Þessi grein birtist upphaflega í Stundinni fyrir meira en 8 árum.

Rasismi er geðveiki

Geð­lækn­ir­inn Al­vin F. Poussaint seg­ir að kyn­þátta­for­dóm­ar séu veru­leikafirr­ing og ein­kenni geð­rænna vanda­mála.

Rasismi er geðveiki
Veruleikafirring „Hver sá sem útilokar hóp af fólki og notar hann sem blóraböggul sinna eigin innri átaka og vandamála sýnir öll einkenni veruleika röskunar.“ Mynd:

Alvin F. Poussaint, prófessor í geðlækningum, segir að kynþáttafordómar ættu að flokkast sem geðsjúkdómur og að fordómafullt fólk ætti að nálgast eins og sjúklinga sem þurfa á hjálp að halda.

Gerðar hafa verið ítrekaðar tilraunir til þess að fá samtök geðlækna í Bandaríkjunum [e. The American Psychiatric Association] til að viðurkenna rasisma sem geðsjúkdóm, en án árangurs. Ástæðan er sú að fulltrúar samtakanna segja að vegna þess hversu útbreiddur rasismi er í landinu sé um samfélagslegt og menningarlegt mein að ræða, mun frekar en geðveilu.

„Ef við höldum áfram að líta á öfgafullan rasisma sem eðlilegan en ekki sjúklegan gefum við honum tilverurétt.“

Segir geðlæknirinn Alvin F. Poussant í grein sinni í hinu virta læknisfræðitímariti Western Journal of Medicine að sökum þess að félagið vilji ekki viðurkenna sjúkdóminn sé ómögulegt fyrir geðlækna að takast á við og reyna að lækna hann í sjúklingum sínum. Ef við höldum áfram að líta á öfgafullan rasisma sem eðlilegan en ekki sjúklegan gefum við honum tilverurétt. Hver sá sem útilokar hóp af fólki og notar hann sem blóraböggul sinna eigin innri átaka og vandamála sýnir öll einkenni veruleika röskunar, sem er grafalvarlegur geðrænn sjúkdómur, skrifar Poussant.

Alvin F Poussant
Alvin F Poussant Poussant er gríðarlega virtur geðlæknir í Bandaríkjunum og hefur skrifað fjölda ritgerða og bóka í greininni.

Hegðun rasista, segir Poussant, ætti að skoða með hliðsjón af 5 stiga skala geðlæknisins Gordon W. Allport, sem birtist í bók hans The Nature of Prejudice, sem er ein áhrifamesta bók sögu í sögu geðlækninga. Skali lýsir sífellt hættulegri, stigvaxandi hegðun. Fyrsta stigið er andúð tjáð í orði, annað stigið er að forðast meðlimi hópsins sem fordómarnir beinast gegn, þriðja stigið er virk mismunun gegn hópnum, fjórða eru árásir gegn þeim, og fimmta stigið er útrýming (hengingar, fjöldamorð, þjóðarmorð.)

Bendir hann einnig á að geðlæknarnir Sullaway og Dunbar rannsökuðu nýverið auknar líkur á því að fólk sem er gríðarlega fordómafullt sé einnig að kljást við aðra geðsjúkdóma eins og til dæmis sjúklega vænissýki og veruleikarof.

Í greininni leggur Poussant svo til að undirtegund sjúklegrar veruleikafirringar sé bætt við í DMS greiningarbók geðlækna. [e. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders.]

Fordómafull týpa: Ranghugmynd hvers meginþema er að hópur einstaklinga í umhverfi viðkomandi, sem deila sameiginlegum einkennum, hafi sérstakt og óvenjulegt vægi. Þessar ranghugmyndir eru yfirleitt af neikvæðu og niðrandi tagi, en geta einnig verið miklandi í eðli sínu. Þegar þessar ranghugmyndir fara út í öfga getur viðkomandi brugðist við með því að reyna að skaða eða jafnvel myrða meðlimi hópsins sem litið er niður á.

Öfgafullar rasískar skoðanir geti einnig birsts sem einkenni annarra geðrænna veikinda, til dæmis geðklofa og geðhvarfasýki. Manneskjur sem þjáist af veruleikafirringu eigi yfirleitt við alvaralega félagslega kvilla að stríða sem aftri því að þær geti átt í eðlilegum samböndum við annað fólk og haldið vinnu.

