Þessi grein birtist fyrir rúmlega 5 mánuðum.

Logn í vindasömum heimi

Bæk­ur Auð­ar eru djúp­ur sjór að veiða úr. Þær eru barma­full­ar af til­vís­un­um, tákn­um, mynd­um og mennsku. Hér, líkt og í öðr­um skáld­sög­um Auð­ar, er sterk teng­ing við nátt­úr­una, dýr og þá sér­stak­lega fugla. Auð­ur nær að lauma upp­lýs­ing­um og gagn­rýni til les­enda í gegn­um fal­leg­an og hvers­dags­leg­an en líka húm­orísk­an texta.

Logn í vindasömum heimi
Auður Ava Ólafsdóttir. Höfundur DJ Bambi Mynd: Davíð Þór
Bók

DJ Bambi

Höfundur Auður Ava Ólafsdóttir
Benedikt bókaútgáfa
192 blaðsíður
Niðurstaða:

Kómík hversdagsleikans skín í gegnum fallegan og látlausan texta skrifaðan af hlýju og samkennd.

Gefðu umsögn

Auður Ava er með þekktari höfundum þjóðarinnar. Söguhetja níundu skáldsögu hennar er Logn, 61 árs gömul trans kona. Við hittum hana í Reykjavík þar sem hún býr og starfar en fáum að heyra af uppvaxtarárum hennar fyrir vestan og vegferð hennar hingað til, allt frá móðurkviði til kvenhormóna og biðinni löngu eftir leiðréttandi kynfæraaðgerð. Bókin hefst á könnunarferðum hennar meðfram strandlengju höfuðborgarinnar þar sem hún leitar að heppilegum stað til að ganga í sjóinn. Ákvörðunin er hversdagsleg og kómísk í því hvernig hún vill ekki að rúskinnskápa hennar skemmist. Logn vill samt ekki deyja fyrr en hún hefur leiðrétt „stærsta misskilning lífs“ síns, að hafa fæðst sem drengur. Hún finnur fyrir mikilli vanlíðan og kynama meðan hún bíður eftir aðgerðinni sem hún hefur beðið eftir í sex ár. 

Ung að árum tekur Logn ákvörðun um að gefast upp á því að vera hún og verða bara strákur. Hún lærir fyrir það eins og leikari fyrir hlutverk eða nemandi fyrir próf. Les bækur, hermir eftir hegðun stráka og lærir allt um fótboltalið fyrir „strákaferð“ á fótboltaleik í Manchester, varð sérfræðingur í því að vera karlmaður. Hún finnur aðferðir til að lifa af. 

DJ Bambi er nafnið sem Logn notaði þegar hún vann sem plötusnúður á hommabar meðfram háskólanámi, áður en hún kynntist Sonju, fyrrum eiginkonu sinni og barnsmóður. Upptök nafnsins koma frá Guðríði, móðurömmu Logns, sem kallaði hana það og Trausti tvíburabróðir hennar tók upp þráðinn þegar amma þeirra lést. Þau og Lovísa, kona Trausta, eru jafnframt þau einu sem virðast viðurkenna Logn, sem stendur annars utan fjölskyldunnar. Henni er ítrekað ekki boðið á fjölskyldusamkomur, sonur hennar vill ekki kalla hana mömmu, hún fær ekki að passa barnabarnið sitt. „Listi yfir þau sem hafa snúið baki við mér eftir að ég ákvað að standa með sjálfri mér: Systur mínar tvær. Mágar mínir. Frændfólk og hálfsystur fyrir vestan. Afkomendur Guðríðar ömmu. Tveir samstarfsmenn mínir sem kalla mig enn V.“ 

Auður hefur sagst skrifa gegn myrkrinu, hver bók sé eins og eldspýta til höfuðs þess. Hún vilji gefa þeim rödd sem hafi ekki rödd sjálfir til þess að leiðrétta einhverja skekkju í heiminum. Hér gefur hún Logni í vindasömum heimi orðið og heldur áfram rannsókn sinni á kynjaðri veröld. Í fjórðu skáldsögu Auðar, Undantekningunni, fer Flóki frá Maríu því hann er samkynhneigður. Hér fer Logn frá Sonju því hún er trans kona. Bæði áttu þau börn fyrir. Auður Ava skoðar mismunandi fjölskyldumynstur nútímans og skrifar nýjan hversdagsleika. Skrif hennar beina sjónum að samskiptum fólks og samskiptaleysi og í þeim má finna eins konar ferðasögur fólks sem leitar einna helst að sjálfu sér. Þannig snúast þau ekki í kringum stóra atburði, heldur er ljósinu beint að hinu hversdagslega og smáa og fegurð þess. Það er til að mynda fallegt að sjá hvernig Trausti passar upp á Logn og reynir að tjá að hann standi með henni, bæði því hann er maður fárra orða en líka því hann er 61 árs gamall maður að læra á raunveruleika sem hann reynir að laga sig að. „Ég hélt að bróðir minn væri hommi en ég hafði rangt fyrir mér [...] ég vissi ekki að þú vildir vera stelpa. Síðan þá hefur hann mátað ýmsar viðbætur þar til hann sagði loks, ég gerði mér ekki grein fyrir því að þú hefðir alltaf verið stelpa, Bambi.“ Auður Ava skrifar samband tvíburanna af raunverulegri hlýju og samkennd. 

