Tólf ára drengur með heilalömun á ekki rétt á að njóta umönnunar föður síns, að mati Tryggingastofnunar. Ástæðan er sú að hann greindist með sjúkdóminn fyrir árið 2007. Lögin segja að foreldrar barna sem eru greind með sjúkdóm eftir 1. október 2007 eigi rétt á tekjutengdum greiðslum. Ekki aðrir.

Computer says no.

Í átta ár börðust lögfræðingar stofnunarinnar af fullri hörku við foreldra barns með hræðilegan sjúkdóm, fólks sem þurfti á tvennum tekjum að halda til að reka heimili en þurfti á sama tíma að glíma við gríðarlegt áfall og afleiðingar alvarlegra veikinda.

Engu til sparað

Fyrir bjargfasta sannfæringu sína voru forsvarsmenn Tryggingastofnunar reiðubúnir að draga foreldra drengsins á hárinu, úr einum dómsal í annan. Ekkert var til sparað, málið fór í áfrýjunarferli innan Tryggingastofnunar, það var kært til velferðarráðuneytisins, það lenti á borði umboðsmanns Alþingis og umboðsmanns barna. Þá fór það í héraðsdóm árið 2014, þar sem Tryggingastofnun var sýknuð af kröfu foreldranna. Því var áfrýjað til Hæstaréttar sem vísaði því frá. Fjölskyldan höfðaði svo mál í fyrra og vann það. Á öllum stigum málsins reyndi Tryggingastofnun að fá málinu vísað frá.

Dómurinn er afdráttarlaus.

„Í niðurstöðum dómsins eru lögfræðingar stofnunarinnar átaldir fyrir hörku sína gagnvart foreldrunum“

Og í niðurstöðum dómsins eru lögfræðingar stofnunarinnar átaldir fyrir hörku sína gagnvart foreldrunum og sagt að það standist ekki málefnalega skoðun að gera greinarmun á rétti til félagslegrar aðstoðar til fjölskyldna barna sem eru fötluð eða alvarlega veik eftir því hvenær fötlun þeirra eða sjúkdómur er greindur. 

Hvers vegna ekki að hjálpa?

Það er fallega gert af lögfræðingum stofnunarinnar að vera duglegir i vinnunni, en datt þeim aldrei í hug að aðstoða þetta fólk við að fá rétti sínum framgengt? Erum við fólkið, óvinir Tryggingastofnunar, er stofnunin með her lögfræðinga á sínum snærum til að verja sig fyrir okkur? Flaug það aldrei að þeim að þetta fólk væri hjálparþurfi og það ætti að finna leið til að rétta því hjálparhönd?

Móðirin sagði eftir að dómurinn féll fyrir viku að það hefði verið erfiðara að eiga við kerfið en að eiga langveikt og fatlað barn. Ofbeldi kerfisins var svo yfirgengilegt að það yfirskyggði martröð allra foreldra.

Hvað ætli það hafi kostað Tryggingastofnun að hafa fólk í vinnu við að sitja við skrifborð, naga blýanta og velta sér af einni rasskinn yfir á aðra, meðan það upphugsaði lagabrellur og klæki til að hrista af sér fólk sem er svo blindað af frekju að það telur sig geta gert kröfur um umönnunarbætur fyrir barn, sem greindist fyrir 1. október 2007? Maður skyldi ætla að kostnaðurinn ylti á nokkrum milljónum hið minnsta.

Drengjunum bjargað

Eftir átta ára þrotlaust stríð unnu foreldrarnir sigur á varðmönnum kerfisins. Á sama tíma og dómur féll fylgdist heimsbyggðin öll með björgun tólf drengja sem sátu fastir inni í helli. Með sama hugsunarhætti og Tryggingastofnun beitir gagnvart skjólstæðingum sínum sætu þeir enn fastir í hellinum. Það væri kannski í mesta lagi búið að kafa til þeirra með stefnu fyrir að sóa tíma lögreglu og yfirvalda.

Við erum öll sama marki brennd, ég og þú, lögfræðingar Tryggingastofnunar og foreldrar drengsins með heilalömunina. Við fylgjumst með fréttum af drengjunum og finnum hjarta okkar slá hraðar. Við getum gert kraftaverk þegar við hjálpumst að. Ef við reynum að nálgast hlutina þannig að við stefnum að sama marki, er ótrúlegt hverju við getum áorkað. Það sýnir sagan af drengjunum í hellinum.

Köfum eftir þeim

Drengurinn sem er fastur í dimmum helli eigin veikinda, og þarf á því að halda að pabbi hans sé heima og hugsi um hann, er ekki eina barnið sem þarf á samstöðu okkar allra að halda. Það eru mörg börn í samfélaginu sem fá ekki þá hjálp sem þau þurfa svo sárlega á að halda. Þau eru veik á sál og líkama, fátæk eða á flótta.  Við þurfum að nálgast þau eins og drengina í hellinum, með kærleika, hugviti, örlæti og dirfsku.

„Við megum engan tíma missa“

Við verðum að leggja niður vopnin, senda lögfræðingana í langt frí eða til að kljást við raunverulega andstæðinga en ekki úttaugaða foreldra og veik börn. Stofnanir eins og Tryggingastofnun eiga að vera þjónustustofnanir en ekki refsivendir. Þeir sem ekki skilja það eiga að fá sér vinnu annars staðar.

Við megum engan tíma missa, það eru mörg börn föst í hellum þarna úti. Köfum eftir þeim áður en það verður of seint.