Þessi grein birtist upphaflega í Stundinni fyrir meira en 8 árum.

Útgerðin styrkti stjórnarflokkana um hátt í 40 milljónir á kjörtímabilinu

Fram­sókn­ar­flokk­ur­inn og Sjálf­stæð­is­flokk­ur­inn þáðu sam­tals 37,5 millj­ón­ir króna í styrki frá hand­höf­um kvóta á tíma­bil­inu 2013 til 2015. Á sama tíma­bili voru veiði­gjöld styrk­veit­end­anna lækk­uð auk þess sem reynt var að út­hluta þeim tug­millj­arða mak­ríl­kvóta.

Útgerðin styrkti stjórnarflokkana um hátt í 40 milljónir á kjörtímabilinu

Framsóknarflokkurinn og Sjálfstæðisflokkurinn þáðu samtals 37,5 milljónir króna í styrki frá handhöfum fiskveiðikvóta á tímabilinu 2013 til 2015. 

Þeir prófkjörsframbjóðendur Sjálfstæðisflokksins sem komust inn á þing árið 2013 þáðu jafnframt 4,3 milljónir frá slíkum fyrirtækjum, en í þeim hópi eru þrír sjálfstæðismenn sem gegnt hafa ráðherraembætti á kjörtímabilinu. 

Þetta er sú mynd sem blasir við þegar útdrættir úr ársreikningum stjórnmálaflokkanna 2015, sem birtir voru á vef Ríkisendurskoðunar á dögunum, eru bornir saman við tölur fyrri ára. 

Stundin tók saman fjárstyrki þeirra lögaðila til flokkanna sem hafa yfir fiskveiðiheimildum að ráða.

20 milljónir til Sjálfstæðisflokksins

Eins og sjá má hér að neðan hefur Sjálfstæðisflokkurinn þegið samtals rúmar 20 milljónir frá kvótahöfum á tímabilinu 2013 til 2015. Um er að ræða 28 prósent af öllum styrkjum lögaðila til flokksins. 

17,5 milljónir til Framsóknarflokksins

Þá hefur Framsóknarflokkurinn þegið um 17,5 milljónir á sama tímabili, en þetta eru 36 prósent af öllum styrkveitingum lögaðila til Framsóknarflokksins.  

Á sama tímabili fékk Samfylkingin um 3,3 milljónir frá kvótafyrirtækjum en styrkir annarra flokka frá útgerðarfélögum voru litlir sem engir. 

Veiðigjöldin lækkuð

Eitt af fyrstu verkum ríkisstjórnar Framsóknarflokksins og Sjálfstæðisflokksins var að breyta og lækka sérstaka veiðigjaldið sem komið var á í tíð vinstristjórnarinnar. Ef ekki hefði verið hreyft við gjaldinu hefðu tekjurnar af gjaldinu farið stigvaxandi á undanförnum árum. Sé áætlun um tekjur af veiðigjöldum að óbreyttum lögum vinstristjórnarinnar borin saman við gögn Fiskistofu um álögð veiðigjöld á kjörtímabili hægristjórnarinnar, auk spár um veiðigjöld á yfirstandandi fiskveiðiári, nemur mismunurinn meira en 40 milljörðum króna. Þannig er ljóst að gríðarlegum fjárhagslegum byrðum hefur verið létt af útgerðarfyrirtækjum á sama tíma og þau veittu tugum milljóna í kosningasjóði stjórnarflokkanna. 

Á meðal þeirra fyrirtækja sem höfðu mestan ábata af lækkun veiðigjalds, samkvæmt útreikningum sem gerðir voru við Háskólann á Akureyri haustið 2013, eru Vísir, Rammi, Brim, Fisk Seafood og Þorbjörn. Umrædd fyrirtæki styrktu stjórnarflokkana um rúmar 7 milljónir á tímabilinu 2013 til 2015.

Vildu úthluta 10 fyrirtækjum 90% makrílkvótans

Þann 1. apríl 2015 lagði Sigurður Ingi Jóhannsson, þáverandi sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra og núverandi formaður Framsóknarflokksins, fram frumvarp um að aflaheimildum í makríl yrði úthlutað til sex ára á grundvelli veiðireynslu án endurgjalds.

