Þessi grein birtist upphaflega í Stundinni fyrir meira en 5 árum.

Samtök atvinnulífsins: Ísland laust við spillingu eins og þá sem tíðkast erlendis

Heild­ar­sam­tök ís­lenskra at­vinnu­rek­enda mót­mæla því að sett­ar verði regl­ur til að draga úr flakki milli stjórn­sýslu­starfa og sér­hags­muna­gæslu. „Hér á landi tíðk­ast það ekki að spill­ing birt­ist í því að sterk­ir sérhags­muna­að­il­ar nái tang­ar­haldi á stjórn­völd­um og hafi áhrif á þau með við­brögð­um sínum við ein­stökum ákvörð­un­um, líkt og tal­að var um í úttekt­ar­skýrslu GRECO.“

Samtök atvinnulífsins: Ísland laust við spillingu eins og þá sem tíðkast erlendis
Stýra samtökunum Eyjólfur Árni Rafnsson er formaður Samtaka atvinnulífsins og Halldór Benjamín Þorbergsson er framkvæmdastjóri samtakanna. Mynd: Skjáskot af ráðstefnu SA

Samtök atvinnulífsins telja óþarft að taka upp opinbera skráningu hagsmunavarða (lobbýista) á Íslandi og eru mótfallin því að settar verði reglur gegn því að ráðherrar, aðstoðarmenn þeirra og embættismenn hefji störf hjá hagsmunavörðum strax eftir starfslok í stjórnsýslu.

Heiðrún Björk Gísladóttirverkefnastjóri á samkeppnishæfnisviði er höfundur umsagnarinnar.

Að mati samtakanna tíðkast ekki á Íslandi spilling af því tagi að „sérhagsmunaaðilar nái tangarhaldi á stjórnvöldum og hafi áhrif á þau með viðbrögðum sínum við einstökum ákvörðunum“. Eru samtökin ósammála umfjöllun GRECO um spillingu og spillingarvarnir og telja að „aðstaðan hér [sé] um flest frábrugðin því hvernig hún er í margfalt stærri þjóðfélögum“. 

Forsætisráðuneytið kynnti nýlega áform um breytingar á stjórnarráðslögum sem miða að því að lögfesta varnir gegn hagsmunaárekstrum hjá æðstu handhöfum framkvæmdarvalds.

Tilgangurinn er meðal annars að bregðast við ábendingum GRECO (e. Group of States against Corruption) og fylgja eftir tillögum starfshóps forsætisráðherra um eflingu trausts á stjórnmálum. Hópurinn lagði m.a. til að: 

a) Þeim aðilum sem hafa atvinnu af því að tala máli hagsmunaaðila gagnvart stjórnmála- og embættismönnum verði gert að skrá sig sem hagsmunaverði (e. lobbyists).

b) Hafin verði vinna við gerð reglna um samskipti við hagsmunaaðila og fram kemur að slíkar reglur þurfi að tryggja fullt gagnsæi um samskiptin.

c) Settar verði reglur um starfsval eftir opinber störf sem komi í veg fyrir að starfsfólk stjórnsýslu eða kjörnir fulltrúar hefji störf hjá einkaaðilum strax eftir starfslok í stjórnsýslu, vegna aðgangs að upplýsingum úr opinberu starfi. Slíkar reglur varði einkum þann tíma sem nauðsynlegt sé að líði frá starfslokum og þar til starf fyrir einkaaðila hefjist.

Samtök atvinnulífsins hafa skilað neikvæðri umsögn um áformin. Þau telja jákvætt að fólk flakki á milli starfa í stjórnsýslu og stjórnmálum og starfa við hagsmunagæslu fyrir einkafyrirtæki: 

„T.d. hafa ráðuneytisstjórar komið til starfa fyrir samtökin og skrifstofustjórar úr ráðuneytum, fyrrverandi þingmenn og ráðherrar og almennir starfsmenn frá Alþingi, sveitarfélögum og stofnunum ríkisins. Fjöldi annarra starfsmanna hefur komið frá einkageiranum. Á sama hátt hafa fyrrum starfsmenn samtakanna ráðist til stjórnsýslunnar og aðrir orðið þingmenn og ráðherrar,“ segir í umsögninni. „Jafnframt hafa fjölmargir sem starfað hafa á vegum annarra hagsmunasamtaka ráðist til starfa hjá hinu opinbera, bæði í efstu lög stjórnarráðsins og einnig verið kosnir til setu á þingi og átt greiða leið í önnur störf hjá ríkinu. Það er jákvætt að einkafyrirtæki finni hæfa starfsmenn í þjónustu ríkis og sveitarfélaga og að yfirsýn og þekking þeirra sem af einhverjum ástæðum hætta í stjórnmálum nýtist sem víðast. Takmörkun á starfsvali getur því ekki orðið til annars en tjóns fyrir samfélagið.“

SA mótmæla því að sett verði „almenn yfirgripsmikil ákvæði um takmörkun á almennu atvinnufrelsi starfsmanna stjórnarráðsins eða kjörinna fulltrúa“ en vilja þó að skilgreint verði hvaða upplýsingum starfsmenn búi yfir og hvaða upplýsingar þurfi sérstaka vernd. Þá segja samtökin að eðlismunur sé á sinni eigin hagsmunagæslu og þeirri hagsmunagæslu sem tíðkast í „sumum öðrum ríkjum“ að því leytinu til að íslensku samtökin starfi á breiðum grunni og „þurfi á vallt að taka tillit til heildarhagsmuna alls atvinnulífs en ekki einstakra aðila“.

