Litlu mátti muna að Spaugstofan hætti við þátttöku í lokalagi áramótaskaupsins. Ástæðan var sú að framleiðendur Skaupsins, S800, tilkynntu Spaugstofumönnum að þeim forspurðum að þeir fengju ekki greitt fyrir þátttöku sína heldur yrði upphæð látin af hendi rakna til góðgerðarstarfa. Þær upphæðir sem greiddar voru til góðgerðarfélaga voru langt undir því sem greiða hefði átt þátttakendum samkvæmt taxta. Félag íslenskra listamanna í sviðslistum og kvikmyndum telur framgöngu framleiðenda Skaupsins forkastanlega og er í viðræðum við RÚV um að þátttakendur fái greitt þaðan.

Í síðasta tölublaði Heimildarinnar var greint frá því að Dóra Jóhannsdóttir, leikstjóri Skaupsins hefði sent RÚV skýrslu um annarlega framgöngu framleiðenda Skaupsins meðan á framleiðsluferli þess stóð. Þegar hún hafi farið að spyrja spurninga, eftir að Stundin greindi frá eignarhaldi S800, hafi framleiðandi og aðstoðarleikstjóri skorið á samskipti við hana, þrátt fyrir að tvö atriði hafi enn staðið útaf, atriðið um konuna sem gleymdi poka og lokalagið.

Í frétt Heimildarinnar var tilgreint að Dóra hafi verið ráðinn leikstjóri Áramótaskaupsins af RÚV og því hafi hún verið í samskiptum við fjölmiðilinn um það sem upp á kom í ferlinu. Sigurjón Kjartansson, yfirframleiðandi og einn eigenda framleiðslufyrirtækisins S800 birti síðasta laugardag færslu á Facebook þar sem hann meðal annars fullyrti að Dóra hefði ekki verið ráðin af RÚV heldur af S800 til að leikstýra Skaupinu. Það er hins vegar rangt hjá Sigurjóni. Í frétt sem birtist á vef RÚV í gær staðfestir Skarphéðinn Gunnarsson, dagskrárstjóri sjónvarps, það sé alltaf í höndum RÚV að velja leikstjóra Skaupsins og það hafi RÚV sannarlega gert. Legið hafi fyrir í apríl síðastliðnum að Dóra myndi leikstýra Skaupinu og síðan hafi S800 verið fengin í framleiðsluna.

Lýsingar Sigurjóns ekki alls kostar réttar

Dóra lýsti því í skýrslu sinni til RÚV flytjendur lokalagsins hafi ekki fengið greitt fyrir framkomu sína þar. Því svaraði Sigurjón, í samtali við Heimildina, að búið hafi verið að semja um þeir sem fram kæmu í lokalaginu gæfu vinnu sína til góðgerðarmála, öllum hafi verið kynnt það rækilega sem lausn og búið hefði verið að ræða það við alla og ná samkomulagi.

Vakti úlfúðPálmi Gestsson segir að það hafi komið mjög flatt upp á Spaugstofumenn þegar þeim var tilkynnt með hvaða hætti ætti að greiða fyrir þátttöku þeirra í Skaupinu.

Mynd: Þjóðleikhúsið

Þetta er hins vegar ekki alls kostar rétt hjá Sigurjóni samkvæmt því sem hér kemur fram. Sú leið, að launagreiðslur myndu renna til góðgerðarmála, kom Spaugstofumönnum algjörlega í opna skjöldu. Svo mjög að þeir hugðust hætta við að taka þátt í Áramótaskaupinu, enda vakti þessi tilhögun undrun þeirra. „Okkur fannst skrítið og óeðlilegt að við ættum að koma og vinna vinnuna okkar á þessum forsendum og vildum fá á því nánari skýringar,“ segir Pálmi Gestsson í samtali við Heimildina. „Við skildum ekki að einhver væri búinn að ákveða fyrir okkar hönd til hvaða góðgerðarmála þetta ætti að renna, ef við ætluðum að gera það yfirleitt.“

Greiðslan langt undir taxta

Það stóð því tæpt að Spaugstofan yrði með í lokalagi Skaupsins. Þeir leituðu þannig til Félags íslenskra listamanna í sviðslistum og kvikmyndum, FÍL, sem brást hart við. Hrafnhildur Theodórsdóttir, framkvæmdastjóri FÍL, segir að þrátt fyrir að framleiðslu Skaupsins sé útvistað frá RÚV til sjálfstæðra framleiðenda beri engu að síður að greiða fyrir þátttöku samkvæmt kjarasamningi FÍL við RÚV, öllum sem að koma hvort sem þeir séu félagsmenn í FÍL eður ei. Enginn afsláttur sé  gefinn þar á.