Manneskjur sem eru haldnar þessum ranghugmyndum er gríðarlega hættulegar sjálfum sér og öðrum.

Sem klínískur geðlæknir hef ég fengið til meðferðar nokkra sjúklinga sem vörpuðu sinni eigin óásættanlegu hegðun og átta sínum á aðra kynþætti og minnihlutahópa og gerðu þá ábyrga fyrir vandamálum samfélagsins. Einarðar rasístar tilfinningar þeirra, sem þau trúðu svo rækilega að engin rök fengu breytt, voru einkenni alvarlegs andlegs afbrigðileika. Þegar þessir sjúklingar urðu svo meira varir um sín eigin vandamál, minnkaði vænissýki þeirra og fordómarnir í leiðinni.

Heldur Poussant því fram að gríðarlega mikilvægt sé að félag geðlækna í Bandaríkjunum viðurkenni kynþáttafordóma sem geðsjúkdóm. Manneskjur sem eru haldnar þessum ranghugmyndum eru gríðarlega hættulegar sjálfum sér og öðrum. Geðlæknar þurfi ráðgjöf um það hvernig eigi að takast á við rasisma í öllum sínum myndum svo þeir geti boðið upp á meðferð við hæfi. Að öðrum kosti munu veruleikafirrtir rasistar halda áfram að verða útundan í geðheilbrigðiskerfinu, og við getum búist við því að þeir bugist og láti verða af banvænum hugmyndum sínum.

Hér má lesa grein Alvin F. Poussant

Kjósa
0
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir.
Tengdar greinar

Andleg málefni

Ayahuasca-athafnir æ vinsælli á Íslandi: „Þetta brýtur á þér heilann“
ÚttektAndleg málefni

Aya­huasca-at­hafn­ir æ vin­sælli á Ís­landi: „Þetta brýt­ur á þér heil­ann“

Stund­in ræddi við fólk sem sótt hef­ur at­hafn­ir á Ís­landi þar sem hug­víkk­andi efn­is frá Suð­ur-Am­er­íku er neytt. Tug­ir manns koma sam­an und­ir hand­leiðslu er­lends „sham­an“ sem leið­ir þau í gegn­um reynsl­una sem er lík­am­lega og and­lega krefj­andi. Við­mæl­end­ur lýsa upp­lif­un­inni sem dauða og end­ur­fæð­ingu sem gjör­breyti raun­veru­leik­an­um, en var­að er við því að þau geti ver­ið hættu­leg.

Mest lesið

Mataræði er vanræktur þáttur í svefnvanda
2
Viðtal

Mataræði er van­rækt­ur þátt­ur í svefn­vanda

Góð­ur svefn er seint of­met­inn en vanda­mál tengd svefni eru al­geng á Vest­ur­lönd­um. Tal­ið er að um 30 pró­sent Ís­lend­inga sofi of lít­ið og fái ekki end­ur­nær­andi svefn. Ónóg­ur svefn hef­ur áhrif á dag­legt líf fólks og lífs­gæði. Svefn er flók­ið fyr­ir­bæri og margt sem get­ur haft áhrif á gæði hans, má þar nefna lík­am­lega og and­lega sjúk­dóma, breyt­inga­skeið, álag, kvíða, skort á hreyf­ingu og áhrif sam­fé­lags­miðla á svefn­gæði. Áhrif nær­ing­ar og neyslu ákveð­inna fæðu­teg­unda á svefn hafa hins veg­ar ekki vak­ið at­hygli þar til ný­lega.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

„Hann sagðist ekki geta meir“
1
Viðtal

„Hann sagð­ist ekki geta meir“

„Ég gat ekki bjarg­að barna­barn­inu mínu. En ef það verð­ur til þess að ég geti kannski bjarg­að ein­hverj­um, þó ekki nema einu barni, þá vil ég segja sögu okk­ar,“ seg­ir Þór­hild­ur Helga Þor­leifs­dótt­ir kennslu­ráð­gjafi. Son­ar­son­ur henn­ar, Pat­rek­ur Jó­hann Kjart­ans­son Eberl, fannst lát­inn mið­viku­dag­inn 12. maí 2021, að­eins fimmtán ára gam­all. Hann hafði svipt sig lífi.
Síðasta tilraun Ingu Sæland
3
ViðtalFormannaviðtöl

