Þessi grein birtist upphaflega í Stundinni fyrir meira en 5 árum.

Sýslumaður hélt að sáttameðferð væri undanþegin stjórnsýslulögum

Sýslumaðurinn á höfuðborgarsvæðinu var í lögvillu um gildissvið stjórnsýslulaga og lagaramma sáttameðferðar. Ráðuneytið greip inn í eftir ábendingu frá umboðsmanni Alþingis.

16. júlí 2019 · 08:00

Jóhann Páll Jóhannsson

ritstjorn@heimildin.is

Sýslumaðurinn á höfuðborgarsvæðinu stóð ranglega í þeirri trú um árabil að embættið væri óbundið af stjórnsýslulögum við framkvæmd sáttameðferðar. Óljóst er hvaða áhrif þetta hafði á málsmeðferð hjá embættinu, verklag sáttamanna og stöðu þeirra foreldra sem boðaðir voru á sáttafundi hjá sýslumanni.

Árið 2012 var fest í lög að foreldrar væru skyldugir samkvæmt barnalögum til að leita sátta áður en krafist væri úrskurðar eða höfðuð mál um forsjá, lögheimili, umgengni, dagsektir eða aðför. Þannig er sáttameðferðin lögbundið ferli þar sem sýslumaður gegnir alla jafna lykilhlutverki. Í sömu lögum, 71. gr., kemur skýrt fram að „að því leyti sem ekki er kveðið á um annað í lögum þessum fer um meðferð máls samkvæmt stjórnsýslulögum“.

Kvartað til umboðsmanns

Stundin greindi frá því síðasta sumar að þrátt fyrir ofangreind lagafyrirmæli teldi sýslumaður sig ekki þurfa að fylgja stjórnsýslulögum né upplýsingalögum við framkvæmd sáttameðferðar. Embættið lét í ljós þá afstöðu þegar kona kvartaði til umboðsmanns Alþingis yfir því að embættið hefði synjað henni um afrit af tölvupóstum sem fóru á milli sáttamanns og barnsföður hennar.

Umboðsmaður óskaði eftir upplýsingum um lagagrundvöll synjunarinnar. Í svari sýslumanns kom fram að embættið teldi að „sáttameðferð samkvæmt framangreindu lagaákvæði falli hvorki undir stjórnsýslulög nr. 37/1993 né upplýsingalög nr. 140/2012 og því verði ákvæðum þessara laga ekki beitt um aðgang að gögnum í því tilviki sem kvörtunin lýtur að“. Í kjölfarið kallaði umboðsmaður eftir afstöðu dómsmálaráðuneytisins og spurði hvort ráðuneytið hygðist „grípa til einhverra viðbragða gagnvart sýslumanni“.

Ráðuneytið leiðréttir sýslumann

Stundin hefur nú undir höndum úrskurð sem dómsmálaráðuneytið kvað upp í málinu síðasta haust. Þar staðfestir ráðuneytið að sýslumaður hafi verið í lögvillu um gildissvið stjórnsýslulaga og lagaramma sáttameðferðar.

Kjósa

Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Deila

Efnisorð

Athugasemdir

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir.

Tengdar greinar

Stjórnsýsla

FréttirStjórnsýsla

Umboðsmaður taldi forræðið liggja hjá stjórnvaldinu en ekki ríkislögmanni

Ákvörðunarvald um hvort bótaskylda sé viðurkennd liggur hjá því stjórnvaldi sem bótakröfu er beint að og stjórnvöld hafa forræði á kröfugerð, röksemdum og ágreiningsatriðum þegar mál fara fyrir dómstóla. Þetta er afstaða umboðsmanns Alþingis samkvæmt ábendingabréfi sem hann sendi heilbrigðisráðherra árið 2014, en forsætisráðuneytið gaf út yfirlýsingu á föstudag þar sem fram kom að ríkislögmaður hefði „almennt forræði á kröfugerð og framsetningu hennar“.

FréttirStjórnsýsla

Framkvæmd upplýsingalaga óviðunandi og lakari en í nágrannalöndunum

Umboðsmaður Alþingis segir þörf á hugarfarsbreytingu og aukinni þekkingu innan stjórnsýslunnar þegar kemur að beitingu reglna um aðgang almennings að upplýsingum.

