Útlit viðmóts

Ljóst

Dökkt

© 2025 Sameinaða útgáfufélagið ehf. Allur réttur áskilinn. Notkun á efni miðilsins er óheimil án samþykkis.

Stofnuð árið 2023 af Stundinni og Kjarnanum

Þessi grein birtist upphaflega í Stundinni fyrir meira en 4 árum.

Úttekt Skipun dómara við Landsrétt

Saga Landsréttarmálsins: Hver ber ábyrgð?

Yfirdeild MDE átelur Sigríði Andersen, fyrrverandi dómsmálaráðherra, fyrir þátt hennar í Landsréttarmálinu. Hæstiréttur og Alþingi, þá undir meirihluta Sjálfstæðisflokks, Viðreisnar og Bjartrar framtíðar, fá einnig gagnrýni. Yfirdeildin segir gjörðir Sigríðar vekja réttmætar áhyggjur af pólitískri skipun dómara.

5. desember 2020 · 08:00

Saga Landsréttarmálsins: Hver ber ábyrgð? — Hver ber ábyrgð? Dómur yfirdeildar segir brot Sigríðar Andersen, fyrrverandi dómsmálaráðherra, snúa að „kjarna réttarins til réttmætrar málsmeðferðar fyrir sjálfstæðum og óvilhöllum dómstóli“.

Steindór Grétar Jónsson

steindor@heimildin.is

Sautján dómarar yfirdeildar Mannréttindadómstóls Evrópu (MDE) komust að þeirri einróma niðurstöðu 1. desember, á fullveldisdaginn sjálfan, að íslenska ríkið hefði gerst brotlegt þegar Sigríður Andersen, þingmaður Sjálfstæðisflokks og þá dómsmálaráðherra, skipaði fjóra dómara við Landsrétt í trássi við reglur.

Telst Ísland hafa brotið gegn 6. gr. mannréttindasáttmála Evrópu en ákvæðið veitir hverjum þeim sem borinn er sökum um refsiverða háttsemi réttinn til réttlátrar málsmeðferðar fyrir sjálfstæðum og óvilhöllum dómstóli.

Þá gagnrýndi yfirdeildin meðferð málsins fyrir Alþingi og fyrir dómstólum Íslands, en þáverandi stjórnarmeirihluti Sjálfstæðisflokks, Viðreisnar og Bjartrar framtíðar samþykkti tillögu Sigríðar. Einnig fær Hæstiréttur gagnrýni, en hann hafði áður komist að þeirri niðurstöðu að stjórnsýslulög hefðu verið brotin við skipan dómaranna. „Enginn þeirra öryggisventla skilaði árangri og geðþóttavald ráðherrans til þess að víkja frá mati hæfnisnefndar reyndist óheft,“ segir í dómi yfirdeildarinnar.

En hver ber þá raunverulega …

Kjósa

0

Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Deila

Efnisorð

Athugasemdir

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir.

Tengdar greinar

Skipun dómara við Landsrétt

Fjölskylduvítið

PistillSkipun dómara við Landsrétt

Þóra Kristín Ásgeirsdóttir

Fjölskylduvítið

Íslenska stjórnmálafjölskyldan hefur öll megineinkenni sjúkrar fjölskyldu út frá kenningum um meðvirkni enda alin upp við sjúklegar aðstæður. Í því ljósi er forvitnilegt að skoða „pólitískt at og óvirðingu Mannréttindadómstólsins í Strassbourg við Alþingi Íslendinga“ sem „skiptir víst engu máli þegar upp er staðið“.

Íslenska ríkið brotlegt í Landsréttarmálinu með einróma niðurstöðu yfirdeildar MDE

FréttirSkipun dómara við Landsrétt

Íslenska ríkið brotlegt í Landsréttarmálinu með einróma niðurstöðu yfirdeildar MDE

Yfirdeild Mannréttindadómstóls Evrópu komst í dag að þeirri niðurstöðu að Sigríður Andersen, þá dómsmálaráðherra, hafi gerst brotleg við skipan dómara við Landsrétt.

Björn Leví: „Áslaug Arna var óvart að dissa Sigríði Andersen“

FréttirSkipun dómara við Landsrétt

Björn Leví: „Áslaug Arna var óvart að dissa Sigríði Andersen“

Björn Leví Gunnarsson segir nýskipaðan dómara við Landsrétt, Ásmund Helgason, hafa verið metinn hæfastann af því að hann hafði áður ólöglega verið skipaður við Landsrétt.

