Þýska fyrirtækið Heidelberg heldur íbúafund um fyrirhugaða mölunarverksmiðju í Þorlákshöfn í kvöld. Heidelberg hefur áður haldið sambærilega íbúafundi í bænum þar sem framkvæmdir við mölunarkverksmiðjuna eru kynntar.
Aðaltilefni fundarins er að ræða Umhverfismatsskýrslu frá verkfræðistofunni Mannviti vegna verksmiðjunnar. Komið fram í máli Elliða Vignissonar bæjarstjóra að íbúar Ölfuss muni kjósa um byggingu verksmiðjunnar þegar fyrir liggur hvar og hvernig hún eigi að vera. Þorsteinn Víglundsson, talsmaður Heidelberg á Íslandi og fyrrverandi ráðherra stýrir fundinum.
Mölunarverksmiðjan hefur valdið hörðum deilum í bænum og hefur bæjarfulltrúinn Ása Berglind Hjálmarsdóttir meðal annars gagnrýnt hana. Ása Berglind hefur sagt að verið sé að breyta Þorlákshöfn í námabæ.
Seinni valkostur fjær byggðinni talinn betri
Í skýrslunni er rætt um tvo valkosti fyrir staðsetningu mölunarverksmiðjunnar. Sá fyrri er í Skötubót, ofan í byggðinni í Þorlákshöfn, á meðan hinn er í Keflavík, vestan þorpsins og nokkuð langt frá byggðinni. Mannvit telur að seinni kosturinn sé betri en sá fyrri.
Um þessa kosti segir Mannvit: „Lóðin við Skötubót er talin vera of lítil fyrir þá starfsemi sem er fyrirhuguð og hún er mun nær íbúabyggð en í tilfelli valkostar 2.“ Fyrri valkosturinn hefur verið umdeildur meðal íbúa Ölfuss vegna nálægðar við byggðina allt frá því byrjað var að ræða um verksmiðjuna.
Um seinni valkostinn segir Mannvit: „Stærð og staðsetning lóðar er betri en í tilfelli valkostar 1 og er hún talin henta vel undir fyrirhugaða starfsemi. Svæðið er skilgreint sem iðnaðar/athafnarsvæði í skipulagi og gert er ráð fyrir starfsemi af þessu tagi á svæðinu. Nægt rými er fyrir starfsemina og þar af leiðandi hægt að hafa byggingar lægri með minni ásýndaráhrifum. Mögulegt er að byggja nýja höfn við lóðina og setlón sem gerir aðkomu skipa með efni úr sjó fýsilega. Lóðin liggur upp að lóðum þar sem landeldi verður starfrækt.“
Tvöfalt fleiri á móti
Eins og Heimildin greindi frá fyrir rúmu ári síðan þá voru rúmlega tvöfalt fleiri íbúar í Ölfusi á móti byggingu mölunarverksmiðjunnar á fyrri staðnum, við Skötubót, en voru fylgjandi henni. Þetta var niðurstaðan úr viðhorfskönnun sem Maskína gerði fyrir Heimildina meðal íbúa í Ölfusi. 382 íbúar Ölfuss svöruðu spurningunum í könnuninni en 66 neituðu að svara.
Í könnuninni sögðust 44,7 prósent íbúa í sveitarfélaginu vera fremur eða mjög andvígir byggingu verksmiðjunnar á meðan einungis 19,3 prósent eru fremur eða mjög hlynntir byggingu hennar. 36 prósent íbúa í sveitarfélaginu vildu hins vegar ekki taka afstöðu með eða á móti verksmiðjunni í ársbyrjun í fyrra.
Miðað við þessa niðurstöðu þarf ekki að koma á óvart að í skýrslu Mannvits er valkosturinn við Keflavík kynntur sem aðalvalkosturinn við byggingu verksmiðjunnar.
1. Valkostur 2, sem er hinn nýi valkostur Heidelberg Materials er 3 kílómetra fyrir vestan núverandi byggð í Þorlákshöfn. Miðað við að vaxtarsvæði bæjarins er í vestur þá mun bærinn vaxa í átt að verksmiðjunni og umhverfisáhrif verksmiðjunnar sem talin eru ásættanleg núna vegna fjarlægðar verða það ekki eftir nokkur ár en þá verður of seint að mótmæla staðsetningunni.
2. Ekki er gerð tilraun til að fara ofan í saumana á magntölum í þessu umhverfismati. Verkefnið hefur aukizt að umfangi um 150%. Í fyrstu kynningu var bara talað um að hún myndi mala 500 þúsund tonn af móbergi sem yrði flutt til verksmiðjunnar ofan úr Þrengslum. Nú er meiningin að vinna 700 þúsund tonn úr fjöllunum og 1 milljón og 300 tonn munu koma með skipum sem munu dæla efninu upp af sjávarbotni í grennd við Ingólfshöfða og flytja til Þorlákshafnar og dæla í manngerð setlón í Keflavík. Þessir efnisflutningar munu valda miklum neikvæðum umhverfisáhrifum.
3. Í sóknaráætlun Suðurlands, sem Þorlákshöfn er aðili að er lögð mikil áherzla á umhverfisvitund. Lagt er upp með að draga úr losun á CO^2 um 10% fyrir 2025. Með þessu verkefni eru þær áætlanir að engu orðnar og kolefnislosun mun aukast gríðarlega út af efnisflutningum til og frá verksmiðjunni.
4. Allt frá því þetta verkefni var kynnt og æ síðan hefur verið tönnlast á því, að með því að þetta móbergsefni komi í stað sementsgjalls þá stuðli Þorlákshöfn að minni losun gróðurhúsalofttegunda á heimsvísu og sé þannig umhverfisvænt í sjálfu sér. Þessi framsetning er eingöngu til að b lekkja fólk. Hvert land er með sitt eigið loftslagsbókhald og það sem gert er í einu landi er ekki hægt að nota til að jafna kolefnisbókhaldið í öðru landi þótt það sé stundað í blekkingarskyni. Þetta verkefni hefur mjög neikvæð umhverfisáhrif fyrir íbúa Þorlákshafnar til langrar framtíðar.
* Útblástur v/þungaumferðar hefur mjög neikvæð áhrif á loftgæði
* Hávaði v/þungaumferðar mun hafa mjög neikvæð áhrif á hljóðvist.
* Mengun frá losun og lestun efnis á landi verður einhver
* Mengun vegna skipaflutninga og brennslu olíu verður mjög mikil.
Vonandi verður Þorsteinn spurður þessara spurninga á fundinum í kvöld. Ef ekki ,þá verður Elliði að svara fyrir þetta áður en af íbúakosningunni verður.