Þessi grein birtist fyrir meira en mánuði.

Flækjusagan

Þegar heil þjóð dó

Rétt 210 ár eru nú liðin frá eldgosinu ógurlega á Tambora

15. apríl 2025 · 14:00

skrifar

Að kvöldi 10. apríl 1815, eða fyrir réttum 210 árum, gekk Napóleon Bonaparte eins og venjulega seint til sængur. Það var komið fram yfir miðnætti. Keisarinn knái var í höllu sinni í París; hann hafði snúið aftur til borgarinnar örfáum vikum fyrr úr útlegð á eyjunni Elbu út af Ítalíuströndum og var nú í kapphlaupi við tímann að koma sér upp nægilega fjölmennum her til að hann gæti staðið uppi í hárinu á fjendum sínum þegar þeir birtust.

Sem þeir myndu gera. Napóleon vissi vel að skammt utan landamæra Frakklands var þegar farið að smala í rússneskan her, prússneskan, breskan, austurrískan, jafnvel sænskan.

Svo hann mátti engan tíma missa. Í morgunsárið kæmu hans tryggu marskálkar, Davout og Ney, að ráða ráðum sínum um þjálfun þeirra nýliða sem nú hópuðust í franska herinn til að verja keisara sinn.

Þetta voru örlagaríkir vordagar í Evrópu, það var ljóst. Í hefðbundnum mannkynssögubókum skyggir …

Kjósa

Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Deila

Athugasemdir (1)

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.

PH

Pétur Hilmarsson skrifaði
16. apríl 2025 09:46

Indonesia var all nokkru áður hollensk nýlenda en Bretar lögðu stórann hluta heimsveldis þeirra undir sig í Napoleon stríðunum á meðan Hollendingar voru undir Frökkum. Árinu síðar 1816 afhentu Bretar Hollandi aftur völdin yfir Indonesíu en héldu sjálfir ýmsum öðrum nýlendum eins og Ceylon og Suður-Afríku.

4

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.

Tengdar greinar

Flækjusagan

Þegar Evrópa varð til

Á næstu misserum munu Íslendingar greiða atkvæði um hvort þeir vilja ganga í Evrópusambandið. Til að geta tekið upplýsta ákvörðun er nauðsynlegt að þekkja sögu Evrópu. Hér verður sú saga rakin og byrjað á byrjuninni!

Flækjusagan

Heil öld frá „aparéttarhöldunum“

Síðla í maí 1925 fóru fram réttarhöld í Bandaríkjunum sem margir töldu að yrði punkturinn yfir i-ið í sigri vísinda og skynsemishyggju á þröngsýni og trúarrembingi

Flækjusagan

Þjóð sem hvarf og þjóð sem kom í staðinn

Eða: Hverrar þjóðar var Hannibal? Nýjar rannsóknir kveikja óvæntar spurningar.

Flækjusagan

„Er þetta bróðir minn?“

Sagt hefur verið frá dularfullum guðsmanni í Síberíu á 19. öld sem sumir héldu að væri Alexander 1. Rússakeisari. Það var reyndar margt grunsamlegt við dauða keisarans.

Flækjusagan

Katrín mikla og morðkvendið

Þýska stúlkan sem varð keisaraynja Rússlands 1762 þurfti að sýna heilmikla röggsemi og það fljótt til að sýna að hún átti erindi í valdastólinn. Þá kom skelfilegt mál Daríu Saltykovu upp í hendurnar á henni.

Flækjusagan

Hvað gerðist á hinum fyrstu páskum: Alþýðubylting eða uppgangur nýlenduveldis?

Á páskum höfðu Gyðingar hinir fornu í heiðri flótta sinn undan kúgun. Eða hvað?

Mest lesið

Fréttir

Innflytjandi sár eftir 30 ár á Íslandi: „Við erum helvítis útlendingar og múslímar sem á að reka úr landi“

Jasmin Vajzovic sem fluttist til Íslands frá Bosníu og Hersegóvínu fyrir 30 árum segist aðeins nýlega hafa upplifað fordóma vegna trúar sinnar og uppruna. Hann segist kvíða fyrir framtíð dóttur sinnar á Íslandi.

Fréttir

Siðferðisspurningar vakna vegna uppbyggingar Andra og Birgis

Fjárfestar sem eru sakaðir um að hafa milligöngu um iðnaðarnjósnir fyrir milljarðamæringinn Björgólf Thor Björgólfsson vilja reisa þéttbýlt hverfi í um tveggja kílómetra fjarlægð frá vatnsverndarsvæði höfuðborgarsvæðisins. Svo virðist sem engin krafa sé uppi um siðferði fjárfesta þegar kemur að Kópavogsbæ.

Aðsent

Einar Sveinn Arnarson

Tími til að spyrja: Fyrir hvern er grunnskólinn?

Hugleiðingar fyrrverandi skólastjóra um nauðsyn róttækra breytinga: Skólinn á að þjóna börnunum – ekki kerfinu.

