„Kynbundið misrétti er ekki bara kvennamál, heldur mál sem varðar okkur öll. Markmiðið er að fá fólk til að gera sér grein fyrir því hvað kynbundið misrétti snertir marga, jafnvel litla, þætti í okkar daglega lífi.“ Þetta segir Fjóla Dögg Sigurðardóttir, læknir, sem er í forsvari fyrir #húnsplæsir herferðina sem hefst í kvöld með viðburði í Hannesarholti.

Herferðin er að norskri fyrirmynd og er markmið hennar að hefja umræðu um ómeðvitaða kynjamismunum í daglegu lífi og þau neikvæðu áhrif sem slík mismunum hefur á samfélagið. Fjóla hefur tekið þátt í herferðinni úti í Noregi og segir í samtali við Stundina að henni hafi þótt mikilvægt að sama umræða færi af stað hér á Íslandi. „Marie Louise Sunde, kollegi minn sem hóf herferðina úti í Noregi, gerði það vegna þess að hún tók eftir því að lítið mál var að fá konur til að taka þátt í jafnréttisumræðunni en að fá karlmenn inn í umræðuna var mun erfiðara. Hún vildi gera sitt til að breyta því enda er kynbundið misrétti mál sem varðar alla.“

Ójafnvægi í viðskiptalífinu

Samtökin sem standa að baki #húnsplæsir, sem í Noregi kallast #hunspanderer, hafa staðið fyrir tveimur herferðum sem hafa skilað miklu umtali og vitundarvakningu þar úti. Verkefnið hefur þá teygt sig víðar, meðal annars til Bretlands, Kanada, Ástralíu og Bandaríkjanna. Í ár var sjónum fyrst og fremst beint að viðskiptlífinu í Noregi. „Þó að þrjár valdamestu stöðurnar í norskri pólitík séu mannaðar konum þá er enn mikið ójafnvægi í viðskiptalífinu, ekki síst í fjármálageiranum, og dæmi um að fyrirtækjum sé eingöngu stýrt af karlmönnum. Því vildum við beina sjónum að því að jafnrétti er líka efnahagsmál. Rannsóknir hafa sýnt að fyrirtæki þar sem kynjahlutföll eru sem jöfnust, þeim vegnar betur,“ segir Fjóla.

„Markmiðið er að fólk horfi í spegilinn, í augu við sjálf sig, og velti því fyrir sér hvort við séum sjálf að gera eitthvað í hinu daglega lífi sem ómeðvitað stuðlar að því að næra þessar staðalímyndir um hlutverk kynjanna“

Fjóla segir að henni hafi þótt mikilvægt að þessi hugmyndafræði, þetta verkefni, yrði tekið upp á Íslandi og ákvað því sjálf að ýta því úr vör „Við erum sem betur fer komin langt á veg hér heima en ég sé það til dæmis bara á #karlmennskan átakinu sem er í gangi núna að það er þörf á að karlmenn komi með virkari hætti inn í kynjajafnréttisumræðuna. Ef við gerum okkur ekki grein fyrir þessu, þessari ómeðvituðu kynjamismunun, þá náum við ekki að færa okkur fram á við.“

Kyn á ekki að skipta máli þegar splæst er

„Þessir viðburðir ganga út á að fólk mæti, karlmenn og konur, og spjalli við okkur og fræðist. Við erum líka að hvetja til að fólk bjóði samstarfsfólki sínu, vinum eða fjölskyldu í mat eða drykk með það að markmiði að spjalla sérstaklega um þessi mál. Markmiðið er að fólk horfi í spegilinn, í augu við sjálf sig, og velti því fyrir sér hvort við séum sjálf að gera eitthvað í hinu daglega lífi sem ómeðvitað stuðlar að því að næra þessar staðalímyndir um hlutverk kynjanna,“ segir Fjóla og bendir á að það séu oft litlir hlutir sem fólk taki varla eftir í sínu daglega lífi sem hafi þessi áhrif. „Ég las til að mynda umfjöllun í norsku dagblaði þar sem fjallað var um konu, lögfræðing í stóru fyrirtæki, sem komin var til vinnu þremur eða fjórum dögum eftir að hafa fætt barnið sitt. Faðir barnsins var bara heima með ungabarnið og þetta því ekkert tiltökumál. Hins vegar varð einum kollega mínum, ljósmóður sem ég vinn með, svo um og ó að hún velti því fyrir sér að tilkynna málið til barnaverndar. Þetta sýnir okkur hvað þessi skekkja er inngróin, að meira að segja árið 2018 skuli fagfólk vera þeirrar skoðunar að börn séu betur sett hjá mæðrum sínum heldur en feðrum.“

En af hverju ættu konur að splæsa, í ljósi þess að enn mælist kynbundinn launamunur í samfélaginu? Fjóla segir að í því ljósi sé kannski enn mikilvægara að vekja umræðuna. „Ég held að það sé leiðin til að jafna laun kynjanna. Við viljum ekki að staðan sé sú að röksemdin sé að konur eigi ekki að splæsa af þessum sökum, heldur miklu frekar að eðlilegt sé að konur og karlar séu jafn sett launalega og þess vegna skipti kyn ekki máli þegar einhver splæsir í mat eða drykk.“