Píanóleikarinn Davíð Þór Jónsson er staðarlistamaður Salarins í Kópavogi í ár. Fyrstu einleikstónleikar hans af þrennum sem hann mun halda í Salnum þetta árið, fóru fram sunnudaginn 30. apríl síðastliðinn og hófust þeir klukkan 13.25, en þá mun sól hafa verið hæst á lofti á þeim degi í gaukmánuði eins og hörpumánuður er kallaður í Snorra-Eddu. 30. apríl er jafnframt alþjóðlegur dagur djazzins. Tónleikarnir eru haldnir að frumkvæði Salarins og eru hluti af nýsköpunarverkefni Salarins.
Á sviðinu voru tveir flyglar, loklausir, stillt upp hvor á móti öðrum með einum píanóstól á milli. Reykvél hafði greinilega verið notuð áður en áheyrendum var hleypt inn í sal og upphaf tónleikanna var þrungið nokkurri spennu og mystík. Það er sannarlega ekki á hvers manns færi og mikil berskjöldun að bjóða til tónleika þar sem efnisskráin er ekki fyrirfram gefin en í prentaðri efnisskrá var að finna sex ljóð eftir Sigurbjörgu Þrastardóttur, Sigurð Guðmundsson og Sigurð Pálsson, svona til að gefa tóninn. Davíð Þór, sem settist við Bösendorfer hljóðfærið, tók sér svo enn lengri tíma en venjulegt þykir til að hefja tónleikana, kannski til að ná algjörri þögn en þeir sem þekkja það að sitja í sal með fólki, sem byrjar að anda í takt, vita hvað ég meina þegar ég segi að svoleiðis þagnir geta verið magnaðar.
Upphaf tónleikanna var órætt, Davíð Þór fikraði sig áfram og vann inn í hið dularfulla andrúmsloft sem hafði skapast með þögninni, smám saman varð leikurinn agressívari og rytmískari og endaði aftur í dramatískri þögn. Fyrri hluta tónleikanna var skipt í nokkra hluta, sem flestir byrjuðu á draumkenndum slitrum sem síðar uxu út í myrk og stundum ofsafengin þrástef á neðra registeri hljóðfærisins. Stefin umbreyttust svo hægfara, óáþreifanlega og óútreiknanlega. Á stundum fannst mér eins og ég stæði við hurð að hlusta í gegn til að greina hvaða verk væri verið að flytja en ásláttur Davíðs á hljóðfærið og úrklippulegar hendingar hans voru fáránlega vel útfærðar, ekki ósvipað collage myndverkum. Impressionistískar hendingar og hughrif flugu um heilann, sem leitaði að lagi sem aldrei kom. Samt sem áður varð þetta örlítið einsleitt eftir því sem á leið.
Sama má segja um andstæður efra og neðra registers, sem voru honum greinilega hugleiknar en ef maður er með hljóðfæri sem spannar rúmar sjö áttundir er eiginlega undarlegt að nýta sér það ekki. Ég spáði lengi hvort hann væri að notfæra sér hinn algjörlega aldrei notaða sostenuto pedal flygilsins, pedalinn sem heldur niðri nótum sem þú vilt að haldist niðri svo þú getir spilað hinar og yfirtónarnir hljóma án þess þó að halda þeim sjálfur niðri, en sama hvað ég rýndi þá var hann ekki að því.
Síðari hluti tónleikanna var ólíkur hinum fyrri. Steinwayinn, sem hafði staðið á sviðinu allan tímann og hafði þjónað hlutverki magnara með öllum sínum opnu strengjum og hljómi, meðvitaður um það sem fram fór á Bösanum, hafði uppmagnað seiðinn sem Davíð framdi á fyrri hluta tónleikanna og var nú notaður til leiks og ekki nóg með það, heldur lék Davíð á báða flyglana í einu, geri aðrir betur, meira að segja reif hann sig úr jakkanum eftir fyrsta slottið til að eiga auðveldara með að ná á hægri pedal hvors flygils í einu. Þetta hef ég aldrei séð gert og hreint og beint skil ekki hvernig er hægt en heilahvel Davíðs Þórs hljóta að vera betur tengd en hjá öðru fólki.
„Hann fer sínar eigin leiðir og víst er að þær eru mjög ófyrirsjáanlegar.“
Sömu register voru notuð á báðum flyglum og þar dobblaði hann nótur og raddaði eins og meistara einum er lagið. Upp úr þurru hljómaði laglína sem hefði getað verið fengin úr íslensku þjóðlagi en það var það eina sem ég fann ríma við ljóðin í efnisskrá, það er við ljóð Sigurðar Pálssonar, Þjóðremba, „óásættanleg andstæða þjóðarstolts“.
Síðasti hluti tónleikanna var í mars-takti og var það sennilega heillegasti hluti tónleikanna. Hann minnti helst á rússnesku meistarana Rachmaninov og Prokofiev, eins ólíkir og þeir eru, með þykkum hljómum og taktföstum rythma. Þetta voru áhugaverðir tónleikar en mér fannst vanta á þá heildarmynd en kannski var Davíð Þór ekki að leita eftir neinni heildarmynd. Ósjálfrátt fer hugurinn að leita að samanburði en það er ekki hægt að bera Davíð Þór saman við neinn. Hann fer sínar eigin leiðir og víst er að þær eru mjög ófyrirsjáanlegar. Fyrsti hluti spunaverks Davíðs Þórs varð þarna til og verður aldrei endurtekið eins, en ég hvet alla til að missa ekki af hugarflugi þessa frábæra listamanns á næstu tónleikum sem verða 27. ágúst.
Athugasemdir