nskumælandi ráð Mýrdalshrepps mótmælir harðlega áformuðum niðurskurði ríkisstjórnarinnar til íslenskukennslu fyrir nýbúa í fjárlögum næsta árs.
„Fréttir af niðurskurði til íslenskukennslu í fjárlagafrumvarpi 2026 slá okkur harkalega hér í Vík í Mýrdal þar sem yfir 67% íbúa hefur annað móðurmál en íslensku. Góð, skilvirk, og fjölbreytt íslenskukennsla fyrir öll er mikilvægur hluti af því að inngilding takist vel til,“ skrifar ráðið í nýlegri umsögn til fjárlaganefndar Alþingis.
Bendir ráðið á að mikill ávinningur sé fólginn í því fyrir aðflutta að læra íslensku sem og samfélagið í heild. „Að hafa tök á tungumáli þess lands sem þú velur að búa í opnar dyr í allar áttir.“
Lækkar úr 564 milljónum í 361
Í fjárlagafrumvarpi ríkisstjórnarinnar er gert ráð fyrir 361 milljón í íslenskukennslu fyrir útlendinga á næsta ári, sem er talsverð lækkun frá því í ár þegar framlagið nam 564 milljónum. Var fjárheimild málaflokksins lækkuð um 250 milljónir króna vegna tímabundinna verkefna sem falla niður.
„Hvernig má það vera að þetta sé staðan þegar skýrsla OECD varpar skýru ljósi á þá staðreynd að á Íslandi er minnstu varið í tungumálakennslu miðað við önnur lönd þrátt fyrir að fólksfjölgun á Íslandi sé sú mesta í samanburði við hin OECD-löndin?“ skrifar ráðið.
Vísa þau þar í skýrslu sem birtist fyrir rúmu ári þar sem kemur fram að fjárveitingar á Íslandi séu aðeins brot af þeim sem tíðkist á öðrum Norðurlöndum til að kenna fólki þjóðtunguna.
„Ólíkt öðrum OECD-ríkjum þar sem stór hópur er aðfluttur, hefur Ísland ekki enn mótað skýra stefnu í tungumálakennslu fyrir fullorðna innflytjendur. Þar af leiðandi er Ísland eftirbátur annarra ríkja þegar það kemur að þáttum tengdum tungumálakennslu svo sem fjárveitingum, aðgengi að námskeiðum, kennslu kennara og samræmingu,“ segir í skýrslunni.
Í umsögninni spyr enskumælandi ráðið hvenær það eigi að móta stefnu sem bæði inngildi fólk inn í samfélagið og verndi íslenskuna. „Það kostar peninga að halda úti öflugri kennslu og það þarf ef eitthvað er að auka í heldur en að draga úr fjárveitingum“.
Eiríkur Rögnvaldsson, prófessor emeritus í íslensku, hefur einnig gagnrýnt lækkunina í fjárlagafrumvarpinu. „Þetta er auðvitað algerlega forkastanlegt. Í stað þess að gefa í og efla íslenskukennslu er fé til hennar skert stórlega.“
„Maður veit bara að það talar enginn íslensku“
Í sumar ræddi Heimildin við íbúa í Vík í Mýrdal sem lýsti því að eftir að hafa flust til Víkur hefði henni litið dálítið eins og hún væri stödd í útlöndum. En Guðrún Berndsen sagði að í Vík ávarpaði fólk hvert annað á ensku frekar en íslensku. „Þú talar bara ensku alls staðar. Það er dálítið skrítið. Nú er ég vön þessu en í rauninni er þetta fáránlegt. Maður ávarpar ekki einu sinni fólk á íslensku. Maður veit bara að það talar enginn íslensku.“
Þetta væri að sumu leyti furðulegt því fæstir hefðu íbúarnir ensku að móðurmáli. „Við erum öll að tala ensku og við erum Íslendingar og Pólverjar. Við tölum ekkert endilega góða ensku. Við getum verið að misskilja hvert annað.“
Ritmál hefst á Íslandi um 1100 sennilega vegna innleiðingar tíundarinnar. Þá þurfti að færa til bókar tekjur kirkjunnar, hverjir höfðu greitt og hvenær. Ekki síðar en veturinn 1117-1118 eru lögin færð í letur að tilstuðlan Hafliða Mássonar á Breiðabólsstað í Vestur-Húnavatssýslu.
Þýskan verður bókmál með þýðingarstarfi Marteins Lúthers á fyrstu áratugum 16. aldar fyrst á Nýja testamentinu og síðar allri Biflíunni sem hann þýddi úr latínu. Luther mótar þýskt bókmál og staðlar en mállýskur (Dialekt) voru allsráðandi um gjörvallt Þýskaland.
Við eigum að vera stolt af íslenskunni okkar og stuðla að viðgangi hennar. Það gerum við með því fremur að efla íslenskukennsluna en draga úr.
Eg umgengst töluvert nýbúa og dáist að þeim hve þeir eru áhugasamir að nema íslenskuna, hlusta, lesa og tala. Eg forðast að nota önnur tungumál en ísensku þegar eg á samskipti við þetta góða og áhugasama fólk. Reyni eg þá að tala skýrt og hægt svo betur skiljist. Nýbúarnir sem sinna sínum störfum á Hjúkrunarheimili Eir í Grafarvogi þangað sem eg kem í hverri viku eru þakklátir. Þeir eiga allt gott skilið og vilja tala íslensku og fá hvatningu til þess.