Samkvæmt frumvarpinu átti að festa úthlutunina í sessi með þeim hætti að ekki yrði hægt að breyta henni nema með sex ára fyrirvara; þannig yrðu hendur næstu ríkisstjórna bundnar.

Stundin greindi frá því í forsíðuúttekt þann 10. maí sama ár að ef frumvarpið yrði að lögum fengju í raun tíu einstaklingar úthlutaðan makrílkvóta að verðmæti 35 milljarða króna. Þá var áætlað söluverðmæti makrílkvóta sem átti að renna í skaut tíu stórra útgerðarfyrirtækja rúmlega 70 milljarðar, eða 90 prósent af söluverðmæti alls makrílkvótans sem til stóð að afhenda.

Fimm fyrirtæki hefðu fengið um helming makrílkvótans úthlutaðan til sex ára ef frumvarpið hefði orðið að lögum; þetta eru félögin HB Grandi, Samherji, Ísfélag Vestmannaeyja, Vinnslustöðin og Síldarvinnslan en áætlað söluverðmæti kvótans sem ríkisstjórnin hugðist úthluta fyrirtækjunum nemur um 53 milljörðum. Á yfirstandandi kjörtímabili, þ.e. árin 2013, 2014 og 2015, hafa sömu útgerðir styrkt Sjálfstæðisflokkinn og Framsóknarflokkinn um samtals 10,1 milljón króna. 

Hundruða milljóna taprekstur af Morgunblaðinu

Þeir beinu styrkir sem útgerðarfyrirtækin veita Sjálfstæðisflokknum og Framsóknarflokknum blikna í samanburði við kostnað fyrirtækjanna af fjölmiðlarekstri. 

Á yfirstandandi kjörtímabili og því síðasta hefur Morgunblaðið beitt sér af mikilli hörku fyrir hagsmunum og stefnu núverandi stjórnarflokka. Þetta lýsir sér t.d. í leiðaraskrifum Davíðs Oddssonar, fyrrverandi forsætisráðherra og formanns Sjálfstæðisflokksins.

Þórs­mörk ehf., eig­andi Árvak­urs sem gefur út Morgunblaðið, tap­aði 160 millj­ónum króna á árinu 2015 en rekstrartap Árvakurs nam 667 millj­­ónunum árið 2009, 330 millj­­ónum árið 2010, 205 millj­­ónum árið 2011, 47 milljónum árið 2012 og 42 millj­­ónum árið 2014. 

Guðbjörg Matthíasdóttireigandi Ísfélags Vestmannaeyja og hluthafi í Morgunblaðinu.

Á meðal eigenda Þórsmerkur eru Ísfélag Vestmannaeyja, Rammi, Síldarvinnslan og Samherji í gegnum Síldarvinnsluna, sömu félög og veitt hafa stjórnarflokkunum veglega styrki undanfarin ár og áttu jafnframt að fá drjúgan hluta makrílkvótans samkvæmt makrílfrumvarpi ríkisstjórnarinnar.

Margir af forsvarsmönnum sömu fyrirtækjanna sitja í stjórn Samtaka fyrirtækja í sjávarútvegi sem hafa beitt sér eindregið gegn því að Íslendingar láti reyna á uppboðsleið í sjávarútvegi. 

Tífalt meira en hinir flokkarnir

Styrkveitingar útgerðarfyrirtækjanna til umræddra flokka eru ekki nýjar af nálinni. Á árunum 2008 til 2011 fengu Sjálfstæðisflokkurinn og Framsóknarflokkurinn rúmlega tífalt hærri fjárframlög frá fyrirtækjum tengdum sjávarútvegi en allir aðrir flokkar til samans.