Síð­asta til­raun Ingu Sæ­land

Flokk­ur fólks­ins var stofn­að­ur til að út­rýma fá­tækt á Ís­landi, sem Inga Sæ­land, formað­ur flokks­ins, þekk­ir af eig­in raun. Hún boð­ar nýtt hús­næð­is­kerfi með fyr­ir­sjá­an­leika og nið­ur­skurð í öllu því sem heita að­gerð­ir gegn lofts­lags­breyt­ing­um. Græn­asta land í heimi eigi að nota pen­ing­ana í heil­brigðis­kerfi og aðra inn­viði sem standi á brauð­fót­um.
Svanhildur Hólm með áberandi minnsta reynslu af utanríkismálum
6
Fréttir

Svan­hild­ur Hólm með áber­andi minnsta reynslu af ut­an­rík­is­mál­um

Ljóst er að Svan­hild­ur Hólm, sendi­herra í Banda­ríkj­un­um, sker sig úr hópi koll­ega sinna frá Norð­ur­lönd­un­um hvað varð­ar tak­mark­aða reynslu á vett­vangi ut­an­rík­is­mála. Stjórn­skip­un­ar- og eft­ir­lits­nefnd bíð­ur enn svara frá ut­an­rík­is­ráðu­neyt­inu um vinnu­brögð ráð­herra við skip­un á sendi­herr­um í Banda­ríkj­un­um og Ítal­íu.

Mest lesið í mánuðinum

Leyniupptaka lýsir vinargreiða og hrossakaupum Bjarna og Jóns
1
Afhjúpun

Leyniupp­taka lýs­ir vin­ar­greiða og hrossa­kaup­um Bjarna og Jóns

Son­ur og við­skipta­fé­lagi Jóns Gunn­ars­son­ar þing­manns full­yrð­ir í upp­tök­um sem tekn­ar voru af manni sem sagð­ist vera fjár­fest­ir að Jón hafi sam­þykkt beiðni Bjarna Bene­dikts­son­ar um að þiggja sæti á lista gegn því að Jón kom­ist í að­stöðu til veita veiði­leyfi til Hvals hf. Það verði arf­leifð Jóns að tryggja Kristjáni Lofts­syni nán­um vini sín­um leyf­ið. Það sé hins veg­ar eitt­hvað sem eigi að fara leynt.
„Hann sagðist ekki geta meir“
3
Viðtal

„Hann sagð­ist ekki geta meir“

„Ég gat ekki bjarg­að barna­barn­inu mínu. En ef það verð­ur til þess að ég geti kannski bjarg­að ein­hverj­um, þó ekki nema einu barni, þá vil ég segja sögu okk­ar,“ seg­ir Þór­hild­ur Helga Þor­leifs­dótt­ir kennslu­ráð­gjafi. Son­ar­son­ur henn­ar, Pat­rek­ur Jó­hann Kjart­ans­son Eberl, fannst lát­inn mið­viku­dag­inn 12. maí 2021, að­eins fimmtán ára gam­all. Hann hafði svipt sig lífi.
Grunaði að það ætti að reka hana
4
Viðtal

Grun­aði að það ætti að reka hana

Vig­dís Häsler var rek­in úr starfi fram­kvæmda­stjóra Bænda­sam­tak­anna eft­ir að nýr formað­ur tók þar við fyrr á ár­inu. Hún seg­ir kosn­inga­vél Fram­sókn­ar­flokks­ins hafa ver­ið gang­setta til að koma hon­um að. Vig­dís ræð­ir brottrekst­ur­inn og rasísk um­mæli sem formað­ur Fram­sókn­ar­flokks­ins hafði um hana. Orð­in hafi átt að smætta og brjóta hana nið­ur. Hún seg­ist aldrei munu líta Sig­urð Inga Jó­hanns­son sömu aug­um eft­ir það.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Mest lesið undanfarið ár