Þessi grein birtist fyrir meira en mánuði.

„Fullkomlega ónothæft hugtak“

Kar­en Kjart­ans­dótt­ir al­manna­teng­ill seg­ir hug­tak­ið „vók“ aldrei hafa virk­að á Ís­landi. „Við er­um al­veg nógu lít­ið og upp­lýst sam­fé­lag til að geta tek­ið um­ræð­una á ein­hverj­um dýpri grunni – og haft fleiri nú­ansa í henni,“ seg­ir hún.

„Fullkomlega ónothæft hugtak“

„Þetta er svo fáránleg og tilgangslaus sundrung. Því það er verið að setja allt of mikið af hugtökum undir eitt orð og flytja það inn í einhverju menningarstríði sem hefur aldrei verið hér í gangi.“

Þetta segir ráðgjafinn Karen Kjartansdóttir spurð út í þá umræðu sem sprottið hefur upp um hugtakið „vók“ síðustu daga.

Hún telur að það hafi verið vonlaust að flytja inn svona flókið hugtak úr annarri menningu. „Ég held að það hafi bara aldrei virkað á Íslandi. Mér finnst þetta ekki viðeigandi hér. Ég verð eiginlega að segja það. Við erum alveg nógu lítið og upplýst samfélag til að geta tekið umræðuna á einhverjum dýpri grunni – og haft fleiri núansa í henni.“

Mikil umræða spratt um hugtakið „vók“ eftir að rithöfundurinn Hallgrímur Helgason og Sólveig Anna Jónsdóttir, formaður Eflingar, tókust á um það á Samstöðinni á dögunum. „Mér fannst bæði Sólveig og Hallgrímur hafa rétt fyrir sér – en þau höfðu líka bæði rangt fyrir sér,“ segir Karen. „Vegna þess að þau bara skildu orðið öðruvísi. Þetta er sitt hvort hugtakið fyrir þeim, þótt það sé sama orðið.“

Hugtakið hefur verið vopnvætt

Karen segir hugtakið „vók“ klárlega hafa verið vopnvætt af ákveðnum hugmyndafræðilegum öngum. Til dæmis hafi fólk vinstra megin við miðju notað það til að smána hugmyndir sem því fannst ekki nógu kórréttar, upplýstar og vel orðaðar. „Mér fannst það oft mjög grimmdarlegt. Fólk verður að fá tækifæri til að skipta um skoðun, gera mistök og eiga samskipti. Og núna er verið að nota þetta á móti. Það er svo oft verið að gera fólki upp einhverjar skoðanir.“ 

Karen nefnir að hugtakið hafi verið vopnvætt mikið í Bandaríkjunum og bendir á að þetta geti verið mjög sniðug leið til að afvegaleiða umræðuna. „Að fá fólk til að tala um brjálæðislega flókið hugtak sem allir skilja á sinn háttinn – því þá er fólk síður að ræða efnahagsmál, umhverfismál, húsnæðismál, heilbrigðismál og önnur vandamál sem þarf að taka á. Og eru flóknari fyrir stjórnvöld.“ 

Hún leggur til að fólk velji orð sín betur og tali frekar um það sem það meini. „Ekki að setja upp einhverja sundrandi hatta og hugtök sem eiga enga samleið í íslensku samfélagi og menningu. Heldur reyna að hreinsa umræðuna úr þessum frösum sem eru bara til þess að sundra fólki.“ 

Karen segir aðspurð að ef til vill væri hægt að draga þann lærdóm af umræðu síðustu daga að einfalda raunveruleikann ekki um of. „Vók er fullkomlega ónothæft hugtak af því það er verið að nota þetta sem hatt yfir allt sem þér mislíkar eða allt sem þér finnst gott. Það verður eitrað hugtak því í þessu felst oft svo mikil dyggðaskreyting og hroki og vitsmunalegur fantaskapur. Á meðan við ættum bara að leyfa okkur að eiga dýpri og upplýstari samtöl og nota fleiri orð.“

Hún leggur til að fyrir neikvæðari merkingu orðsins væri hægt að nota orð eins og dyggðaskreytingu eða hroka. En hinn skilninginn orð svo sem mannúð, samkennd, tillitssemi og umburðarlyndi.