Sigríður Andersen varar við útþenslu Mannréttindadómstóls Evrópu

FréttirSkipun dómara við Landsrétt

Sigríður Andersen varar við útþenslu Mannréttindadómstóls Evrópu

Fyrrverandi dómsmálaráðherra óttast að dómstóllinn gæti grafið undan lýðræði aðildarríkjanna. Dómstóllinn dæmdi íslenska ríkið brotlegt þegar hún skipaði dómara við Landsrétt.

Yfirlýstur andstæðingur Mannréttindadómstólsins flutti erindi á afmæli Hæstaréttar

FréttirSkipun dómara við Landsrétt

Yfirlýstur andstæðingur Mannréttindadómstólsins flutti erindi á afmæli Hæstaréttar

Danskur prófessor sem er þekktur fyrir að vilja að Danir hætti að lúta dómum Mannréttindadómstóls Evrópu flutti ávarp á afmælissamkomu Hæstaréttar. Boðið vekur athygli þar sem málsmeðferð Íslands vegna Landsréttarmálsins hjá yfirdeild MDE stendur nú yfir.

Vill ekki tengja Landsréttarmálið við óeðlileg pólitísk afskipti

FréttirSkipun dómara við Landsrétt

Vill ekki tengja Landsréttarmálið við óeðlileg pólitísk afskipti

Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir dómsmálaráðherra telur langsótt að tengja stuðning pólska ríkisins við málsatvik í Landsréttarmálinu. Formaður Dómarafélagsins segir stuðninginn vera „slæman félagsskap“ þar sem pólskir dómarar sæti ofsóknum stjórnvalda.

Mest lesið

Laun stjórnenda Morgunblaðsins jukust um nær fjórðung

1

Fréttir

2

Laun stjórnenda Morgunblaðsins jukust um nær fjórðung

Árvakur, móðurfélag Morgunblaðsins, tapaði 277 milljónum króna í fyrra. Félagið er að mestu í eigu helstu útgerðarmanna Íslands. Systurfélagið sem rekur einu dagblaðaprentsmiðju landsins skilaði líka tapi.

Evrópa var aldrei í röð og reglu

2

Viðtal

Evrópa var aldrei í röð og reglu

Prófessor í mannfræði segir orðræðu um hælisleitendur ekki í samræmi við staðreyndir en dregið hefur úr umsóknum í ár. Hún segir múslima hafa verið hluta af evrópsku samfélagi í hundruð ára. Ekki sé þó gagnlegt að kalla alla sem áhyggjur hafa af málaflokknum rasista.

Babb í bátinn: Hagnaður fluttur frá veiðum í vinnslu

3

GreiningSjávarútvegur

Babb í bátinn: Hagnaður fluttur frá veiðum í vinnslu

Síðustu ár hefur 49 milljarða króna hagnaður flust frá fiskveiðum, sem bera veiðigjald, yfir til fiskvinnslunnar.

Valur Gunnarsson

4

Pistill

Valur Gunnarsson

Opinberar aftökur á torginu

Margt hefur breyst frá því höfundur bjó í Sádi-Arabíu á unglingsárunum. Eftir að krónprinsinn Mohammed bin Salman tók við völdum voru margvíslegar umbætur gerðar, en utanríkismálin hafa reynst erfið viðureignar. Og nú hafa Ísraelar tekið lokið af púðurtunnu Mið-Austurlanda með stríðsrekstri sínum.

Vildu að ríkisstjórnin legði fram frumvarp minnihlutans í sínu nafni

5

Fréttir

Vildu að ríkisstjórnin legði fram frumvarp minnihlutans í sínu nafni

Kristrún Frostadóttir segir minnihlutann hafa afhent ríkisstjórninni lokað umslag með nýju frumvarpi um veiðigjöld og krafðist þess að hún legði það fram í eigin nafni og samþykkti, ef samningar ættu að nást.