Fréttir

Dagsektarúrskurður bendi til „vanvirðandi háttsemi“ móður gegn barni

Dómsmálaráðuneytið telur að sýslumaður hafi farið rétt að þegar hann sendi barnaverndarnefnd tilkynningu um ofbeldi eða vanvirðandi meðferð móður á barni vegna dagsektarúrskurðar.

Fréttir

Atvinnurekendur vilja lengja biðtíma fjölmiðla eftir upplýsingum

Samtök atvinnulífsins stinga upp á því að frestur stjórnvalda til að afgreiða upplýsingabeiðnir verði tvöfalt lengri en hann er samkvæmt núgildandi lögum. Þannig fái stjórnvöld aukið svigrúm til að rannsaka mál og taka tillit til einkaaðila sem hafa hag af því að upplýsingar fari leynt.

FréttirStjórnsýsla

Bjarni hissa á vangaveltum Björns: „Vantar bara að menn segist hafa rökstuddan grun“

Bjarni Benediktsson, fjármála- og efnahagsráðherra, var kjörinn varaformaður bankaráðs Asíska innviðafjárfestingarbankans á ársfundi bankans í Lúxemborg um helgina. Hann furðar sig á vangaveltum þingmanns Pírata um hvort seta í bankaráðinu samræmist siðareglum ráðherra.

FréttirStjórnsýsla

Samtök atvinnulífsins: Ísland laust við spillingu eins og þá sem tíðkast erlendis

Heildarsamtök íslenskra atvinnurekenda mótmæla því að settar verði reglur til að draga úr flakki milli stjórnsýslustarfa og sérhagsmunagæslu. „Hér á landi tíðkast það ekki að spilling birtist í því að sterkir sérhagsmunaaðilar nái tangarhaldi á stjórnvöldum og hafi áhrif á þau með viðbrögðum sínum við einstökum ákvörðunum, líkt og talað var um í úttektarskýrslu GRECO.“

Mest lesið

Fréttir

„Á ekki möguleika á að fá réttláta málsmeðferð“

Nauðgunarkæran var felld niður, en umboðsmaður Alþingis tekur undir aðfinnslur við rannsókn lögreglu, varðandi atriði sem hefðu getað skipt máli við sönnunarmat. Eftir athugun á máli Guðnýjar S. Bjarnadóttur sendi umboðsmaður Alþingis einnig ríkissaksóknara ábendingu varðandi varðveislu gagna í sakamálum og áréttaði mikilvægi þess að ákærandi hafi öll gögn undir höndum þegar hann tekur afstöðu.

Fréttir

Ósammála um hvernig bregðast eigi við mótmælum gegn innflytjendum

Álitsgjafa á vinstri væng stjórnmálanna greinir á um hvort nálgast eigi meinta rasista með skilningi, háði, ofbeldi eða þögninni. „Ég hef nú svo sem reynt eitt og annað en veit ekkert hvort það virkar,“ segir háskólakennari um samtöl sín við fólk andvígt innflytjendum.

Erlent

0,0 prósent alkóhól

Eftirspurn eftir óáfengum bjór eykst stöðugt. Í fyrra náði aukningin níu prósentum á heimsvísu. Því er spáð að þessi þróun haldi áfram á komandi árum og dönsk bjórfyrirtæki bregðast við.

Viðtal

Komst loks í átröskunarmeðferð þegar veikindin voru orðin alvarleg

Elín Ósk Arnarsdóttir ákvað 17 ára að fara í „saklaust átak“ til að léttast en missti algjörlega tökin og veiktist alvarlega af átröskun. Hún lýsir baráttu sinni, ekki einungis við lífshættulegan sjúkdóm heldur líka brotið heilbrigðiskerfi þar sem fólk fær ekki hjálp fyrr en sjúkdómurinn er orðinn alvarlegur, en dánartíðni vegna hans er sú hæsta á meðal geðsjúkdóma.

FréttirLoftslagsvá

Mínus 50 gráður á veturna ef hafstraumar brotna niður

Ný rannsókn á langtímaáhrifum niðurbrots hafstrauma í Atlantshafi sýnir öfgafullar breytingar á hitastigi Norður-Evrópu. Tvö hundruð árum eftir niðurbrot gæti svæðið kólnað langt umfram þau áhrif sem hlýnun jarðar hefur til mótvægis. Hitastig í Ósló yrði undir frostmarki nær sex mánuði ársins.