Sjálfstæðisflokkurinn fékk 23 milljónir og Framsóknarflokkurinn 11 milljónir en á sama tímabili beittu flokkarnir sér af hörku gegn því að hróflað yrði við íslensku fiskveiðistjórnunarkerfi. Þetta birtist í eindreginni andstöðu við upphafleg áform vinstristjórnarinnar um innköllun og endurráðstöfun aflaheimilda, lögin sem sett voru um sérstakt veiðigjald og stjórnarskrárbreytingarnar sem miðuðu að lögfestingu auðlindaákvæðis. 

Berjast gegn uppboðsleið

Síðasta sumar buðu Færeyingar upp hluta af aflaheimildum sínum í tilraunaskyni. Athygli vakti að kílóverðið sem þeir fengu fyrir kvótann reyndist a.m.k. tíu sinnum hærra en tekjurnar sem íslenska ríkið aflar sér í formi veiðigjalda frá íslenskum útgerðarfyrirtækjum fyrir hvert kíló af sömu fiskitegundum.

Af sjö stærstu stjórnmálaflokkum landsins eru aðeins tveir mótfallnir því að látið verði reyna á einhvers konar uppboðsleið í sjávarútvegi; Sjálfstæðisflokkurinn og Framsóknarflokkurinn. Eins og Hermann Oskarsson, fyrrverandi hagstofustjóri Færeyja, rakti nýlega í viðtali við Stundina hafa forystumenn í flokkunum haldið á lofti rangfærslum um uppboðið í Færeyjum og notað þær sem rök gegn því að látið verði reyna á uppboð aflaheimilda á Íslandi. Þá greindi Stundin frá því þann 11. október síðastliðinn að Bjarni Benediktsson, formaður Sjálfstæðisflokksins hefði gefið villandi mynd af uppboðinu í sjónvarpsviðtali.

Í sama viðtali hvatti Bjarni Íslendinga til að líta á björtu hliðarnar. „Íslendingar, við verðum að fara að gleðjast yfir því að þessari grundvallaratvinnugrein okkar gangi vel. Eru það ekki góð tíðindi annars? Er það ekki frábært? Þegar ég var í æsku þá voru þetta bæjarútgerðir sem voru í ströggli, það gekk illa“ sagði hann og benti á að nú væri staða útgerðanna allt önnur, ekki síst vegna þeirra kerfisbreytinga sem lagt hefðu grunninn að stórkostlegri verðmætasköpun í sjávarútvegi. 

Ekki liggur fyrir hve mikla styrki Sjálfstæðisflokkurinn og Framsóknarflokkurinn hafa fengið frá útgerðarfyrirtækjum á þessu ári, né hvað einstaka frambjóðendur hafa fengið í aðdraganda prófkjara. Frambjóðendum ber að skila yfirlýsingu eða eftir atvikum uppgjöri til Ríkisendurskoðunar í síðasta lagi þremur mánuðum eftir prófkjör og fjármál flokkanna á árinu 2016 verða ekki gerð opinber fyrr en á næsta ári.

Kjósa
0
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir.
Tengdar greinar

Ríkisstjórnin

Kristján Þór og Þorsteinn Már „nánir  vinir“ í skilningi stjórnsýslulaga
FréttirRíkisstjórnin

Kristján Þór og Þor­steinn Már „nán­ir vin­ir“ í skiln­ingi stjórn­sýslu­laga

Kristján Þór Júlí­us­son sjáv­ar­út­vegs­ráð­herra og Þor­steinn Már Bald­vins­son, for­stjóri Sam­herja, hafa ekki vilj­að svara spurn­ing­um um eðli vináttu sinn­ar. Sam­kvæmt hæfis­regl­um stjórn­sýslu­laga get­ur „ná­in vinátta“ haft áhrif á hæfi ráð­herra og annarra op­in­berra starfs­manna en í slíkri vináttu felst með­al ann­ars að menn um­gang­ist í frí­tíma sín­um.
Af hverju er spilling frekar umborin á Íslandi en í Svíþjóð?
Úttekt

Af hverju er spill­ing frek­ar um­bor­in á Ís­landi en í Sví­þjóð?