Kjósa
30
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir (1)

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.
  • GK
    Gísli Kristjánsson skrifaði
    Frábær greining hjá Karen. Hendum þessu óljósa, vopnavædda enska hugtaki og notum einfaldlega góð og gild íslensk hugtök og orð til að tjá skoðanir okkar og tilfinningar. Riflildi um 'vók' eru kjánaleg og fullkomlega tilgangslaus.
    7
Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.
Tengdar greinar

Allt af létta

Mest lesið

„Ég vildi ekki vera stelpan sem öskraði stopp“
1
Skýring

„Ég vildi ekki vera stelp­an sem öskr­aði stopp“

Yf­ir helm­ing­ur þeirra sem vinna inn­an sviðslista á Ís­landi hafa orð­ið fyr­ir kyn­ferð­is­legri áreitni í starfi eða í tengsl­um við það. Á ís­lensk­um vinnu­mark­aði al­mennt er sú tala 16%. Hver er staða nánd­ar­þjálf­un­ar á Ís­landi? „Ég var svo varn­ar­laus, þar sem leik­stjór­inn (kk) sam­þykkti þetta allt,“ kom fram í einni sög­unni í yf­ir­lýs­ing­unni Tjald­ið fell­ur ár­ið 2017. Hér er rætt er við leik­ara og aðra sem þekkja til.
Var krabbamein í sýninu?
4
Viðtal

Var krabba­mein í sýn­inu?

Bylgja Babýlons uppist­and­ari seg­ir ým­is­legt benda til að hún hafi feng­ið ranga grein­ingu úr skimun fyr­ir leg­hálskrabba­meini hjá Krabba­meins­fé­lag­inu ár­ið 2018 líkt og fleiri kon­ur. Hún greind­ist með krabba­mein rúm­um tveim­ur ár­um síð­ar. „Ég vil bara vita hvort það liggi ein­hvers stað­ar sýni úr mér á Ís­landi frá ár­inu 2018 merkt „hreint“ þeg­ar það er í raun og veru krabba­mein í því.“

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Margeir fær milljónir í bætur – Hafði áreitt samstarfskonu hjá lögreglunni
2
Fréttir

Mar­geir fær millj­ón­ir í bæt­ur – Hafði áreitt sam­starfs­konu hjá lög­regl­unni

Ís­lenska rík­ið þarf að greiða Mar­geiri Sveins­syni að­stoð­ar­yf­ir­lög­reglu­þjóni miska­bæt­ur fyr­ir að hafa færð­ur til í starfi eft­ir að sam­starfs­kona hans sak­aði hann um of­beldi og áreitni. Lög­reglu­stjóri til­kynnti hér­aðssak­sókn­ara um hugs­an­lega refsi­verða hátt­semi Mar­geirs en mál­inu var vís­að frá.

Mest lesið í mánuðinum

Hefði ekki dottið í hug að ráða sjálfan sig
2
Viðtal

Hefði ekki dott­ið í hug að ráða sjálf­an sig

Bogi Ág­ústs­son hef­ur birst lands­mönn­um á skján­um í yf­ir fjóra ára­tugi og flutt Ís­lend­ing­um frétt­ir í blíðu og stríðu. Hann seg­ir heim­inn hafa breyst ótrú­lega mik­ið til batn­að­ar á þess­um ár­um en því mið­ur halli á ógæfu­hlið­ina í rekstri fjöl­miðla á Ís­landi. Af öll­um þeim at­burð­um sem hann hef­ur sagt frétt­ir af lögð­ust snjóflóð­in fyr­ir vest­an ár­ið 1995 þyngst á hann. Enn þann dag í dag man hann hvernig var að þurfa að lesa upp nöfn þeirra sem dóu í flóð­inu á Flat­eyri.
Hver er Jón Óttar? - „Ég hef sjálfur fylgst með fólki mánuðum saman“
3
Fréttir

Hver er Jón Ótt­ar? - „Ég hef sjálf­ur fylgst með fólki mán­uð­um sam­an“

Jón Ótt­ar Ólafs­son, einn þeirra sem stund­aði njósn­ir fyr­ir Björgólf Thor Björgólfs­son ár­ið 2012, gaf út glæpa­sögu ári síð­ar þar sem að­al­sögu­hetj­an er lög­reglu­mað­ur sem stund­ar hler­an­ir. Jón Ótt­ar vann lengi fyr­ir Sam­herja, bæði á Ís­landi og í Namib­íu, en áð­ur hafi hann ver­ið kærð­ur af sér­stök­um sak­sókn­ara, sem hann starf­aði fyr­ir, vegna gruns um að stela gögn­um.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Mest lesið undanfarið ár