Þessi grein birtist upphaflega í Stundinni fyrir meira en 2 árum.

Þekking

Meta hvort lýsa eigi yfir alþjóðlegu neyðarástandi vegna apabólu

Stigvaxandi dreifing apabólu um heiminn vekur óhug og nú hafa þrjú tilfelli greinst á Íslandi. Allir geta smitast af apabólu. Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin skoðar að lýsa yfir alþjóðlegu neyðarástandi.

19. júní 2022 · 13:45

Fannar Óli Ólafsson

skrifar

Apabóla (e. monkeypox, MPX) er vel þekktur en sjaldgæfur smitsjúkdómur sem er landlægur í Mið- og Vestur-Afríku. Sjúkdómurinn er vegna veirusýkingar af völdum apabóluveirunnar (e. monkeypox virus, MPXV) og berst sjúkdómurinn helst frá dýrum, aðallega nagdýrum, til manna en smit milli manna er einnig mögulegt. Veiran berst sjaldan frá öpum til manna en nafnið apabóla kemur til vegna þess að veiran fannst fyrst í öpum árið 1958. Apabóluveiran er náskyld veirunni sem olli stóru-bólu eða bólusótt, bráðsmitandi sjúkdómi sem drap hundruð milljóna manna á 20. öldinni.

Fyrsta tilfelli apabólu í mönnum greindist í 9 mánaða gömlum dreng í Lýðstjórnarlýðveldinu Kongó árið 1970. Síðan þá hefur sjúkdómurinn verið almennt sjaldgæfur en tilfelli hafa aðallega verið að greinast í löndum í mið- og vesturhluta Afríku, einna helst í Lýðstjórnarlýðveldinu Kongó og Nígeríu. Nýlega hafa þó greinst yfir 1.000 tilfelli apabólu í 20 löndum Evrópu auk átta landa utan Evrópu. …

Kjósa

Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Deila

Efnisorð

Athugasemdir

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.

Tengdar greinar

Þekking

Eru risavaxnar Dyson-hvelfingar fundnar úti í geimnum?

Vísindamenn við háskólann í Uppsölum og annan á Ítalíu hafa fundið sólir eða sólkerfi sem gefa frá sér undarlega mikið af innrauðri orku. Ein möguleg skýring gæti verið að geimverur hafi byggt hvelfingar utan um sólirnar til að heyja sólarorkuna

Þekking

Sólin gæti hafa stolið hátt í tug pláneta frá öðrum sólum

og falið þær á hinum fjarlægustu slóðum sólkerfisins. Fundur þeirra og ferðir þangað gætu skilað gríðarlegum vísindalegum árangri

Þekking

Heimsálfur utan úr geimnum eru fastar í iðrum Jarðar

Hvað leynist undir fótum okkar? Sú spurning er ævinlega aðkallandi á eldgosasvæði og tala nú ekki um þegar goshrina er hafin, eins og nú virðist raunin á Íslandi. Vísindamenn eru hins vegar sífellt að störfum að auka skilning okkar á því sem í iðrunum leynist og nú í nóvember birtist í vísindaritinu Nature grein þar sem sagði frá óvæntri niðurstöðu...

Þekking

Háhyrningar ættaðir frá Íslandi enduðu sem sýningardýr á Tenerife

Tugir háhyrninga voru fangaðir við strendur Íslands á áttunda og níunda áratug síðustu aldar og seldir í dýragarða. Þeir áttu margir hverjir ömurlega ævi, enda rifnir frá fjölskyldum sínum, töpuðu jafnvel glórunni og urðu fólki að bana. Sumir þeirra lifa enn – og nokkrir nákomnir ættingjar þeirra eru í haldi á Tenerife.

Þekking

Alheimurinn í nýju og skarpara ljósi

Nýjasta stórvirki mannkynsins, James Webb geimsjónaukinn, er ætlað að skoða myndun fyrstu stjarna og vetrarbrauta alheimsins. Hvar og hvenær kviknaði fyrsta ljósið í alheiminum? Hvernig verða stjörnur og sólkerfi til? Hvernig mynduðust vetrarbrautirnar? Hvaða eðlis- og efnafræðilega eiginleika þurfa plánetur og sólkerfi að hafa til að geyma líf? Fyrstu myndir sjónaukans eru komnar. „Þær voru enn skýrari, skarpari og glæsilegri en ég átti von á,“ segir Sævar Helgi Bragason.

