Eigandi hestaleigunnar Jóreykja ehf. á Sturlureykjum kvartaði undan ósanngjarnri umræðu um félagsleg undirboð í hestabransanum á Facebook en hefur sjálf boðið vinnu fyrir 35 þúsund króna byrjendalaun og reiðfatnað.
Nýlega birtust viðtöl við Bergljótu Rist, hestaleiðsögumann og eiganda Íslenska hestsins, í Samfélaginu á Rás 1 og Kastljósi þar sem hún gagnrýndi tregðu hestaleigufyrirtækja til að greiða starfsfólki laun í samræmi við kjarasamninga.
Vitnaði hún meðal annars í umfjöllun Stundarinnar frá 29. mars þar sem fram kom að fjöldi íslenskra hestaleiga sparaði sér tugi milljóna á hverju ári með félagslegum undirboðum og öðlaðist þannig gríðarlegt samkeppnisforskot gagnvart þeim fyrirtækjum sem fylgja lögum og reglum.
„Þetta eru oft ungar stúlkur sem koma frá útlöndum og vilja komast á hestbak á Íslandi og eru tilbúnar að gera þetta fyrir engan eða lítinn pening og þetta nýta atvinnurrekendur sér, nýta sér vinsældir íslenska hestsins og fá fólk til að vinna fyrir sig og taka svo launin þeirra,“ sagði hún.
Umræða um málið fór af stað á Facebook-hópnum Hestar og reiðmenn og lagði meðal annars Hrafnhildur Guðmundsdóttir, annar af eigendum hestaleigunnar Jóreykja ehf. á Sturlureykjum, orð í belg. „Verð nú að viðurkenna að ég er alls ekki sammála,“ sagði hún og bætti við að sér þætti fáránlegt að setja alla í hestatengdri ferðaþjónustu undir sama hatt. „Held við séum fleiri en hún ein sem rekum okkar fyrirtæki á heiðarlegan máta og borgum laun eins og allir aðrir.“
„Við getum líka boðið þér fínan reiðfatnað“
Stundin fjallaði um málefni hestaleigufyrirtækja í vor og hafði samband við tugi hestaleigufyrirtækja undir dulnefninu Sara Larsen. Sara sagðist vera 19 ára hestakona frá Danmörku í leit að vinnu á Íslandi. Á meðal fyrirtækja sem buðu Söru að koma og vinna hjá sér á kjörum langt undir kjarasamningum og lágmarkslaunum eru Sólhestar í Borgargerði, Geysir hestar í Bláskógabyggð og Hestasport í Varmahlíð.
Alhestar í Þorlákshöfn buðu 50 þúsund krónur á mánuði ásamt mat og húsaskjóli og hjá hestaleigunum Hömluholti og Leirubakka eru launin enn lægri, eða 30 þúsund krónur á mánuði
Fyrirtækið Jóreykir kom einnig fyrir í umfjölluninni, en þegar Sara sendi starfsumsókn þangað svaraði Hrafnhildur Guðmundsdóttir og bauð henni vinnu hjá þeim fyrir 35 þúsund króna byrjendalaun. „Svo sjáum við hvernig þér líkar þetta. Við getum líka boðið þér fínan reiðfatnað, t.d. reiðjakka, ef þú vilt,“ segir í tölvupósti Hrafnhildar. Eftir að umfjöllun Stundarinnar barst í tal innan Facebook-hópsins fjarlægði Hrafnhildur athugasemd sína um að það væri „fáránlegt að setja alla í hestatengdri ferðaþjónustu undir sama hatt“.
Mikið um ólaunaða vinnu hjá hestaleigum
Samkvæmt íslenskum lögum eru sjálfboðastörf einungis réttlætanleg þegar um er að ræða vinnu fyrir mannúðar- eða hjálparsamtök, verkefni sem lúta að náttúruvernd eða störf sem ellegar væru ekki unnin. Um önnur störf gilda ákvæði kjarasamninga.
Á vef Alþýðusambands Íslands er bent á að ólaunuð vinna við „efnahagslega starfsemi“ – það er framleiðslu og sölu á vöru eða þjónustu á markaði, oftast í hagnaðarskyni og í samkeppni við fyrirtæki í sömu atvinnustarfsemi – feli í sér óásættanleg undirboð.
Hestaleigur eru nefndar sérstaklega sem dæmi um efnahagslega starfsemi þar sem mikið er um ólaunaða vinnu í trássi við lög og reglur. Eins og bent er á í minnisblaði ASÍ um ólaunaða vinnu frá 2015 er slík vinna nær aldrei talin fram til skatts og má því ætla að sameiginlegir sjóðir verði af umtalsverðum fjármunum vegna brotanna í hestaleigugeiranum.
Fæði og húsnæði geta vissulega verið hluti endurgjalda fyrir vinnu, þá með þeim hætti að atvinnurekandi hafi heimild til að draga slíkt af launum starfsmanna. Slíkt er hins vegar háð miklum takmörkunum og skilyrðist af því að kjarasamningum sé fylgt, ráðningarsamningur gerður og launaseðill með viðeigandi frádráttarliðum gefinn út.
Athugasemdir