Sala á óáfengum bjór eykst ár frá ári og í fyrra jókst salan, á heimsvísu, um níu prósent frá árinu áður. Það er ekki síst ungt fólk sem kaupir og drekkur þann óáfenga, léttbjórinn eins og hann er kallaður. Stórir bjórframleiðendur, til dæmis Carlsberg, leggja nú æ meiri áherslu á framleiðslu léttbjórs, úrvalið eykst stöðugt enda samkeppnin hörð.
Danska ölið
Carlsberg-samsteypan danska er meðal stærstu bjórframleiðenda heims með rúmlega 40 þúsund starfsmenn. Höfuðstöðvarnar eru í Danmörku og Danir halda fast í að Carlsberg sé danskur þótt í dag sé salan í Danmörku einungis 5 prósent af heildarframleiðslunni sem fer fram í 35 löndum víða um heim.
Carlsberg-fyrirtækið var stofnað í Kaupmannahöfn árið 1847. Stofnandinn var Jacob Christian Jacobsen (1811–1887). Faðir hans var ölgerðarmaður og á yngri árum vann sonurinn Jacob Christian við framleiðsluna og tók síðar við ölgerðinni. Jacob ferðaðist talsvert og kynntist þá lageröli en á þessum tíma framleiddu og drukku Danir nær eingöngu hvítölsbjór, sem þrátt fyrir nafnið er dökkur á lit og bruggaður með annarri aðferð en lagerölið. Eftir að Louis Pasteur fann upp gerilsneyðinguna árið 1862 sá Jacob fram á að með því að nota gerilsneyðingu við framleiðslu lageröls yrðu gæðin langtum meiri en áður. Hann stofnaði sérstaka rannsóknarstofu Carlsberg Laboratorium árið 1875 og þar varð til ný tegund af gerli, Saccharomyces carlsbergensys, sem átti eftir að verða mikilvægur þáttur í bjórframleiðslu víða um heim. Bjór framleiddur með þessum gerli kallast undirgerjaður vegna þess að gerillinn sígur til botns meðan á gerjun stendur.
Gaf þjóðinni safn sitt
Upphaflega var ölgerð Jacob Christian Jacobsen í miðbæ Kaupmannahafnar, þar sem faðir hans hafði haft sína ölgerð. Árið 1847 byggði Jacob nýja verksmiðju, eða réttara sagt verksmiðjuhverfi, í Valby sem þá var fyrir utan Kaupmannahöfn og stofnaði jafnframt nýtt fyrirtæki, Carlsberg. Nafnið er að hluta skírt eftir syninum Carl. Ástæðan fyrir staðarvalinu í Valby var sú að þar var gott uppsprettuvatn. Verksmiðjubyggingarnar þóttu einstaklega vandaðar og inngangurinn að hverfinu, Fílahliðið svonefnda, sérlega glæsilegur, þó án íburðar.
Undir stjórn Jacob Christian Jacobsen varð Carlsberg að stórveldi á sínu sviði og árið 1876 stofnaði Jacob Christian ásamt eiginkonunni Laura Holst (1819–1911) Carlsberg-sjóðinn sem hefur allar götur síðan styrkt margs konar menningar- og listastarfsemi, og enn fremur veitt miklu fé til aðstoðar fátækum. Sonurinn Carl var mikill listunnandi og ákafur safnari. Hann ákvað að safn sitt skyldi verða í eigu dönsku þjóðarinnar (eins og hann sjálfur komst að orði) og árið 1897 var safn hans opnað almenningi í nýreistu húsi fast við Tívoli og fékk nafnið Ny Carlsberg Glyptotek. Safnið er enn til húsa á sama stað og safnhúsið er í margra augum ein glæsilegasta bygging borgarinnar og safnið ein af skrautfjöðrum danskra safna.
Árið 2008 var öll framleiðsla Carlsberg flutt til Fredericia á Jótlandi, en rétt er að nefna að árið 1970 sameinuðust Carlsberg og Tuborg. Sameinaða fyrirtækið fékk nafnið De Forenede Bryggerier A/S. Saga þessa risa á dönskum og síðar alþjóðlegum markaði verður ekki frekar rakin hér en eins og áður var nefnt er Carlsberg, eins og fyrirtækið er yfirleitt kallað, meðal þeirra stærstu í heimi.
Breytingar á eftirspurn
Árið 2016 fóru bjórframleiðendur og seljendur víða um heim að veita athygli breytingum. Eftirspurn eftir óáfengum bjór, léttbjór, fór vaxandi en sala á sterkari bjór (algengur styrkleiki 4,6 prósent) dróst að sama skapi saman. Skilgreiningin óáfengur bjór gefur til kynna 0,0 prósent alkóhól, en það er þó ekki í öllum tilvikum svo, víða er bjór með styrkleika allt að 0,5 prósent skilgreindur sem óáfengur. Þess má geta að Egils Pilsner, sem hefur verið framleiddur óbreyttur frá 1917, er 2,25 prósent og hefur til þessa verið skilgreindur sem óáfengur.
Þessi breyting sem fyrst varð vart fyrir tæpum 10 árum hefur undið upp á sig. Salan á léttbjór hefur árlega aukist þótt ,,venjulegur“ bjór hafi, á heimsvísu, yfir 90 prósent af heildarsölunni. Allir stærstu bjórframleiðendur heims leggja aukna áherslu á framleiðslu léttbjórs og úrvalið eykst því stöðugt.
Spá áframhaldandi aukningu
Breska greiningar- og talnakönnunarfyrirtækið IWSR (International Wine & Spirit Research), sem er meira en hálfrar aldar gamalt, safnar upplýsingum um framleiðslu og sölu áfengra drykkja, og léttbjórs í 160 löndum í öllum heimsálfum. Í nýrri skýrslu gerir IWSR ráð fyrir að vöxtur í framleiðslu næstu ára verði bruggun léttbjórs.
Heildarframleiðsla á bjór í heiminum dróst saman á síðasta ári en salan á léttbjór jókst eins og áður var nefnt. Sérfræðingar IWSR telja ástæðu minni sölu á sterkum bjór tengjast breyttum lífsstíl. Þessi breyting tengist einkum fólki sem fætt er á árunum 1995–2012, sem oft er kallað Z-kynslóðin.
Stundum er haft á orði að langan tíma taki að snúa stóru skipi. Þetta á kannski vel við um breytt viðhorf varðandi bjór. Fyrir ekki ýkja mörgum árum lá við að sá einstaklingur sem ekki drakk bjór og annað áfengi þætti öðruvísi, jafnvel skrýtinn. Þannig er það ekki lengur.
Margt athyglisvert kemur fram í skýrslu IWSR. Meðal annars það að Indverjar juku viskídrykkju sína um 6 prósent á síðasta ári og því jafnframt spáð að árið 2027 verði Indland stærsti markaður skoskrar viskíframleiðslu. Það hefði einhvern tíma þótt saga til næsta bæjar.
Athugasemdir