Þekking

Galdrar kósakka

Galdrakunnátta kósakka er nokkuð forvitnilegur kimi í sögu Úkraínu. Ef eitthvað er til í þessum sögusögnum. Oftar en ekki myndast slíkar sagnir út frá þeirri þörf að lyfta upp sögunni eða að skapa einhverja dulúð og leynda ógn í augum óvinanna. Við getum þó skoðað aðeins hvað sagt er um þessa sérkennilegu seiðkarla frá Vestur-Úkraínu.

Mest lesið

Fréttir

Fyrsta barnið fætt á Seyðisfirði í yfir 30 ár - „Fór allt á besta veg miðað við aðstæður“

Fyrsta barnið í yfir þrjá áratugi fæddist á Seyðisfirði í dag eftir snjóþunga nótt þar sem Fjarðarheiðin var ófær. Varðskipið Freyja var einnig til taks ef flytja þyrfti móðurina á Neskaupsstað. „Þetta er enn ein áminningin um öryggisleysið sem við búum við,“ segir nýbökuð móðirin.

Flækjusagan

Nei, Hitlers-kveðja Musks var EKKI ævaforn rómversk kveðja

Hin viðurstyggilega nasistakveðja Elons Musks daginn sem Donald Trump var settur í embætti hefur að vonum vakið mikla athygli. Kannski ekki síst vegna þess að kveðjuna lét Musk flakka úr ræðustól sem var rækilega merktur forseta Bandaríkjanna. Hin fasíska tilhneiging margra áhangenda Trumps hefur aldrei fyrr birst á jafn augljósan hátt — enda lét Musk sér ekki nægja að heilsa...

Greining

Sigmundur Davíð ver Musk með hæpnum samanburði

Á meðan að öfgamenn og nýnasistar víða um heim upplifa valdeflingu og viðurkenningu og fagna ankannalegri kveðju Elons Musks spyr fyrrverandi forsætisráðherra Íslands hvort íslenskir fjölmiðlar ætli í alvöru að flytja þá falsfrétt að handahreyfing sem leit út eins og nasistakveðja, frá manni sem veitir öfgafullum sjónarmiðum vængi flesta daga, hafi verið nasistakveðja.

StjórnmálBandaríki Trumps

Yfirgangstal með óþægilega hliðstæðu

Embættistaka Donalds Trumps vekur upp spurningar sem við Íslendingar þurfum að hugsa alla leið, meðal annars í ljósi yfirlýsinga hans gagnvart Grænlandi og Kanada, segir Friðjón R. Friðjónsson borgarfulltrúi. Hann kveðst einnig hafa „óþægindatilfinningu“ gagnvart því að vellauðugir tæknibrósar hjúfri sig upp að Trump, sem nú fer á ný með framkvæmdavaldið í langvoldugasta ríki heims.

Flækjusagan

Inúítar mæta til Grænlands

Í upphafi byggðar á Grænlandi var á ferð fólk sem kennt hefur verið við Dorset. Það fólk var þó nær alveg dáið út á Grænlandi þegar norrænir menn hófu landnám um árið 1000 og Inútíar komu svo brunandi frá Síberíu tveimur öldum síðar

Fréttir

Sólveig Anna sendi bréf á móðurfélög Subway og Hard Rock Cafe

Félögin sem reka Subway og Hard Rock Café á Íslandi eru aðilar að SVEIT, sem Efling segir að staðið hafi fyrir stofnun gervistéttarfélags til að rýra kjör starfsmanna í veitingageiranum. Sólveig Anna Jónsdóttir formaður félagsins hefur nú skrifað bréf út til alþjóðlegra móðurfélaga þessara tveggja veitingastaðakeðja og beðið þau um að rannsaka starfshætti sérleyfishafana hérlendis.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Það sem ég hef lært

Tobba Marinósdóttir

Fengitíminn löngu liðinn

Tobba Marinósdóttir er orðin klár. „Klár í að láta það laskaða dæma sig sjálft.“

ViðtalMóðursýkiskastið

Sett á lyf sem reyndust hættuleg

Ásta Þórdís Skjalddal gekk í 25 ár á milli lækna þar til hún fékk loks rétta sjúkdómsgreiningu. Aftur og aftur var hún sett á lyf við sjúkdómi sem hún var ekki með. Í tvígang voru lyfin sem hún var á tekin úr sölu því þau voru talin hættuleg heilsu fólks. „Það var enginn sem hlustaði,“ segir Ásta.