„Grátbroslegt“ að málvitund þingmanna felldu Hvammsvirkjun

6

Fréttir

„Grátbroslegt“ að málvitund þingmanna felldu Hvammsvirkjun

Mistök í orðalagi í lögum vatnamál árið 2011 leiddu til þess að virkjunarleyfi Hvammsvirkjunar var fellt úr gildi. Má líklega rekja til málvitundar þingmanna á þeim tíma.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Verðmætasta starfsfólk Íslands: Tugmilljónatekjur íslenskra forstjóra

1

Úttekt

2

Verðmætasta starfsfólk Íslands: Tugmilljónatekjur íslenskra forstjóra

Launahæsti forstjórinn í íslensku Kauphöllinni stýrir fyrirtæki sem hefur tapað tugum milljarða frá stofnun. Hann ber höfuð og herðar yfir aðra forstjóra þegar kemur að tekjum en alla jafna njóta þeir kjara sem eru á við tíföld meðallaun á íslenskum vinnumarkaði.

Hann var búinn að öskra á hjálp

2

Viðtal

Hann var búinn að öskra á hjálp

Hjalti Snær Árnason hvarf laugardaginn 22. mars. Foreldrar hans lásu fyrst um það í fréttum að hans væri leitað í sjónum, fyrir það héldu þau að hann væri bara í göngutúr. En hann hafði liðið sálarkvalir, það vissu þau. Móðir Hjalta, Gerður Ósk Hjaltadóttir, lýsir því hvernig einhverfur sonur hennar gekk á veggi allt sitt líf, og hvernig hann veiktist svo mikið andlega að þau voru byrjuð að syrgja hann löngu áður en hann var dáinn.

Áslaug Arna fær aftur laun þrátt fyrir að vera í leyfi

3

Fréttir

Áslaug Arna fær aftur laun þrátt fyrir að vera í leyfi

Þrátt fyrir að vera í New York í námi mun Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir fá greitt þingfararkaup þegar Alþingi er slitið og fram til 9. september ef varaþingmaður hennar tekur þá við eins og stendur til.

Ugla Stefanía Kristjönudóttir Jónsdóttir

4

Pistill

2

Ugla Stefanía Kristjönudóttir Jónsdóttir

Að leita sér hjálpar

Leikarinn Elliot Page birti mynd af sér og kærustunni sinni á regnbogagötunni á Skólavörðustíg og kommentakerfið fylltist af niðrandi athugasemdum. Ákall til leikarans um að leita sér hjálpar er áhugavert, því það er einmitt það sem trans fólk gerir.

Sif Sigmarsdóttir

5

Pistill

1

Sif Sigmarsdóttir

Börn vafin í bómull

Bókaáhuginn blómstraði þar sem börnin börðust til síðasta manns í „bókabardaganum“.

Laun stjórnenda Morgunblaðsins jukust um nær fjórðung

6

Fréttir

2

Laun stjórnenda Morgunblaðsins jukust um nær fjórðung

Árvakur, móðurfélag Morgunblaðsins, tapaði 277 milljónum króna í fyrra. Félagið er að mestu í eigu helstu útgerðarmanna Íslands. Systurfélagið sem rekur einu dagblaðaprentsmiðju landsins skilaði líka tapi.

Mest lesið í mánuðinum

Indriði Þorláksson

1

Aðsent

5

Indriði Þorláksson

Kvótaskerðing, þjóðartekjur, veiðigjöld og hafið

Ekkert tilefni er því til endurmats á þeirri tillögu sem sjávarútvegsráðherra hefur lagt fram um hækkun á veiðigjaldi. Enn vantar mikið á til að hlutur almennings í tekjum af eigin auðlind sé kominn í eðlilegt horf.

Ósammála um hvernig bregðast eigi við mótmælum gegn innflytjendum

2

Fréttir

3

Ósammála um hvernig bregðast eigi við mótmælum gegn innflytjendum

Álitsgjafa á vinstri væng stjórnmálanna greinir á um hvort nálgast eigi meinta rasista með skilningi, háði, ofbeldi eða þögninni. „Ég hef nú svo sem reynt eitt og annað en veit ekkert hvort það virkar,“ segir háskólakennari um samtöl sín við fólk andvígt innflytjendum.

Verðmætasta starfsfólk Íslands: Tugmilljónatekjur íslenskra forstjóra

3

Úttekt

2

Verðmætasta starfsfólk Íslands: Tugmilljónatekjur íslenskra forstjóra

Launahæsti forstjórinn í íslensku Kauphöllinni stýrir fyrirtæki sem hefur tapað tugum milljarða frá stofnun. Hann ber höfuð og herðar yfir aðra forstjóra þegar kemur að tekjum en alla jafna njóta þeir kjara sem eru á við tíföld meðallaun á íslenskum vinnumarkaði.

