„Mikil umræða hefur átt sér stað undanfarið varðandi hinsegin- og kynfræðslu í grunnskólum. Borið hefur á því að villandi og oft röngum upplýsingum sé dreift um samfélagsmiðla, námsefni tekið úr samhengi og því stillt upp á vafasaman hátt.“

Þetta kemur fram í sameiginlegri yfirlýsingu frá ríki, sveitarfélögum, stofnunum og félagasamtökum vegna umræðu um hinseginfræðslu og kynfræðslu.

Börn eigi rétt á menntun og vernd gegn ofbeldi

Vegna þessara villandi og röngu upplýsinga segja þessir aðilar fullt tilefni til að koma ákveðnum staðreyndum á framfæri, en ljóst er að yfirlýsingin er viðbragð við þeirri hatursfullu umræðu í garð hinsegin fólks sem geisað hefur að undanförnu. Þar hefur kynfræðsla og hinsegin fræðsla í skólum verið harkalega gagnrýnd og því hreinlega haldið fram að verið sé að kenna börnum klámfengna hluti.

Í yfirlýsingunni er bent á að íslensk stjórnvöld eru skuldbundin til að tryggja fræðslu um kynheilbrigði, mannréttindi og kynjajafnrétti í skólakerfinu. Undir það fellur meðal annars kynfræðsla, fræðsla um hinsegin málefni og fræðsla um fordóma og mismunun.

Samkvæmt Barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna eigi börn rétt á gæðamenntun, heilsuvernd, vernd gegn ofbeldi og upplýsingum um málefni sem þau varða.

Réttur einstaklinga til að skilgreina kyn sitt

Þá er vakin athygli á því að á Íslandi eru í gildi lög um kynrænt sjálfræði sem kveða á um rétt einstaklinga til þess að skilgreina kyn sitt og tryggja að kynvitund þeirra njóti viðurkenningar.

Samkvæmt lögum um grunnskóla er rekstur þeirra á ábyrgð sveitarfélaga og samkvæmt Handbók um öryggi og velferð barna í grunnskólum eiga grunnskólar að vinna markvisst að forvörnum barna og ungmenna þar sem hugað er að andlegri, líkamlegri og félagslegri vellíðan. Þær forvarnir fela meðal annars í sér víðtæka fræðslu.

Börn gjarnan útsett fyrir klámi

„Öll fræðsla tekur tillit til aldurs og þroska barna með farsæld, velferð, heilbrigði og hag þeirra að leiðarljósi,“ segir þar.

• Hinsegin fræðsla er ekki kynfræðsla. Slík fræðsla fjallar um fjölbreytileikann, hugtakaskýringar, virðingu og mikilvægi þess að vinna gegn fordómum.

• Kynfræðsla snýst um að efla kynheilbrigði barna og unglinga þar sem rýnt er í félagslega, tilfinningalega, líkamlega og andlega þætti. Slík fræðsla er einnig hugsuð sem forvörn gegn kynbundnu og kynferðislegu ofbeldi og áreitni.

• Veggspjöld tengd kynheilbrigðisátaki Viku6 eru unnin í samstarfi við unglinga sem hafa áhrif á þær áherslur sem settar eru fram hverju sinni. Veggspjöldin eru kynnt samhliða annarri fræðslu. Börn eru gjarnan útsett fyrir klámi og er veggspjöldunum ætlað að veita þeim upplýsingar og vera forvörn gegn áreitni og ofbeldi.

„Við undirrituð styðjum við góða og vandaða hinseginfræðslu og kynfræðslu í skólakerfinu,“ segir í lok yfirlýsingarinnar en undir hana skrifa skrifa mennta- og barnamálaráðuneytið, Reykjavíkurborg, Samband íslenskra sveitarfélaga, Umboðsmaður barna, Menntamálastofnun, Barnaheill, Samtökin 78 og foreldrasamtökin Heimili og skóli.

Engin BDSM fræðsla í fyrirlestrum

Á vef Reykjavíkurborgar er ennfremur búið að setja ýmsan fróðleik um þessi mál. Þar segir til að mynda að hinseginfræðsla byggi á því að fjalla um fjölbreytileikann, virðingu og mikilvægi þess að vinna gegn fordómum.

Á yngsta stigi sé í hinseginfræðslu fjallað um að fólk sé allskonar og fjölskyldur séu allskonar og það sé í góðu lagi. Á miðstigi sé útskýring á hugtökum eins og samkynhneigð, tvíkynhneigð, trans og intersex og áhersla lögð á að allt fólk á rétt á búa við öryggi og virðingu. Á unglingastigi er aftur rætt um hugtök, bent á hvar ráðgjöf og stuðning er að finna auk þess sem umræða um fordóma og virðingu er sett í forgrunn.

„Að gefnu tilefni skal taka fram að fræðsla um BDSM fer EKKI fram í fyrirlestrum eða öðru kennsluefni um hinsegin mál, hvorki með börnum né unglingum,“ segir á vef borgarinnar. Um eina setningu sé að ræða á einu veggspjaldi sem útbúið var árið 2019, sama ár og Hatari keppti í Eurovision fyrir Íslands hönd en þá hafi börn og ungmenni spurt hvað BDSM væri.