Mun­ur á um­ræðu og að­gerð­um stjórn­valda gegn spill­ingu í Sví­þjóð og á Ís­landi er hróp­lega mik­ill. Ákæru­vald­ið í Sví­þjóð hef­ur á síð­ustu tveim­ur ár­um haf­ið rann­sókn á tveim­ur ráð­herr­um vegna spill­ing­ar. Þess­ar rann­sókn­ir byggj­ast samt á veik­ari for­send­um en mörg mál sem kom­ið hafa upp um ís­lenska ráð­herra á liðn­um ár­um. Þá eru óform­leg­ar regl­ur um spill­ingu og þol­in­mæði al­menn­ings gagn­vart spill­ingu allt ann­ars kon­ar á Ís­landi en í Sví­þjóð.
Er gagnrýnin á pólitíska hræsni Vinstri grænna innihaldslítil?
Ingi Freyr Vilhjálmsson
PistillRíkisstjórnin

Ingi Freyr Vilhjálmsson

Er gagn­rýn­in á póli­tíska hræsni Vinstri grænna inni­halds­lít­il?

Þeir sem stíga fram og tala fyr­ir hræsni­laus­um stjórn­mál­um eru blind­að­ir af tál­sýn um út­ópíska póli­tík sem ekki fyr­ir­finnst í raun­veru­leik­an­um. Þetta er einn af þráð­un­um í bók bresks fræði­manns um hræsni í stjórn­mál­um. Hér er ákvörð­un Vinstri grænna um mögu­legt stjórn­ar­sam­starf við Sjálf­stæð­is­flokk­inn skoð­uð út frá þess­ari bók.

Mest lesið

Tugir sjúklinga dvöldu á bráðamóttökunni lengur en í 100 klukkustundir
2
FréttirÁ vettvangi

Tug­ir sjúk­linga dvöldu á bráða­mót­tök­unni leng­ur en í 100 klukku­stund­ir

Vegna pláss­leys­is á legu­deild­um Land­spít­al­ans er bráða­mót­tak­an oft yf­ir­full og því þurftu 69 sjúk­ling­ar að dvelja á bráða­mót­tök­unni leng­ur en í 100 klukku­stund­ir í sept­em­ber og októ­ber. Þetta kem­ur fram í þáttar­öð­inni Á vett­vangi sem Jó­hann­es Kr. Kristjáns­son vinn­ur fyr­ir Heim­ild­ina. Í fjóra mán­uði hef­ur hann ver­ið á vett­vangi bráða­mótt­tök­unn­ar og þar öðl­ast ein­staka inn­sýni í starf­sem­ina, þar sem líf og heilsa fólks er und­ir.
Mataræði er vanræktur þáttur í svefnvanda
3
Viðtal

Mataræði er van­rækt­ur þátt­ur í svefn­vanda

Góð­ur svefn er seint of­met­inn en vanda­mál tengd svefni eru al­geng á Vest­ur­lönd­um. Tal­ið er að um 30 pró­sent Ís­lend­inga sofi of lít­ið og fái ekki end­ur­nær­andi svefn. Ónóg­ur svefn hef­ur áhrif á dag­legt líf fólks og lífs­gæði. Svefn er flók­ið fyr­ir­bæri og margt sem get­ur haft áhrif á gæði hans, má þar nefna lík­am­lega og and­lega sjúk­dóma, breyt­inga­skeið, álag, kvíða, skort á hreyf­ingu og áhrif sam­fé­lags­miðla á svefn­gæði. Áhrif nær­ing­ar og neyslu ákveð­inna fæðu­teg­unda á svefn hafa hins veg­ar ekki vak­ið at­hygli þar til ný­lega.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

„Hann sagðist ekki geta meir“
1
Viðtal

„Hann sagð­ist ekki geta meir“

„Ég gat ekki bjarg­að barna­barn­inu mínu. En ef það verð­ur til þess að ég geti kannski bjarg­að ein­hverj­um, þó ekki nema einu barni, þá vil ég segja sögu okk­ar,“ seg­ir Þór­hild­ur Helga Þor­leifs­dótt­ir kennslu­ráð­gjafi. Son­ar­son­ur henn­ar, Pat­rek­ur Jó­hann Kjart­ans­son Eberl, fannst lát­inn mið­viku­dag­inn 12. maí 2021, að­eins fimmtán ára gam­all. Hann hafði svipt sig lífi.
Síðasta tilraun Ingu Sæland
3
ViðtalFormannaviðtöl