Samtökin leggjast gegn því að forsætisráðuneytið taki að sér miðlægt eftirlitshlutverk við framkvæmd reglna um hagsmunaverði og samskipti stjórnvalda við hagsmunaaðila. „Rannsóknir hafa sýnt að Íslendingar búa við flóknasta eftirlitsregluverk allra OECD þjóða en slíkt getur beinlínis hamlað hagvexti,“ segir í umsögninni þar sem varað er við „auknu eftirliti og þyngri reglubyrði sem m.a. beinist að íslensku atvinnulífi“. 

Kjósa
0
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir.
Tengdar greinar

Stjórnsýsla

Umboðsmaður taldi forræðið liggja hjá stjórnvaldinu en ekki ríkislögmanni
FréttirStjórnsýsla

Um­boðs­mað­ur taldi for­ræð­ið liggja hjá stjórn­vald­inu en ekki rík­is­lög­manni

Ákvörð­un­ar­vald um hvort bóta­skylda sé við­ur­kennd ligg­ur hjá því stjórn­valdi sem bóta­kröfu er beint að og stjórn­völd hafa for­ræði á kröfu­gerð, rök­semd­um og ágrein­ings­at­rið­um þeg­ar mál fara fyr­ir dóm­stóla. Þetta er af­staða um­boðs­manns Al­þing­is sam­kvæmt ábend­inga­bréfi sem hann sendi heil­brigð­is­ráð­herra ár­ið 2014, en for­sæt­is­ráðu­neyt­ið gaf út yf­ir­lýs­ingu á föstu­dag þar sem fram kom að rík­is­lög­mað­ur hefði „al­mennt for­ræði á kröfu­gerð og fram­setn­ingu henn­ar“.

Mest lesið

„Ég vildi ekki vera stelpan sem öskraði stopp“
6
Skýring

„Ég vildi ekki vera stelp­an sem öskr­aði stopp“

Yf­ir helm­ing­ur þeirra sem vinna inn­an sviðslista á Ís­landi hafa orð­ið fyr­ir kyn­ferð­is­legri áreitni í starfi eða í tengsl­um við það. Á ís­lensk­um vinnu­mark­aði al­mennt er sú tala 16%. Hver er staða nánd­ar­þjálf­un­ar á Ís­landi? „Ég var svo varn­ar­laus, þar sem leik­stjór­inn (kk) sam­þykkti þetta allt,“ kom fram í einni sög­unni í yf­ir­lýs­ing­unni Tjald­ið fell­ur ár­ið 2017. Hér er rætt er við leik­ara og aðra sem þekkja til.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Margeir fær milljónir í bætur – Hafði áreitt samstarfskonu hjá lögreglunni
3
Fréttir

Mar­geir fær millj­ón­ir í bæt­ur – Hafði áreitt sam­starfs­konu hjá lög­regl­unni

Ís­lenska rík­ið þarf að greiða Mar­geiri Sveins­syni að­stoð­ar­yf­ir­lög­reglu­þjóni miska­bæt­ur fyr­ir að hafa færð­ur til í starfi eft­ir að sam­starfs­kona hans sak­aði hann um of­beldi og áreitni. Lög­reglu­stjóri til­kynnti hér­aðssak­sókn­ara um hugs­an­lega refsi­verða hátt­semi Mar­geirs en mál­inu var vís­að frá.

Mest lesið í mánuðinum

Hefði ekki dottið í hug að ráða sjálfan sig
2
Viðtal

Hefði ekki dott­ið í hug að ráða sjálf­an sig

Bogi Ág­ústs­son hef­ur birst lands­mönn­um á skján­um í yf­ir fjóra ára­tugi og flutt Ís­lend­ing­um frétt­ir í blíðu og stríðu. Hann seg­ir heim­inn hafa breyst ótrú­lega mik­ið til batn­að­ar á þess­um ár­um en því mið­ur halli á ógæfu­hlið­ina í rekstri fjöl­miðla á Ís­landi. Af öll­um þeim at­burð­um sem hann hef­ur sagt frétt­ir af lögð­ust snjóflóð­in fyr­ir vest­an ár­ið 1995 þyngst á hann. Enn þann dag í dag man hann hvernig var að þurfa að lesa upp nöfn þeirra sem dóu í flóð­inu á Flat­eyri.
Hver er Jón Óttar? - „Ég hef sjálfur fylgst með fólki mánuðum saman“
3
Fréttir

Hver er Jón Ótt­ar? - „Ég hef sjálf­ur fylgst með fólki mán­uð­um sam­an“

Jón Ótt­ar Ólafs­son, einn þeirra sem stund­aði njósn­ir fyr­ir Björgólf Thor Björgólfs­son ár­ið 2012, gaf út glæpa­sögu ári síð­ar þar sem að­al­sögu­hetj­an er lög­reglu­mað­ur sem stund­ar hler­an­ir. Jón Ótt­ar vann lengi fyr­ir Sam­herja, bæði á Ís­landi og í Namib­íu, en áð­ur hafi hann ver­ið kærð­ur af sér­stök­um sak­sókn­ara, sem hann starf­aði fyr­ir, vegna gruns um að stela gögn­um.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Mest lesið undanfarið ár