Þessi grein birtist fyrir meira en 2 árum.

Í meðalhófinu með hlýju og mýkt

Guð­mund­ur Andri Thors­son, rit­höf­und­ur og fyrr­ver­andi þing­mað­ur, hef­ur sent frá létt­leik­andi bók með alls kon­ar textum og pæl­ing­um. Í bók­inni birt­ist hug­mynda­heim­ur með­al­hófs­manns­ins sem leið­ist öfg­ar og læti.

Í meðalhófinu með hlýju og mýkt

Á lista í flæðinu á samfélagsmiðlum um daginn var yfirlit þar sem heimspekingar í sögunni voru flokkaðir eftir því hversu mikið pönk þeir voru. Sumir voru pönk á meðan aðrir voru ekki-pönk og allt þar á milli. Ef búinn yrði til slíkur listi yfir íslenska rithöfunda þá yrði Guðmundur Andri Thorsson líklega settur á kvarðann ekki-pönk.

Hann var að gefa út bók sem er einhvers konar bræðingur af dagbók, manifestói (frjálslynds jafnaðarmanns?), örævisögulegum þáttum og heimspekilegum vangaveltum.  Guðmundur Andri segir í bókinni að hann skilji ekki af hverju einkunnin „bútasaumur“ sé talin slæm þegar þingmenn nota orðið um lagafrumvörp. Hann vonar að þessi bók fái þann stimpil að vera bútasaumur. Hún er það sannarlega, eða kássa, grýta, grautur, súpa, hræringur af alls konar brotum þar sem höfundurinn er frjáls og leyfir sér flest sem er. 

En af hverju er Guðmundur Andri anti-pönk? Af því að í bókinni birtast lífsskoðanir hans, lífssýn, sem gengur út á flest annað en það að vera eindreginn eða afgerandi. Hann segir meðal annars í bókinni að hann skrifi ekki til að ögra: „Ég skrifa ekki til að færa neinum óþægileg sannindi en ég geri það ekki heldur til að skrökva. Ég vil ekki ögra en það er heldur ekki keppikefli mitt að svæfa.

Guðmundur Andri er meðalhófsmaður. Honum er uppsigað við ofstæki, predikanir, lýðskrum og þá sem telja sig vera handhafa sannleikans. Hann gagnrýnir notkun á tungumálinu sem miðar að því að blekkja eða plata og er  til dæmis með sérstakan texta um „Hugmyndafræði hins ákveðna greinis“. Notkun hans, segir Guðmundur Andri, bendir oft til lýðskrums þar sem talað er um alþýðuna, þjóðina eða lýðræðið. 

Einn kjarni bókarinnar er því að gagnrýna skoðana- og dómhörku, sem Guðmundur Andri telur meðal annars að birtist oft og tíðum í umræðum á samfélagsmiðlum. „Fyrir utan grundvallarlífsviðhorf hef ég samt ekki eindregnar skoðanir – miklu heldur tvídregnar, jafnvel fjór- eða fimmdregnar. Eða kannski bara ódregnar. Vonandi seindregnar. En örugglega margdregnar og langdregnar: ég tala eftir löngu dregnum brautum, samkvæmt strúkturum sem myndast hafa í hausnum af því að lesa greinar og bækur og blöð ... Stundum er ég svo leiðitamur að segja mætti að ég hafi ekki skoðanir heldur hafi skoðanir mig. 

Eins og yfirleitt þegar Guðmundur Andri skrifar þá eru þessir textar fallega stílaðir og sniðnir. Allt er á sínum stað; það gerist varla að Guðmundur Andri noti semíkommu sem láti lesandann spyrja sig: Af hverju setur hann semíkommu þarna? Hann er búinn að klappa þetta til, pússa af vankanta ef þeir voru einhvern tímann þarna, þannig að útkoman rennur hlý og mjúk inn í lesandann.

Sjálfur talar hann um það í bókinni að stundum sé texta hans líkt við „konfekt“ en kannski má líka tala um vel gerðan smíðisgrip eða handverk. Þegar Guðmundur Andri skrifaði sínar vikulegu greinar í Fréttablaðið lagði ég mig fram við að lesa þær. Það var ekki endilega alltaf það sem Guðmundur Andri sagði í pistlunum sem vakti athygli heldur hvernig hann sagði það. Þessi bók er líka þannig: Guðmundur Andri er úti að leika sér með penna eða lyklaborð. 