Í kaflanum „Hinn langi tími biðarinnar“ er sjónum beint að því hversu langt og óaðgengilegt kynleiðréttingarferlið er og í ljósi þess er mjög trúverðugt að við hittum söguhetjuna á heljarþröm. Fyrir utan biðina er áreitið sem trans einstaklingar verða fyrir gífurlegt. Hér gengur eldri maður upp að Logni og spyr hvort hún sé búin að „skera hann af“. Áreitið getur tekið á sig ýmsar myndir, eins og þegar formaður húsfélagsins spyr Logn hvort hún sé kona og segir að ekki allir í blokkinni hafi verið á sama máli um það. Logn minnist einnig á í framhjáhlaupi að það sé nokkuð langt síðan hún „lenti í því að vera lamin“.

Blaðakonan Auður T hefur samband því hún vill ræða við Logn „hvernig sé að vera elsta trans konan á landinu að bíða eftir aðgerð“. Það er skemmtilegt að Auður nefni blaðakonuna Auði T. Þar er þá á ferðinni eins konar Auður tvö, sem reynir að skrifa inni í bók Auðar Övu. Auðarnar tvær eru því með sama viðmælandann, eini munurinn er að Logn heldur hlutum frá Auði T. Eins og mannætublómið Auður tvö úr Litlu hryllingsbúðinni vill Auður T sífellt meira. Fyrst vill hún taka viðtal við Logn, því næst skrifa bók. Auður býður henni í ísbíltúra, smjaðrar fyrir henni og tekur jafnvel upp á því að mæta heim til hennar. Blaðamenn eru hliðverðir upplýsinga hins almenna borgara og Logn er tortryggin á hana. Spennan sem samband þeirra skapar innra með söguhetjunni skilaði sér ekki alltaf til mín, ég upplifði samskipti þeirra á milli frekar sem leið til þess að ýta sögunni áfram. 

Bækur Auðar eru djúpur sjór að veiða úr. Þær eru barmafullar af tilvísunum, táknum, myndum og mennsku. Hér, líkt og í öðrum skáldsögum Auðar, er sterk tenging við náttúruna, dýr og þá sérstaklega fugla. Mávaplága sækir á borgina en mávarnir trufla einnig sjálfsvígsplön söguhetjunnar. Stór ljósgrár mávur eltir Logn á röndum og kemur daglega á opnar svalir hennar. Mávastellið, erfðagripur og stöðutákn íslenskra kvenna í gegnum árin, kemur einnig við sögu. Auður kemur inn á alls kyns málefni sem eru ofarlega á baugi, svo sem stríð, bankamenn sem misnota aðstöðu sína, efnahagsástandið og áhrif þess á íbúðarverð. Hún hendir inn gagnrýni á olíuframleiðendur og áhrif hlýnunar jarðar á máva. Auður nær að lauma upplýsingum og gagnrýni til lesenda í gegnum fallegan og hversdagslegan en líka húmorískan texta. Sagan er að mörgu leyti látlaus en efni hennar vegur þungt þar sem við höktum með Logni í biðinni. Bókin er skrifuð á mikilvægum tíma þar sem mikið bakslag er í viðhorfi til lgbtq+ fólks. Gelt er á fólk á götum úti og ofbeldisglæpir orðnir daglegt brauð og ekki bara í útlöndum. 

Kjósa
8
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.
Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.

Mest lesið

„Ég hef að góðu að hverfa aftur“
7
Allt af létta

„Ég hef að góðu að hverfa aft­ur“

Guð­mund­ur Karl Brynj­ars­son, sókn­ar­prest­ur í Linda­kirkju, laut í lægra haldi í bisk­ups­kjöri sem fram fór síðaslið­inn þriðju­dag. Í sam­tali við Heim­ild­ina seg­ist Guð­mund­ur ganga sátt­ur frá borði. Bisk­ups­kjör­ið hafi ver­ið ánægju­leg og lær­dóms­rík reynsla sem hann sé þakk­lát­ur fyr­ir. Hann seg­ist nú snúa sér aft­ur að sókn­ar­starf­inu í Linda­kirkju. Þar bíði hans mörg verk­efni.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Skólastjórinn hættir eftir áralanga óánægju foreldra
1
Fréttir