Síð­asta til­raun Ingu Sæ­land

Flokk­ur fólks­ins var stofn­að­ur til að út­rýma fá­tækt á Ís­landi, sem Inga Sæ­land, formað­ur flokks­ins, þekk­ir af eig­in raun. Hún boð­ar nýtt hús­næð­is­kerfi með fyr­ir­sjá­an­leika og nið­ur­skurð í öllu því sem heita að­gerð­ir gegn lofts­lags­breyt­ing­um. Græn­asta land í heimi eigi að nota pen­ing­ana í heil­brigðis­kerfi og aðra inn­viði sem standi á brauð­fót­um.
Svanhildur Hólm með áberandi minnsta reynslu af utanríkismálum
5
Fréttir

Svan­hild­ur Hólm með áber­andi minnsta reynslu af ut­an­rík­is­mál­um

Ljóst er að Svan­hild­ur Hólm, sendi­herra í Banda­ríkj­un­um, sker sig úr hópi koll­ega sinna frá Norð­ur­lönd­un­um hvað varð­ar tak­mark­aða reynslu á vett­vangi ut­an­rík­is­mála. Stjórn­skip­un­ar- og eft­ir­lits­nefnd bíð­ur enn svara frá ut­an­rík­is­ráðu­neyt­inu um vinnu­brögð ráð­herra við skip­un á sendi­herr­um í Banda­ríkj­un­um og Ítal­íu.

Mest lesið í mánuðinum

Leyniupptaka lýsir vinargreiða og hrossakaupum Bjarna og Jóns
1
Afhjúpun

Leyniupp­taka lýs­ir vin­ar­greiða og hrossa­kaup­um Bjarna og Jóns

Son­ur og við­skipta­fé­lagi Jóns Gunn­ars­son­ar þing­manns full­yrð­ir í upp­tök­um sem tekn­ar voru af manni sem sagð­ist vera fjár­fest­ir að Jón hafi sam­þykkt beiðni Bjarna Bene­dikts­son­ar um að þiggja sæti á lista gegn því að Jón kom­ist í að­stöðu til veita veiði­leyfi til Hvals hf. Það verði arf­leifð Jóns að tryggja Kristjáni Lofts­syni nán­um vini sín­um leyf­ið. Það sé hins veg­ar eitt­hvað sem eigi að fara leynt.
„Hann sagðist ekki geta meir“
3
Viðtal

„Hann sagð­ist ekki geta meir“

„Ég gat ekki bjarg­að barna­barn­inu mínu. En ef það verð­ur til þess að ég geti kannski bjarg­að ein­hverj­um, þó ekki nema einu barni, þá vil ég segja sögu okk­ar,“ seg­ir Þór­hild­ur Helga Þor­leifs­dótt­ir kennslu­ráð­gjafi. Son­ar­son­ur henn­ar, Pat­rek­ur Jó­hann Kjart­ans­son Eberl, fannst lát­inn mið­viku­dag­inn 12. maí 2021, að­eins fimmtán ára gam­all. Hann hafði svipt sig lífi.
Grunaði að það ætti að reka hana
4
Viðtal

Grun­aði að það ætti að reka hana

Vig­dís Häsler var rek­in úr starfi fram­kvæmda­stjóra Bænda­sam­tak­anna eft­ir að nýr formað­ur tók þar við fyrr á ár­inu. Hún seg­ir kosn­inga­vél Fram­sókn­ar­flokks­ins hafa ver­ið gang­setta til að koma hon­um að. Vig­dís ræð­ir brottrekst­ur­inn og rasísk um­mæli sem formað­ur Fram­sókn­ar­flokks­ins hafði um hana. Orð­in hafi átt að smætta og brjóta hana nið­ur. Hún seg­ist aldrei munu líta Sig­urð Inga Jó­hanns­son sömu aug­um eft­ir það.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Mest lesið undanfarið ár