Hann var búinn að öskra á hjálp

4

Viðtal

Hann var búinn að öskra á hjálp

Hjalti Snær Árnason hvarf laugardaginn 22. mars. Foreldrar hans lásu fyrst um það í fréttum að hans væri leitað í sjónum, fyrir það héldu þau að hann væri bara í göngutúr. En hann hafði liðið sálarkvalir, það vissu þau. Móðir Hjalta, Gerður Ósk Hjaltadóttir, lýsir því hvernig einhverfur sonur hennar gekk á veggi allt sitt líf, og hvernig hann veiktist svo mikið andlega að þau voru byrjuð að syrgja hann löngu áður en hann var dáinn.

Forsprakki útifundar játaði fjárdrátt á leikskólanum Klettaborg

5

Fréttir

4

Forsprakki útifundar játaði fjárdrátt á leikskólanum Klettaborg

Sigfús Aðalsteinsson, stofnandi hópsins Ísland - þvert á flokka, sem stendur fyrir útifundum um hælisleitendur, játaði á sig fjárdrátt frá leikskólanum Klettaborg þegar hann var forstöðumaður þar. Hann vill ekki dæma hvort brot af því tagi séu nógu alvarleg til að innflytjendur sem gerðust sekir um þau ætti að senda úr landi.

Brutu gegn siðareglum í máli Ásthildar Lóu

6

Fréttir

3

Brutu gegn siðareglum í máli Ásthildar Lóu

RÚV og Sunna Karen Sigurþórsdóttir brutu gegn Ásthildi Lóu Þórsdóttur ráðherra í umfjöllun um son hennar og samskipti við barnsföður. Siðanefnd Blaðamannafélagsins vísaði hins vegar frá öllum kröfum ráðherra nema einni.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

„Óligarkinn okkar“ leystur undan skyldum sem ræðismaður Íslands

FréttirÓlígarkinn okkar

„Óligarkinn okkar“ leystur undan skyldum sem ræðismaður Íslands

Aleksander Moshensky, hvítrússneski auðjöfurinn sem íslensk stjórnvöld beittu sér fyrir að yrði undanskilinn viðskiptaþvingunum ESB og flutti íslenskan makríl til Rússlands þrátt fyrir viðskiptabann, hefur lokið 18 ára setu sinni sem ræðismaður Íslands í Belarús.

Heilinn er gerður til að halda okkur öruggum en ekki hamingjusömum

Úttekt

Heilinn er gerður til að halda okkur öruggum en ekki hamingjusömum

Sálfræðingurinn Hugrún Sigurjónsdóttir þýddi Hamingjugildruna sem byggir á ACT meðferðarstefnu. Hún segir heilann gerðann til að halda okkur öruggum, ekki hamingjusömum. En með hjálp ACT er hægt að auka hamingju í hversdagsleikanum og lifa í meiri sátt við sjálfan sig.

Babb í bátinn: Hagnaður fluttur frá veiðum í vinnslu

GreiningSjávarútvegur

Babb í bátinn: Hagnaður fluttur frá veiðum í vinnslu

Síðustu ár hefur 49 milljarða króna hagnaður flust frá fiskveiðum, sem bera veiðigjald, yfir til fiskvinnslunnar.

Saka Kristrúnu um rangtúlkun og ónákvæmni varðandi skuggafrumvarp

Fréttir

Saka Kristrúnu um rangtúlkun og ónákvæmni varðandi skuggafrumvarp

Þingflokksformaður Miðflokksins segir Kristúnu Frostadóttur, forsætisráðherra, ónákvæma í lýsingum á skuggafrumvarpi sem hún sagði minnihlutann hafa viljað að ríkisstjórnin tæki upp sem sitt eigið, ef það ættu að nást samningar um þinglok.

Vildu að ríkisstjórnin legði fram frumvarp minnihlutans í sínu nafni

Fréttir

Vildu að ríkisstjórnin legði fram frumvarp minnihlutans í sínu nafni

Kristrún Frostadóttir segir minnihlutann hafa afhent ríkisstjórninni lokað umslag með nýju frumvarpi um veiðigjöld og krafðist þess að hún legði það fram í eigin nafni og samþykkti, ef samningar ættu að nást.

