„Það verður engin fræðsla eða kennsla um BDSM,“ segir Kolbrún Hrund Sigurgeirsdóttir, yfirmaður jafnréttisskóla Reykjavíkurborgar, þegar blaðamaður Heimildarinnar spurði hana um veggspjaldið fyrir viku 6. Þemað á veggspjaldinu í ár er samskipti og sambönd.
Vika 6 er sjötta vika hvers árs og er hún í næstu viku. Starfsmenn grunnskólanna og félagsmiðstöðvanna eru hvattir til að bjóða upp á fjölbreytta kynfræðslu í skólunum þá vikuna. Fá skólarnir sendar til sín hugmyndir um hvernig má kenna efnið.
„Það liggur við að maður haldi að unglingarnir hafi verið að gera þetta til þess að halda umræðunni niðri,“ segir Kolbrún um val unglinganna á þema veggspjaldsins í ár. Þemað segir hún vera „fáránlega samfélagslegavænt“ en telur að unglingarnir séu ekkert vera að velta þeirri umræðu sem kom upp í fyrra fyrir sér og því ekki það sem var þeim efst í huga við val á þema.
Kolbrún getur vel ímyndað sér að starfsmenn grunnskólanna og félagsmiðstöðvanna séu fegin með þemað í ár, vegna umræðunnar sem varð til vegna veggspjaldsins í fyrra. Engar teiknaðar myndir af nöktum líkömum eru á veggspjaldinu í ár og er það í fremur saklausari kantinum en það hefur verið seinustu ár.
Þemað í ár
„Við erum að leggja áherslu á muninn á heilbrigðum og óheilbrigðum samböndum,“ segir Kolbrún um fræðsluna í ár. Á vef Reykjavíkurborgar um viku 6 þemað í ár stendur að æfingarnar þjálfi „nemendur í því að koma auga á hvaða samskipti eru jákvæð og heilbrigð, hvaða samskipti þarf að vinna með og hvaða samskipti eru neikvæð, óheilbrigð og jafnvel ofbeldi.“
Þemað í ár segir Kolbrún vera „rosalega lítið kynferðislegt. Eina sem við erum að tala um er að þegar að þú ert í sambandi þarftu að sýna ábyrgð í kynlífi. Samskiptin verða að vera í lagi, líka þegar kemur að kynlífinu. En veggspjaldið í ár er töluvert mildara en seinustu ár.“
„Þetta er í rauninni í annað skipti sem að þau velja sama þemað, því fyrir tveimur eða þremur árum síðan var þemað tilfinningar og samskipti. Þannig þetta er greinilega eitthvað sem er unglingunum ofarlega í huga.“
Foreldrar ósáttir með kennsluefni
Í september í fyrra fór umræða á samfélagsmiðlum af stað þar sem sumum foreldrum þótti kynfræðslan sem var kennd í skólanum full gróf og voru þau ósátt með bókina sem var nýtt í kennslu í kynfræðslu. Í frétt frá Reykjavíkurborg í september segir að „borið hefur á því að villandi og oft röngum upplýsingum sé dreift um samfélagsmiðla, námsefni tekið úr samhengi og því stillt upp á vafasaman hátt.“
Var því haldið fram að Samtökin ‘78 færu með kynfræðslu í grunnskólana en í færslu sem Samtökin ‘78 deildu á Facebook í september í fyrra kemur fram að „Samtökin ‘78 hafa aldrei sinnt kynfræðslu í grunnskólum né gefið út kynfræðsluplaköt, bækur eða annað efni um kynfræðslu ætlað börnum.“
BDSM ekki kennt í viku 6
Á veggspjaldi á vegum Samtakanna ‘78 og Mannréttinda- og lýðræðisskrifstofu Reykjavíkurborgar sem kom úr árið 2019 stóð setningin „BDSM-hneigð: að laðast að fólki sem deilir löngunum um samþykk og meðvituð valdaskipti.“ Var veggspjaldið harðlega gagnrýnt og mikið deilt um það á samfélagsmiðlum.
Á vef Jafnréttisskóla Reykjavíkurborgar kemur fram að „börn læra ekki um BDSM, þau eru ekki hvött til að fara í læknisleiki, til að stunda sjálfsfróun eða að pota fingrum í rassinn á sér, en slíkt eru allt dæmi um fullyrðingar á samfélagsmiðlum.“ Þar stendur einnig að „unglingar spurðu reglulega hvað BDSM væri og var talið að þessi setning væri næg útskýring og gæti komið í veg fyrir að þeir færu ekki að leita svara á netinu. Ungt fólk spyr spurninga og með því að svara á opinskáan en aldursamsvarandi hátt er hægt að koma í veg fyrir verri og gjarnan afbakaðri svör sem leynast á netinu. BDSM kemur ekki fyrir í fyrirlestrum eða öðru námsefni í hinseginfræðum.“
„Eina tenging Viku 6 við klám er að kenna börnum muninn á kynlífi og klámi og veita þeim mótvægi við þeim skökku og skaðlegu skilaboðum sem klám veitir þeim um kynheilbrigði, sambönd og samskipti,“ kemur fram á vef Jafnréttisskóla Reykjavíkurborgar.
Umræður sköpuðust á Pabbatips og Mæðratips í fyrra þar sem skjáskot úr bókinni Kyn, kynlíf og hitt voru rædd. Var meðal annars rætt skjáskot af teiknuðu barni í baði snerta sig og höfðu einhverjir foreldrar áhyggjur af slíku kennsluefni. Setningin „þið gætuð leikið ykkur ein, við einhvern í fjölskyldunni eða við vini“ var einnig rædd líkt og bókin væri að gefa það í skyn að börn gætu stundað kynlíf með fjölskyldumeðlimum. „Fólk var farið að rugla saman kynfræðslubókinni við veggspjöldin, svo þetta fór allt saman í einn graut.“
Veggspjöldin kend samhliða annarri fræðslu
„Við höfum alveg minnt á það að veggspjöldin eru samhliða annarri fræðslu. Margir halda að vika 6 séu bara veggspjöld en við erum alltaf með allskonar kennslu hugmyndir. Þau eru bara partur af því,“ segir Kolbrún. Hún segir markvisst hvernig kennsluefnið er sett upp. Börn eru forvitin og leita að svörum við þeim spurningum sem þau velta upp. „Börnin okkar voru að horfa rosalega mikið á klám og þá kemur upp að þar er engin nánd og engin samskipti eða kossar. Þar er ekkert spurt eða talað, hvað viltu eða hvað viltu ekki? Þannig við vorum alveg markvisst að setja þessa hluti inn í veggspjaldið til að veita mótvægi. Það var engin tilviljun að þetta rataði á veggspjöldin.“
Athugasemdir