeir „sýni ábyrgð og tryggi stöðugleika með hóflegum launahækkunum“. Það eru margir, ekki síst kynsystur forsætisráðherra, sem spyrja; „Stöðugleika hverra ertu að vernda, Katrín?“ Katrín sagði nefnilega í kosningabaráttu sinni fyrir nokkrum mánuðum: „Getum við sagt að samfélag þar sem stórum hópum fólks er haldið í fátæktargildru sé réttlátt? Fólks sem hefur til dæmis ekki valið sér þau örlög að verða óvinnufært?“
Staðreyndin er sú að stjórnvöld eiga sjaldan alvöru samtöl við samtök launamanna og eldri borgara. Það er í besta falli kallað á forystu þessara samtaka og þeim tilkynnt hvað stjórnvöld ætli sér að gera. Verkalýðshreyfingin hefur áratuga reynslu af „samtölum“ við stjórnvöld. Þessi samtöl hafa ekki skilað miklum árangri. Ég hef til dæmis setið fundi með þingnefndum og ráðherrum þar sem sumir þeirra sváfu og aðrir sátu yfir spjaldtölvum á meðan einhverjir embættismenn lásu yfir okkur hvernig þeir vildu að verkalýðshreyfingin starfaði.
Skikkanlegur vinnutími, atvinnuleysisbætur, réttur til orlofs og veikindalaun komu ekki í kjölfar einhverra kurteislegra kaffiboða ríkisstjórnar, þau náðust með blóðugum verkföllum og hörðum vinnudeilum og hefur ávallt verið bein afleiðing þess hvernig stjórnmálamenn höfðu vikið sér undan því að koma hér á sams konar almannatryggingakerfi og er hjá hinum Norðurlandaþjóðunum.
Verklýsing ríkisstjórnar Katrínar Jakobsdóttur var afgreidd á nýafstöðnum landsfundi Sjálfstæðisflokksins með tilskipunum um skattalækkanir og tilfærslu skatta frá þeim tekjuhæstu til þeirra tekjulægstu. Það á að halda áfram á þeirri braut að hirða allar launahækkanir ungu fjölskyldnanna í gegnum barna- og vaxtabætur. Það á að halda öryrkjum og eldri borgunum föstum í fátæktargildrunni. Stöðugleiki er að viðhalda ástandi. Það eru hins vegar ekki margir í dag í hópi venjulegs launafólks sem hafa áhuga á að viðhalda núverandi ástandi. Það stefnir í fullkomna upplausn næsta vetur, þá verða allir kjarasamningar lausir og vinnumarkaðurinn mun loga í vinnudeilum. Ljóst er að það mun ekki verða nein samstaða innan ASÍ og það munu ekki fara fram huggulegir innihaldslausir kaffifundir í Ráðherrabústaðnum við Tjörnina.
Það er nákvæmlega núna sem forsætisráðherra ætti að sýna vilja og frumkvæði, ekki reyna að koma þeirri ábyrgð yfir á launamenn. Ríkisstjórnin ætti að lagfæra vaxta- og barnabótakerfið fyrir sumarið. Afnema lög Sigmundar Davíðs og Bjarna Benediktssonar um lækkun frítekjumarksins og 45% skerðingarmörkin. Standa við kosningaloforðin um að lagfæra jaðarskatta á skyldusparnað launamanna. Breyta áherslum í skattamálum og koma skattbyrðinni yfir á þá sem hafa háu tekjurnar.
Forsætisráðherra sagði í kosningabaráttunni að það verði ekki komist hjá því að hækka skatta ef við ætluðum að hafa getu til þess að reka og viðhalda nauðsynlegum innviðum landsins. Sú sveltistefna sem hafi verið rekin gangi ekki lengur, það blasi við hvert sem litið er. Ríkisstjórnin verði að láta af dekri sínu á auðmönnum með því að hækka veiðigjöldin fyrir afnotin af fiskveiðiauðlind íslensku þjóðarinnar, setja á hátekjuskatt og hækka fjármagnstekjuskatt. Aðförina að þeim sem minnst mega sín verður að stöðva og ef forsætisráherra gerir það ekki núna verður það gert næsta vetur með þeim verkfærum sem samtök launamanna hafa.
Athugasemdir