Í þessari bók eru textanir eðlilega misáhugaverðir og djúpir. Sumir eru léttpólitískir, og segja til dæmis frá sjávarútvegi og kvótakerfi, á meðan aðrir  fjalla um túristana á Íslandi og lundann.

Einn fjallar svo til dæmis um efni sem Guðmundur Andri hefur fjallað um áður, án þess að ég muni hvar. Þetta er minimalisminn sem á að einkenna nútímaleg heimili. Minismalisminn gengur út á það að hlutir heima hjá fólki eigi helst ekki að sjást, það á að fela lífið og mennskuna sem birtist í hlutum á heimilinu. Gegn minimalismanum teflir hann maximalismanum og kallar þá sem aðhyllast þessar ólíku hugmyndir „fáskrúðshyggjumenn“ og „fjölskrúðsfólk“ og er ljóst að hvorum -ismanum höfundurinn hallast: „En ég fagna samt geymslum fullum af aflögðum nytjahlutum, hrúgum af ósamstæðu glingri, hillum þöktum hlutum sem eru ekki til neins, og ótal bókum sem hafa að geyma, hver og ein, sinn alheim.“

Við lesturinn fannst mér ljóst að Guðmundur Andri hafði gaman af því að skrifa þessa texta, alveg eins og það var morgunljóst í bókinni fallegu sem hann skrifaði um pabba sinn fyrir nokkrum árum. Vonandi kemur svo líka bók um mömmu hans með tíð og tíma því sú fyrri var nammi.   

Kjósa
16
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.
Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.

Mest lesið

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Mest lesið í mánuðinum

Hefði ekki dottið í hug að ráða sjálfan sig
2
Viðtal

Hefði ekki dott­ið í hug að ráða sjálf­an sig

Bogi Ág­ústs­son hef­ur birst lands­mönn­um á skján­um í yf­ir fjóra ára­tugi og flutt Ís­lend­ing­um frétt­ir í blíðu og stríðu. Hann seg­ir heim­inn hafa breyst ótrú­lega mik­ið til batn­að­ar á þess­um ár­um en því mið­ur halli á ógæfu­hlið­ina í rekstri fjöl­miðla á Ís­landi. Af öll­um þeim at­burð­um sem hann hef­ur sagt frétt­ir af lögð­ust snjóflóð­in fyr­ir vest­an ár­ið 1995 þyngst á hann. Enn þann dag í dag man hann hvernig var að þurfa að lesa upp nöfn þeirra sem dóu í flóð­inu á Flat­eyri.
„Ég var bara glæpamaður“
3
Viðtal

„Ég var bara glæpa­mað­ur“

„Margt af því sem ég hef gert mun ég aldrei geta bætt fyr­ir,“ seg­ir Kristján Hall­dór Jens­son, sem var dæmd­ur fyr­ir al­var­leg­ar lík­ams­árás­ir. Hann var mjög ung­ur að ár­um þeg­ar ljóst var í hvað stefndi og fann ekki leið­ina út fyrr en ára­tug­um síð­ar. Í dag fer hann inn í fang­els­in til þess að hjálpa öðr­um, en það er eina leið­in sem hann sér færa til þess að bæta fyr­ir eig­in brot.
Hver er Jón Óttar? - „Ég hef sjálfur fylgst með fólki mánuðum saman“
4
Fréttir

Hver er Jón Ótt­ar? - „Ég hef sjálf­ur fylgst með fólki mán­uð­um sam­an“

Jón Ótt­ar Ólafs­son, einn þeirra sem stund­aði njósn­ir fyr­ir Björgólf Thor Björgólfs­son ár­ið 2012, gaf út glæpa­sögu ári síð­ar þar sem að­al­sögu­hetj­an er lög­reglu­mað­ur sem stund­ar hler­an­ir. Jón Ótt­ar vann lengi fyr­ir Sam­herja, bæði á Ís­landi og í Namib­íu, en áð­ur hafi hann ver­ið kærð­ur af sér­stök­um sak­sókn­ara, sem hann starf­aði fyr­ir, vegna gruns um að stela gögn­um.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Mest lesið undanfarið ár