Samkvæmt kjarasamningi FÍL við RÚV er greitt ýmist fyrir heilan eða hálfan dag í tökum. Heill dagur er allt að tíu klukkustundir og hálfur allt að sex klukkutímum. Ef félagi í FÍL myndi mæta í hálfan dag í tökur á áramótaskaupinu ætti að greiða honum á bilinu 88.735 til 110.822 krónur og er breytileikinn skýrður með aldri og reynslu viðkomandi.

Því er ljóst að sú greiðsla sem S800 innti af hendi, 580 þúsund krónur til góðgerðarstarfs, er langt undir því sem hefði átt að greiða þátttakendum í lokalagi spaugsins. „Greiðslan bara til Spaugstofumanna hefði átt að vera um 550 þúsund krónur,“ segir Hrafnhildur. Auk Spaugstofumannanna fimm tóku Bríet, Páll Óskar, Diddú og Aron Can þátt í atriðinu og einnig dansarar, alls ellefu talsins.

Segir um siðferðilega kúgun að ræða

Þegar FÍL fékk vitneskju um að ákveðið hefði verið fyrirfram og án samráðs við Spaugstofumenn að laun þeirra fyrir þátttökuna yrðu gefin til góðgerðarstarfs voru strax gerðar athugasemdir við framleiðendur Skaupsins að sögn Hrafnhildar. „Ég sendi harðorðan póst og benti á að bæði væri sú upphæð sem áformuð væri sem gjöf til góðgerðarmála væri langt undir þeim kostnaði sem væri á bak við atriðið, og sömuleiðis að þarna væri um siðferðilega kúgun að ræða, að stilla fólki upp við vegg með þessum hætti. Þetta er alveg ómöguleg staða að vera sett í. Leikarar og listamenn eru almennt í viðkvæmri stöðu þegar kemur að því að semja um launakjör, því að leikari vill ekki fá á sig þann stimpil að hann sé með vesen. Svolítið eins og verið er að reyna að mála Dóru upp núna.“

Pálmi kannast alls ekki við lýsingar af því að Dóra hafi verið erfið í samskiptum, eins og framleiðandi og aðstoðarleikstjóri hafa haldið fram. „Ég hef bara aldrei hitt jafn elskulega manneskju. Við áttum ekki samskipti við hana nema á tökustað og hún var alveg yndisleg, þær báðar hún og Saga.“

Upphæðin kom Spaugstofumönnum í opna skjöldu

Hrafnhildur segir að lengi vel hafi FÍL engin svör borist frá framleiðendum Skaupsins og hafi þurft að ýta mjög á eftir að þau bærust. Loks hafi borist svar, frá Hirti Grétarssyni hjá S800, þar sem hann fullyrti að allir væru mjög sáttir við þau málalok að góðgerðarfélög fengju greitt í stað þátttakenda í lokalaginu. Hrafnhildur hafi þá haft samband við einn Spaugstofumanna sem hafi upplýst hana um að það hefði náðst lending, þó fólk væri ekki endilega ánægt með hana. „Eins og þeir skildu þetta átti framleiðandi að greiða 80 þúsund krónur fyrir hvern og einn þeirra til góðgerðarmálefnis.“

Miðað við það hefði átt að greiða 400 þúsund krónur til góðgerðarmála bara vegna þátttöku Spaugstofunnar. „Það kom þeim því í opna skjöldu að lesa í Heimildinni að heildarsumman hefði verið 580 þúsund krónur. Þá var þessi forsenda sem þeir töldu sig hafa samþykkt sína þátttöku með ekki lengur fyrir hendi,“ segir Hrafnhildur.

Hrafnhildur segir það hvernig staðið var að þessum málum varðandi upptökur á lokalaginu sem „gjörsamlega galið“. FÍL hafi þegar sett RÚV inn í málið og segir Hrafnhildur að þar á bæ séu menn einnig mjög ósáttir við þessa tilhögun við tökur á lokalaginu. „Samkvæmt upplýsingum frá RÚV þá hélt framleiðandi Skaupsins því fram við RÚV að allir hefðu verið mjög sáttir við að gengið yrði frá málum á þessum forsendum. Sem auðvitað er alls ekki rétt. Við vorum á fundi með RÚV síðast í morgun og þar voru menn á því að öll aðferðarfræðin við þetta mál hafi verið rangstæð. Málinu er ekki lokið, þetta er til skoðunar hjá RÚV og við lögðum til að RÚV myndi bara greiða viðkomandi fólki fyrir sína vinnu. Það er til skoðunar.“