Fimmtán þingmenn, með Sigmund Davíð Gunnlaugsson í broddi fylkingar, vilja að Alþingi biðjist afsökunar á málshöfðun sinni gegn ráðherrum í kjölfar efnahagshruns. Er þar átt við Landsdómsmálið svokallaða, þegar Alþingi samþykkti að höfða mál gegn Geir H. Haarde, fyrrverandi forsætisráðherra 28. september 2010 vegna aðgerða hans og aðgerðaleysis í aðdraganda hruns. Þingmennirnir lögðu í dag fram þingsályktunartillögu þess efnis ranglega hafi verið staðið að atkvæðagreiðslu um tillöguna og að rangt hafi verið að samþykkja hana.

Geir H. Haarde var forsætisráðherra í efnahagshruninu, en kosið var um málshöfðun vegna embættisfærslna þriggja aðra ráðherra, sem Alþingi náði ekki samstöðu um. Voru það Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, fyrrverandi utanríkisráðherra, Björgvin G. Sigurðsson, fyrrverandi viðskiptaráðherra, og Árni M. Mathiesen, fyrrverandi fjármálaráðherra.

Var Geir sakfelldur af Landsdómi „fyrir að hafa af stórfelldu gáleysi látið farast fyrir að halda ráðherrafundi um mikilvæg stjórnarmálefni eins og fyrirskipað er í 17. gr. stjórnarskrárinnar, þrátt fyrir að honum hlaut að vera ljós sá háski, sem vofði yfir bankakerfinu og þar með heill ríkisins [...] með þeim afleiðingum að ekki var um þau málefni fjallað á vettvangi ríkisstjórnarinnar.“ Honum var ekki gerð refsing í málinu.

Landsdómur er sérdómstóll sem fjallar um ætluð brot ráðherra í embætti að mati Alþingis. Í stjórnarskrá  er kveðið á um að ráðherrar beri ábyrgð á stjórnarframkvæmdum öllum og að ráðherraábyrgð sé ákveðin með lögum. Alþingi geti kært ráðherra fyrir embættisrekstur þeirra og að Landsdómur dæmi um þau mál. Var þetta fyrsta tilvik í sögu lýðveldisins þar sem Landsdómur var kallaður til.

Geir kærði dóminn og framgöngu íslenska ríkisins gagnvart sér til Mannréttindadómstóls Evrópu haustið 2012. Dómstóllinn komst að þeirri niðurstöðu 23. nóvember 2017 að ákvæði Mannréttindasáttmála Evrópu um réttinn til réttlátrar málsmeðferðar og enga refsingu án laga voru ekki brotin í málinu.

Sigmundur Davíð Gunnlaugsson, formaður Miðflokksins og fyrrverandi forsætisráðherra, er fyrsti flutningsmaður tillögunnar. Aðrir þingmennsem standa að henni koma úr Sjálfstæðisflokki, Miðflokki og Flokki fólksins. Þeir eru Anna Kolbrún Árnadóttir, Bergþór Ólason, Birgir Þórarinsson, Gunnar Bragi Sveinsson, Sigurður Páll Jónsson, Þorsteinn Sæmundsson, Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir, Brynjar Níelsson, Óli Björn Kárason, Haraldur Benediktsson, Páll Magnússon, Vilhjálmur Árnason, Karl Gauti Hjaltason og Ólafur Ísleifsson. 

Þingsályktunartillagan í heild

    Alþingi ályktar að rangt hafi verið að leggja fram tillögu til þingsályktunar um málshöfðun gegn ráðherrum hinn 28. september 2010, sbr. þingsályktun nr. 30/138. Viðkomandi ráðherrar verðskuldi afsökunarbeiðni vegna þessa. 

Greinargerð.

    Með þingsályktunartillögu þessari er lagt til að Alþingi álykti að rangt hafi verið að leggja til málshöfðun á hendur ráðherrum vegna pólitískra aðgerða eða aðgerðaleysis, sbr. tillögu til þingsályktunar á 138. löggjafarþingi (þskj. 1502, 706. mál), að ranglega hafi verið staðið að atkvæðagreiðslu um tillöguna og að rangt hafi verið að samþykkja hana. Alþingi álykti enn fremur að þeir fyrrverandi ráðherrar sem upphaflega þingsályktunartillagan beindist gegn, og sá ráðherra sem loks var ákveðið að höfða mál gegn, sbr. þingsályktun nr. 30/138, verðskuldi afsökunarbeiðni frá hlutaðeigandi aðilum. 
    Flutningsmenn benda á eftirfarandi: 
     1.      Niðurstaða landsdóms sýnir að ekki var tilefni til ákæru. 
     2.      Ekki hefur verið gætt samræmis við beitingu laga um landsdóm þar eð lögunum hefur ekki verið beitt í öðrum tilvikum er varða stjórnmálalegar ákvarðanir og aðgerðir sem stefnt hafa hagsmunum ríkisins í hættu. 
     3.      Atkvæðagreiðsla um málshöfðun bar merki þess að niðurstaða um það hverja skyldi ákæra hefði annaðhvort verið tilviljanakennd eða skipulögð eftir flokkspólitískum línum. Mikilvægt er að árétta að dómsvaldi megi aldrei beita í pólitískum tilgangi. 
     4.      Lýðræðislegu stjórnarfari landsins stendur ógn af því ef reynt er að fá starfandi eða fyrrverandi stjórnmálamenn dæmda til fangelsisvistar vegna pólitískra aðgerða eða aðgerðaleysis án þess að um hafi verið að ræða ásetning um brot. Ýmsar stjórnmálalegar stefnur og ákvarðanir, eða aðgerðaleysi, geta verið skaðlegar hagsmunum ríkisins án þess að ætlunin hafi verið að valda tjóni. Slíkt álitamál ber að leiða til lykta í kosningum en ekki fyrir dómstólum.