Segir leiðinlegt að ákvörðun sín sé túlkuð sem valdaránstilraun

Fréttir

Segir leiðinlegt að ákvörðun sín sé túlkuð sem valdaránstilraun

Hildur Sverrisdóttir segir það leitt að ákvörðun hennar um að fresta þingfundi um miðnætti, hafi verið túlkuð sem valdaránstilraun.

Kristrún Frostadóttir: „Varaforseti slítur ekki fundi án samtals“

Fréttir

Kristrún Frostadóttir: „Varaforseti slítur ekki fundi án samtals“

Formenn Samfylkingarinnar og Sjálfstæðisflokksins tókust á í ræðustól. Þingfundi var frestað.

Forsætisráðherra sagði stjórnskipan Íslands í hættu: „Við munum verja lýðveldið Ísland“

Fréttir

Forsætisráðherra sagði stjórnskipan Íslands í hættu: „Við munum verja lýðveldið Ísland“

Kristrún Frostadóttir forsætisráðherra segir minnihlutann á Alþingi ekki virða valdaskipti eftir kosningar. Hildur Sverrisdóttir, þingflokksformaður Sjálfstæðisflokksins, sleit í gær þingi án umboðs.

Átökin um auðlindirnar

Pistill

4

Indriði Þorláksson

Átökin um auðlindirnar

Átökin á Alþingi eru um það hvort eigi að ráða almannaréttur og þjóðareign á fiskveiðiauðlindinni eða völd þeirra sérhagsmunaaðila sem fengu tímabundið leyfi til að nýta hana.

Rannsóknarritstjóri The Guardian lýsir breyttum veruleika blaðamanna í Bandaríkjunum

Viðtal

Rannsóknarritstjóri The Guardian lýsir breyttum veruleika blaðamanna í Bandaríkjunum

Michael Hudson, rannsóknarritstjóri The Guardian í Bandaríkjunum, segir blaðamenn þar í landi þurfa að þola daglegar árásir frá stjórnmálamönnum, málsóknir og annars konar þöggunartilraunir. Á sama tíma hafi rannsóknarblaðamennska aldrei verið mikilvægari.

„Grátbroslegt“ að málvitund þingmanna felldu Hvammsvirkjun

Fréttir

„Grátbroslegt“ að málvitund þingmanna felldu Hvammsvirkjun

Mistök í orðalagi í lögum vatnamál árið 2011 leiddu til þess að virkjunarleyfi Hvammsvirkjunar var fellt úr gildi. Má líklega rekja til málvitundar þingmanna á þeim tíma.

Ekki Hæstaréttar að leiðrétta mistök Alþingis: Virkjunarleyfi Hvammsvirkjunar fellt úr gildi

Fréttir

Ekki Hæstaréttar að leiðrétta mistök Alþingis: Virkjunarleyfi Hvammsvirkjunar fellt úr gildi

Virkjunarleyfi Hvammsvirkjunar var fellt úr gildi af Hæstarétti Íslands í morgun. Framkvæmdaleyfið er þó enn í gildi. Í dóminum kemur fram að mistök við lagasetningu hafi leitt til þessara stöðu, en það væri ekki dómsins að leiðrétta mistök Alþingis.

Opinberar aftökur á torginu

Pistill

Valur Gunnarsson

Opinberar aftökur á torginu

Margt hefur breyst frá því höfundur bjó í Sádi-Arabíu á unglingsárunum. Eftir að krónprinsinn Mohammed bin Salman tók við völdum voru margvíslegar umbætur gerðar, en utanríkismálin hafa reynst erfið viðureignar. Og nú hafa Ísraelar tekið lokið af púðurtunnu Mið-Austurlanda með stríðsrekstri sínum.

Vestmannaeyjar bjóða út fjarskiptainniviði

Fréttir

Vestmannaeyjar bjóða út fjarskiptainniviði

Vestmannaeyjar hafa eytt hátt í milljarð króna til þess að leggja ljósleiðara inn á heimili þar í bæ. Nú stefnir bæjarstjórn á að selja innviðina.

Berskjöldun er svarið

Það sem ég hef lært

3

Svandís Svavarsdóttir

Berskjöldun er svarið

Svandís Svavarsdóttir, formaður Vinstri grænna, hefur lært það að það er allt í lagi að vera ekki fullkomin og að berskjöldun feli ekki í sér hættu, heldur snúist um tengingu.

Mest lesið undanfarið ár