Ragnar Þór Ingólfsson, formaður VR, telur að hækkun stýrivaxta sé til þess fallin að auka verðbólgu á Íslandi. Þetta kom fram í viðtali við hann í kvöldfréttum Stöðvar 2 á miðvikudag eftir að peningastefnunefnd Seðlabanka Íslands ákvað að hækka vexti bankans um 0,25 prósent.
Sagði Ragnar að vaxtahækkanir gætu „einfaldlega leitt til aukinnar verðbólgu vegna aukins kostnaðar fyrirtækjanna“ og að „þessi leið Seðlabankans til að reyna að draga úr verðbólgu [væri] svolítið eins og að pissa í skóinn“.
Meðal hagfræðinga og seðlabanka heimsins er sú skoðun ráðandi að alla jafna sé hækkun stýrivaxta til þess fallin að halda aftur af verðbólgu, draga úr henni en ekki auka hana. Þótt hærra vaxtastig auki vissulega fjármagnskostnað fyrirtækja eru heildaráhrif vaxtahækkana á eftirspurn í hagkerfinu og verðbólgu neikvæð að öðru óbreyttu.
Í fyrsta lagi leiðir hækkun stýrivaxta til þess að vextir á fjármálamarkaði hækka, hvort sem litið er til vaxta á sparnaði, vaxta á útistandandi skammtímaskuldum eða langtímaskuldum með breytilegum vöxtum. Fyrir vikið dragast saman þær tekjur sem heimili og fyrirtæki hafa til neyslu og fjárfestinga eftir greiðslu vaxta.
Í öðru lagi er vaxtahækkun til þess fallin að þrýsta upp gengi krónunnar; hærri vextir á innlendum verðbréfum ýta undir innstreymi fjármagns og auka eftirspurn eftir krónum. Gengisstyrkingin stuðlar svo að lægra innflutningsverði og beinir eftirspurninni að erlendum vörum frekar en innlendum, en hvort tveggja hefur áhrif á verðbólgu til lækkunar. Í þriðja lagi getur vaxtahækkun slegið á verðbólguvæntingar og í fjórða lagi hafa vaxtahækkanir neikvæð áhrif á eignaverð, meðal annars með því að auka fjármagnskostnað fyrirtækja og húsnæðis.
Í þjóðhagslíkani Seðlabanka Íslands, sem svipar meðal annars til líkana sem seðlabankar Bretlands, Svíþjóðar og Ástralíu hafa notast við, er ekki gert ráð fyrir að vaxtahækkun geti leitt til aukningar verðbólgu vegna aukins jaðarkostnaðar fjármagns í fyrirtækjarekstri, enda eru slík atriði talin blikna í samanburði við þau áhrif vaxtahækkunar sem talin voru upp hér að ofan.
Athugasemdir