Skóla­stjór­inn hætt­ir eft­ir ára­langa óánægju for­eldra

Móð­ir á Kirkju­bæj­arklaustri ætl­ar að flytja með börn­in sín úr bæn­um þar sem hún tel­ur ástand­ið í Kirkju­bæj­ar­skóla óvið­un­andi. Son­ur henn­ar hef­ur lít­ið mætt í skól­ann í á ann­að ár eft­ir at­vik í skól­an­um sem for­eldr­arn­ir kærðu til lög­reglu. Mál­ið var lát­ið nið­ur falla. Skóla­stjór­inn er nú á för­um en sveit­ar­stjór­inn seg­ir það „eng­um ein­um að kenna þeg­ar tveir deila“.
Katrín telur sig ekki þurfa að svara spurningum um laxeldisfrumvarp
4
FréttirLaxeldi

Katrín tel­ur sig ekki þurfa að svara spurn­ing­um um lax­eld­is­frum­varp

Katrín Jak­obs­dótt­ir, for­setafram­bjóð­andi og fyrr­ver­andi for­sæt­is­ráð­herra þar til fyr­ir tæp­um mán­uði síð­an, tel­ur sig ekki þurfa að svara spurn­ing­um um mál sem hún kom að á Al­þingi sem enn eru í vinnslu þar. Í fyrsta skipti er for­setafram­bjóð­andi í þeirri stöðu að þurfa mögu­lega að sam­þykkja eða synja lög­um sem við­kom­andi kom að á þingi sem ráð­herra.
Steinunn Ólína segist ekki bjóða sig fram gegn Katrínu vegna persónulegrar óvildar
6
Fréttir

Stein­unn Ólína seg­ist ekki bjóða sig fram gegn Katrínu vegna per­sónu­legr­ar óvild­ar

Stein­unn Ólína Þor­steins­dótt­ir sagð­ist í Pressu fara fram fyr­ir hönd þeirra sem upp­lifa valda­leysi gagn­vart stjórn­völd­um. Taldi hún for­seta­kosn­ing­arn­ar vera af­ar póli­tísk­ar að þessu sinni. Þrátt fyr­ir gagn­rýni sína á rík­is­stjórn Katrín­ar Jak­obs­dótt­ur, ít­rek­aði Stein­unn að fram­boð henn­ar væri ekki vegna per­sónu­legra óvild­ar henn­ar í garð Katrínu.

Mest lesið í mánuðinum

Skólastjórinn hættir eftir áralanga óánægju foreldra
1
Fréttir

Skóla­stjór­inn hætt­ir eft­ir ára­langa óánægju for­eldra

Móð­ir á Kirkju­bæj­arklaustri ætl­ar að flytja með börn­in sín úr bæn­um þar sem hún tel­ur ástand­ið í Kirkju­bæj­ar­skóla óvið­un­andi. Son­ur henn­ar hef­ur lít­ið mætt í skól­ann í á ann­að ár eft­ir at­vik í skól­an­um sem for­eldr­arn­ir kærðu til lög­reglu. Mál­ið var lát­ið nið­ur falla. Skóla­stjór­inn er nú á för­um en sveit­ar­stjór­inn seg­ir það „eng­um ein­um að kenna þeg­ar tveir deila“.
Rúlletta Róberts og vitnisburðir starfsfólks: „Þetta er bara rosalega mikið álag“
2
ÚttektRóbert Wessman, Alvogen og Alvotech

Rúll­etta Ró­berts og vitn­is­burð­ir starfs­fólks: „Þetta er bara rosa­lega mik­ið álag“

Starfs­menn Al­votech lýsa vinnu­álag­inu sem ómann­eskju­legu og hafa leit­að til stétt­ar­fé­laga út af ógreiddri yf­ir­vinnu og fleiri mál­um. Vinnu­að­stæð­urn­ar hafa ver­ið svona út af því að Al­votech hef­ur unn­ið að því að fá mark­aðs­leyfi fyr­ir sam­heita­lyf Humira í Banda­ríkj­un­um. Fyr­ir­tæk­ið hef­ur veðj­að öllu á þetta lyf en sala á því hef­ur dreg­ist sam­an og sam­heita­lyfj­um þess hef­ur alls ekki geng­ið eins vel í Banda­ríkj­un­um og reikn­að var með.
Ákveðið að saksækja þrjá í Lindsor-málinu rúmum 15 árum síðar
6
Skýring

Ákveð­ið að sak­sækja þrjá í Lindsor-mál­inu rúm­um 15 ár­um síð­ar

Sama dag og Geir H. Haar­de flutti ræðu til þjóð­ar­inn­ar þar sem hann bað guð um að blessa Ís­land veitti Kaupþing af­l­ands­fé­lagi lán sem not­að var til að kaupa verð­lít­il skulda­bréf af starfs­mönn­um og vild­ar­við­skipta­vini bank­ans. Nú, 15 og hálfu ári eft­ir að lán­ið var veitt, stend­ur til að sak­sækja þrjá ein­stak­linga í Lúx­em­borg vegna þess.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Mest lesið undanfarið ár