Neytendur

Rukkuð um 1.500 króna hátíðargjald á veitingahúsi í miðbænum: „Algjörlega út í hött“

Tvær konur voru krafðar um 1.500 króna „hátíðargjald“ fyrir að hafa setið við borð á veitingahúsi í miðbæ Reykjavíkur í gær, 17. júní. Formaður Neytendasamtakanna segir athæfið óheimilt hafi þeim ekki verið gert viðvart um gjaldið fyrirfram.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Fréttir

Forsprakki útifundar játaði fjárdrátt á leikskólanum Klettaborg

Sigfús Aðalsteinsson, stofnandi hópsins Ísland - þvert á flokka, sem stendur fyrir útifundum um hælisleitendur, játaði á sig fjárdrátt frá leikskólanum Klettaborg þegar hann var forstöðumaður þar. Hann vill ekki dæma hvort brot af því tagi séu nógu alvarleg til að innflytjendur sem gerðust sekir um þau ætti að senda úr landi.

Aðsent

Indriði Þorláksson

Kvótaskerðing, þjóðartekjur, veiðigjöld og hafið

Ekkert tilefni er því til endurmats á þeirri tillögu sem sjávarútvegsráðherra hefur lagt fram um hækkun á veiðigjaldi. Enn vantar mikið á til að hlutur almennings í tekjum af eigin auðlind sé kominn í eðlilegt horf.

GreiningSjávarútvegsskýrslan

Fjölskyldurnar sem eiga fiskana í sjónum

Innan við tíu fjölskyldur eiga og stýra stærstu sjávarútvegsfyrirtækjum landsins. Þau fyrirtæki sem skráð hafa verið á markað eru enn undir stjórn, og að uppistöðu í eigu, þeirra einstaklinga sem fengu gjafakvóta. Fjárfestingar eigenda útgerðanna í öðrum og óskyldum greinum nema tugum milljarða og teygja sig í majónesframleiðslu, skyndibitastaði, trampólíngarða og innflutning á bleyjum og sígarettum.

Fólkið í borginni

„Finn það alveg núna að ég á heima hér“

Rakel Birta Hafliðadóttir segir það hafa verið leiðinlegt að skilja fjölskylduna sína eftir á Egilsstöðum þar sem hún er alin upp, en í Reykjavík eigi hún heima.

Fréttir

„Á ekki möguleika á að fá réttláta málsmeðferð“

Pistill

Sif Sigmarsdóttir

Íslenski kjáninn

Hver á fánann?

Mest lesið í mánuðinum

Fréttir

Forsprakki útifundar játaði fjárdrátt á leikskólanum Klettaborg

Fréttir

Innflytjandi sár eftir 30 ár á Íslandi: „Við erum helvítis útlendingar og múslímar sem á að reka úr landi“

Jasmin Vajzovic sem fluttist til Íslands frá Bosníu og Hersegóvínu fyrir 30 árum segist aðeins nýlega hafa upplifað fordóma vegna trúar sinnar og uppruna. Hann segist kvíða fyrir framtíð dóttur sinnar á Íslandi.

Fréttir

Segir Útlendingastofnun ætla að senda Oscar úr landi eftir helgi

Íslenskur fósturfaðir Oscars Andres Florez Bocanegra, 17 ára drengs frá Kólumbíu sem hefur verið synjað um alþjóðlega vernd á Íslandi, segir að Útlendingastofnun ætli sér að koma Oscari úr landi eftir helgi.

Úttekt

Einhverfir á vinnumarkaði: Starfsmannaskemmtanir bara ólaunuð yfirvinna

Í atvinnuauglýsingum er gjarnan krafist mikilla samskiptahæfileika, jafnvel í störfum þar sem þess ekki er þörf. Þetta getur útilokað fólk, til að mynda einhverfa, sem búa yfir öðrum mikilvægum styrkleikum. Bjarney L. Bjarnadóttir gerði tímamótarannsókn á þessu og leggur áherslu á að atvinnurekendur efli fötlunarsjálfstraust.

Úttekt

Drengir kvörtuðu undan kennara og var meinað að sitja kennslustundir

Tólf ára gamlir drengir leituðu til skólastjóra vegna meints ofbeldis af hálfu kennara. Í kjölfarið var þeim meinað að sitja kennslustundir hjá kennaranum. Annar baðst afsökunar eftir tvær vikur og fékk þá að koma aftur í tíma. Hinn sætti útskúfun í tvo mánuði, áður en skólanum var gert að taka drenginn aftur inn í tíma. Foreldrar drengsins segja kerfið hafa brugðist barninu og leituðu að lokum til lögreglu.