Leó páfi var hræddur. Hann naut að vísu stuðnings Karls Frankakóngs sem hafði haldið honum á páfastóli fram að þessu en kannski myndi kóngi snúast hugur fyrr en varði og taka að styðja einhvern annan preláta til æðstu metorða innan kirkjunnar.

Og þá var ekki að vita hve lengi Leó gæti skrimt.

Í apríl hafði verið ráðist á hann þar sem hann var þó í fullum embættisskrúða að leiða trúarlega skrúðgöngu um Rómarstræti. Hópur vopnaðra manna hafði ráðist að honum og dregið hann í öngstræti þar sem þeir bjuggust til að skera úr honum tunguna og stinga úr honum augun.

Sendimenn Karls konungs, sem voru af tilviljun í borginni, höfðu bjargað honum á síðustu stundu og hrakið vopnuðu mennina á flótta. Þá var Leó í öngviti og illa sár þótt hann héldi bæði tungunni og augunum.

Um haustið höfðu óvinir páfa lagt fram ákærur gegn honum um bæði meinsæri og hórerí og þótt ásökunum þeirra væri um síðir hafnað var ljóst að óvinirnir höfðu alls ekki sagt sitt síðasta. Það leið að jólum og Leó gat slakað á í bili af því Karl var staddur í Róm en hvað gerðist svo þegar kóngur héldi brott? Gæti hann ekki komist að þeirri niðurstöðu að það væri of mikið vesin að styðja Leó áfram?

Já, páfi var verulega hræddur. En þegar hann braut heilann um hvað hann gæti gert til að tryggja sér endanlega stuðning hins volduga konungs gegn illskeyttum óvinum, þá fékk hann snjalla hugmynd.

Hugmynd sem átti eftir að draga dilk á eftir sér næstu þúsund árin.

Rómaveldi í Vestur-Evrópu hrundi eins og allir vita á fimmtu öld ET (eftir upphaf tímatals okkar). Austurrómverska ríkið (sem við köllum nú oftast Býsans) hélt velli á Balkanskaga, Tyrklandi og fyrir Miðjarðarhafsbotni en í vestrinu urðu til ýmis sundurþykk konungsríki sem germanskar konungsættir stýrðu.

Í Gallíu náðu Frankar til dæmis undirtökunum og þegar leið að aldamótunum 800 var þar risið mjög öflugt ríki Karls konungs. Hann hafði náð undir sig meginhluta hinnar fornu Germaníu (nú Þýskalands) og var farinn að teygja veldi sitt suður á Ítalíu líka.

Ítalía hafði í nokkrar aldir verið leiksoppur innfæddra höfðingja, stríðandi innrásarherja, Býsansmanna og kaþólsku kirkjunnar. Rómaborg var ekki svipur hjá sjón og um páfadóm bitust valdaættir og hagsmunahópar í borginni af mikilli hörku og grimmd.

Leó Asupius var valinn til páfa árið 795. Um hann er harla fátt vitað nema hvað hann var fæddur í Róm og var sennilega ekki af helstu aðalsættunum borgarinnar. Kannski var hann valinn til páfa sem einhvers konar málamiðlun milli helstu fylkinga sem rifust um völdin en altént var hann fljótur að glata vinsældum sínum í borginni, ef þær voru þá einhverjar til að byrja með.

Leó hélt velli með því að binda trúss sitt sem vandlegast við Karl Frankakonung sem hafði nú æ meiri afskipti af málum á Ítalíu. Pólitískt eða hernaðarlega skiptu yfirráð yfir Rómaborg litlu máli þegar þarna var komið sögu, en bæði hin glæsta saga borgarinnar og páfadómur ollu því að yfirráð yfir borginni skiptu talsverðu máli.

Því studdi Karl hinn umsetna Leó páfa en sá síðarnefndi var farinn að óttast að sá stuðningur kynni að fara minnkandi.

Og því ákvað hann að hrinda í framkvæmd þeirri einu hugmynd sem hann fékk til að binda stuðning Karls endanlega við sig.

Þegar Karl kóngur var viðstaddur páfamessu í Róm á jóladag árið 800 þá steig Leó skyndilega fram með kórónu í hendi og kvað nú mikilfengleik Karls konungs orðinn svo augljósan og yfirþyrmandi að konungsnafn dygði honum ekki lengur og því skyldi hann nú krýndur keisari, arftaki og sporgöngumaður hinna miklu keisara Rómaveldis hins forna.

Samtímaheimildir herma allar að Karli hafi hnykkt við og honum hafi líkað þetta stórilla. Hann hafi þó ákveðið að láta sig hafa það og kropið á kné svo Leó páfi gat komið kórónunni á höfuð hans og lýst hann formlega keisara í hinu heilaga rómverska ríki.

Það var í raun skiljanlegt að Karli mislíkaði. Með því að þiggja krýningu með þessum hætti af páfa mátti segja að Karl viðurkenndi að kirkjan stæði veraldlegu valdi hans ofar. Hún hefði vald til að veita tign sem þessa. Seinni tíma fræðimenn hafa að vísu sumir efast um undrun Karls konungs og talið þetta allt saman runnið undan rifjum konungs sjálfs en það er seinnitíma skýring. Enginn vafi getur leikið á um að krýningin á jóladag fyrir 1.224 árum var fyrst og fremst til marks um lífhræðslu páfa.

En hvernig gat þessi atburður skipt máli til framtíðar?

Jú — hið víðfema ríki Karls konungs, eða Karlamagnúsar, eins og hann er kallaður, það varð ekki langlíft sem heild. Eftir nokkra áratugi klofnaði það í megindráttum í tvennt, Frankaland (eða Frakkland) og Þýskaland. Fyrir duttlunga örlaganna fylgdi keisaratitillinn Þýskalandshlutanum og í nærri þúsund geisuðu þrálát stríð og innanlandsófriður um það hvaða þýski pótintáti fengi að skreyta sig keisaratitlinum sem Leó hafði sæmt Karli.

Og máttu margir og amma hans deyja vegna þess arna.

Sjálfur fékk Leó páfi að njóta í sextán ár þeirra ævidaga sem hann aflaði sér að líkindum með því að bregða óvænti krúnu á höfuð höfuðs. Hann dó 816, tveim árum á eftir Karlamagnúsi.

Hér má heyra frásögn af því þegar Karlamagnús ætlaði, eða ætlaði ekki, að ganga í hjónaband.