Pistill

Kristján Kristjánsson

Árétting um vekni („wokeness“)

Prófessor í heimspeki skýrir hugtakið „vekni“, sem klofið hefur samfélög og hópa eftir mismunandi skilgreiningum.

Fréttir

Meirihluti Íslendinga undir meðallaunum

Regluleg laun í fullu starfi voru að meðaltali 845 þúsund krónur á mánuði árið 2024 en nærri tveir af hverjum þremur launamönnum eru með lægri laun en það. Hæstu launin eru nærri fimmfalt hærri en þau lægstu, og kynbundinn munur enn augljós.

Pistill

Valur Gunnarsson

Hin glataða paradís Pakistan og stórveldið Indland

Átök á milli kjarnorkuveldanna Indlands og Pakistan er ein martraðarsviðsmynd 21. aldar, en hingað til hafa bæði ríki sýnt samningsvilja þegar í óefni stefnir.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Fréttir

Innflytjandi sár eftir 30 ár á Íslandi: „Við erum helvítis útlendingar og múslímar sem á að reka úr landi“

Fólkið í borginni

Hefur ekki hitt manninn sinn í þrjú ár

Úkraínsk kona flúði til Íslands árið 2022 með fimm ára gömlum syni sínum og hefur ekki hitt eiginmann sinn síðan þá. Hún vonar að Íslendingar haldi áfram að vera kærleiksríkir og hjálpsamir.

Fréttir

Segir Útlendingastofnun ætla að senda Oscar úr landi eftir helgi

Íslenskur fósturfaðir Oscars Andres Florez Bocanegra, 17 ára drengs frá Kólumbíu sem hefur verið synjað um alþjóðlega vernd á Íslandi, segir að Útlendingastofnun ætli sér að koma Oscari úr landi eftir helgi.

Úttekt

Gjaldheimtufyrirtæki herja á ferðamenn

Gjaldtaka á bílastæðum á ferðamannastöðum á Íslandi hefur aukist hratt. Sumir ferðamenn hafa sagt að þeir hafi þurft að borga samtals um 40 þúsund krónur í bílastæðagjöld á ferðalagi sínu í kringum landið. Eigandi umsvifamesta gjaldheimtufyrirtækisins á landsbyggðinni skilur að fólki sé brugðið.

Fréttir

Siðferðisspurningar vakna vegna uppbyggingar Andra og Birgis

Erlent

ESB íhugar að slaka á reglum um flugtafir – neytendur mótmæla

Ef breytingarnar ganga í gegn munu allt að 75 prósent farþega missa rétt sinn til bóta vegna tafa, að sögn regnhlífasamtök neytenda í Evrópu. Flugfélög fagna hins vegar og segja breytingarnar nauðsynlegar til að forðast að þurfa að aflýsa flugi.

Mest lesið í mánuðinum

English

Climeworks’ capture fails to cover its own emissions

The carbon capture company Climeworks only captures a fraction of the CO2 it promises its machines can capture. The company is failing to carbon offset the emissions resulting from its operations – which have grown rapidly in recent years.

Rannsóknir

Föngun Climeworks stendur ekki undir eigin losun

Climeworks fangar aðeins brot af því CO2 sem það lofar að vélar þess geti fangað. Fyrirtækið nær ekki að kolefnisjafna þá losun sem stafar af umsvifum þess – sem hefur vaxið hratt síðustu ár.

ViðtalHlaupablaðið 2025

Níu lykilatriði um hreyfingu að læknisráði

Kristín Sigurðardóttir læknir veitir forvitnilega innsýn í afgerandi áhrif hreyfingar á líkama okkar og heila. Hún varar við „náttúruleysi“ og að fólk rjúfi tengslin við sig sjálft eða náttúruna.

Pistill

Sif Sigmarsdóttir

Daður við aðalinn

Ástæða þess að Sjálfstæðisflokkurinn er fastur í hjólfari fylgislægðar er sú að hann fellur alltaf aftur á sama prófinu.

Fréttir

Lárus Björn Svavarsson er fallinn frá

Lárus Björn, þekktur sem Lalli Johns, ólst upp við fátækt og var fluttur nauðugur á Breiðavík, þar sem hann var beittur ofbeldi sem barn. Hann glímdi við fíknisjúkdóm en náði síðan yfirhöndinni og lifði allsgáður í mörg ár.

Fréttir

Margeir fær milljónir í bætur – Hafði áreitt samstarfskonu hjá lögreglunni

Íslenska ríkið þarf að greiða Margeiri Sveinssyni aðstoðaryfirlögregluþjóni miskabætur fyrir að hafa færður til í starfi eftir að samstarfskona hans sakaði hann um ofbeldi og áreitni. Lögreglustjóri tilkynnti héraðssaksóknara um hugsanlega refsiverða háttsemi Margeirs en málinu var vísað frá.