Jón Þór Ólafsson og Björn Leví Gunnarsson, þingmenn Pírata, hafa kallað eftir upplýsingum frá öllum ráðuneytum um tekjur og gjöld málefnasviða og áætlaða þróun útgjalda samkvæmt fjármálaáætlun ríkisstjórnarinnar. Hefur Benedikt Jóhannesson, fjármála- og efnahagsráðherra, fullyrt að með því að byggja á gögnunum í umræðum um fjármálaáætlun ríkisstjórnarinnar væri í raun verið að „skemma ferlið með fjármálaáætlun“ og „spilla fyrir hugmyndafræðinni.“

Jón Þór fjallaði um mikilvægi þess að fá upplýsingarnar í óundirbúnum fyrirspurnartíma þann 9. maí síðastliðinn og furðaði sig á að hvorki þingmenn né fastanefndir hefðu fengið aðgang að gögnunum. „Án þessara upplýsinga er ómögulegt að taka upplýsta ákvörðun um hvort fjármálaáætlun sé farsæl fyrir landsmenn og hvort vel sé farið með skattfé. Tölurnar liggja fyrir en við fáum ekki aðgang að þeim við þessa ákvarðanatöku,“ sagði hann. 

Mynd: Pressphotos / Geiri

Benedikt svaraði því til að ráðuneytin legðu fram tillögur um ramma útgjaldasviða í fjármálaáætlun. Haft væri í huga hver fjárframlögin hefðu verið í fortíðinni þegar gerðar væru tillögur um einstaka liði. Hann sagðist hins vegar sjálfur ekki hafa „aðgang að þessum gögnum, sundurliðuðum úr einstökum ráðuneytið“ og bætti við: „Ég hef ekki þessi gögn og í sjálfu sér ef við förum að skipa fyrir um það þá erum við svolítið að skemma ferlið með fjármálaáætlun af því að þar erum við að tala um hinn breiða ramma. En við vitum auðvitað hvernig fénu hefur verið varið til þessa. Það vita allir nokkurn veginn í hvað fjárlög fara.“ Loks varaði Benedikt við því að hugmyndafræðinni á bak við fjármálaáætlun yrði kastað fyrir róða. „Ég tel að það sé í raun og veru verið að spilla fyrir hugmyndafræðinni bak við þetta ef við förum að hugsa þetta sem einstakar fjárveitingar á þessu stigi málsins, svo ég svari spurningu háttvirts þingmanns.“

Samkvæmt heimildum Stundarinnar hafa þingmenn minnihlutans reynt að fá aðgang að upplýsingunum án árangurs, bæði með formlegum og óformlegum hætti. Fyrirspurnir Jóns Þórs og Björns Levís eru 12 talsins, en spurt er um tekjur og gjöld ráðuneyta og undirstofnana þeirra, tekjur og gjöld ráðuneyta og stofnana á málefnasviði einstakra ráðherra og tekjur og gjöld Alþingis og undirstofnana þess.

„Óskað er eftir sundurliðun eftir málefnasviðum og hagrænni flokkun, sundurliðað í launakostnað og rekstrarkostnað, skipt eftir lögbundnum verkefnum, þ.m.t. tímabundnum verkefnum, yfirstandandi og fyrirhuguðum, og öðrum kostnaðarliðum,“ segir í fyrirspurnunum. 

Mynd: Fjármálaráðuneytið

Björn Leví bendir á það í samtali við Stundina að samkvæmt lögum um opinber fjármál eigi upplýsingar um þróun gjalda og sundurliðun þeirra eftir málefnasviðum og hagrænni flokkun að fylgja fjármálaáætluninni sjálfri.

„Við erum bara að biðja um það sem lögum samkvæmt á að vera í fjármálaáætluninni,“ segir Björn sem gerir athugasemd við þennan skort á upplýsingum í minnihlutaáliti sínu um fjármálaáætlunina sem fulltrúi Pírata í fjárlaganefnd. 

„Eins og hver sér sem skoðar fjármálaáætlunina eru gjöldin vissulega flokkuð eftir málefnasviðum og árum til þess að sýna þróun gjalda. Það sem vantar hins vegar algjörlega í fjármálaáætlunina er hagræna flokkunin. Í lögum um opinber fjármál er hagræn flokkun gjalda skilgreind á eftirfarandi hátt: „Greining gjalda í rekstur, tilfærslur og fjárfestingu samkvæmt alþjóðlegum hagskýrslustaðli um opinber fjármál.“ Ekkert er að finna um þessa greiningu gjalda eða fjárfestingu í fjármálaáætlun,“ skrifar Björn sem telur mikillar greiningarvinnu þörf vegna skorts á gagnsæi í fjármálaáætlun „Eins og fram kom í umsögn fjármálaráðs um fjármálaáætlunina er lítið aðgengi að þeim upplýsingum sem þarf til að greina hvað liggur að baki þeim tölum sem settar eru fram í áætluninni, ef þær eru tiltækar á annað borð.“