Fréttir

Sigurjón sagði hana einfalda en skemmtilega - Enginn mannanna fékk samþykki

Enginn þeirra karlmanna sem komu á heimili þroskaskertrar konu til að hafa kynmök við hana var ákærður. Þó hafði enginn þeirra fengið samþykki hennar. Sálfræðingur segir hana hafa upplifað sjálfsvígshugsanir á þessu tímabili. Óútskýrðar tafir á lögreglurannsókn leiddu til mildunar refsingar yfir Sigurjóni Ólafssyni, fyrrverandi yfirmanni konunnar.

FréttirFlóttamenn

Verður brottvísað í næstu viku

Rimu Charaf Eddine Nasr, einni af þeim tíu sem voru tilnefnd til verðlaunanna Framúrskarandi ungur Íslendingur 2024, verður brottvísað ásamt systur sinni þann 21. janúar næstkomandi. Systurnar eru sýrlenskar en verða sendar til Venesúela.

Flækjusagan

Það rís úr djúpinu 1: Gríðarlegt vatnsmagn leynist á 660 kílómetra dýpi, og demantar

Fyrir fáeinum dögum birti vefritið Science Alert fregn um rannsókn, sem raunar var gerð árið 2022, en hefur ekki farið hátt fyrr en nú. Hér er frásögn Science Alert. Rannsakaður var örlítill demantur sem fundist hafði í demantanámu í ríkinu Bótsvana í suðurhluta Afríku. Hér er sagt frá þeirri rannsókn í vefritinu Nature.com. Í ljós kom að demanturinn hafði myndast...

Pistill

Sif Sigmarsdóttir

Nauðgunargengi norðursins

Fórnarlömbin voru stúlkur með veikan félagslegan bakgrunn sem sneru ítrekað aftur í faðm ofbeldismannanna.

Mest lesið í mánuðinum

Á vettvangi

Vont að vita af þeim einum yfir hátíðarnar

„Maður veltir fyrir sér hvað varð til þess að hann var bara einn og var ekki í tengslum við einn né neinn,“ segir lögreglukona sem fór í útkall á aðventunni til einstæðings sem hafði dáið einn og legið lengi látinn.

RannsóknCarbfix-málið

Viðskiptaáætlun Carbfix: Földu áform sín fyrir íbúum

Fyrirætlanir Carbfix eru mun umfangsmeiri en fram hefur komið. Stefnt er að því að dæla niður allt að 4,8 milljónum tonna af koldíoxíði (CO2) og fyrirtækið vonast til þess að velta hátt í þrjú hundruð milljörðum á fullum afköstum. Það er hærri upphæð en stærsta fyrirtæki landsins veltir í dag. Á meðal viðskiptavina er fyrirtæki sem framdi glæp gegn mannkyni og vill dæla niður CO2 á Íslandi.

Fréttir

Móðir Kolfinnu Eldeyjar: „Ég segi mína sögu því að samfélagið þarf að vakna“

Ingibjörg Dagný Ingadóttir, móðir Kolfinnu Eldeyjar Sigurðardóttur, opnar sig um andlát dóttur sinnar. Hún segir kerfin hafa brugðist barnsföður sínum, sem hefur verið ákærður fyrir að hafa ráðið dóttur þeirra bana. „Ég vissi strax í hjarta mínu að hann hefði ekki tekið meðvitaða ákvörðun um að gera svona lagað“.

Það sem ég hef lært

Tobba Marinósdóttir

Fengitíminn löngu liðinn

Tobba Marinósdóttir er orðin klár. „Klár í að láta það laskaða dæma sig sjálft.“

ViðtalMóðursýkiskastið

Grátbað um myndatöku fyrir barnið sem leiddi í ljós heilaæxli

Mánuðum saman þurfti Hrund Ólafsdóttir að grátbiðja lækni um að senda Sigrúnu, dóttur hennar, í myndatöku vegna alvarlegra veikinda sem voru skilgreind sem mígreni. „Barnið bara kvaldist og kvaldist og kvaldist og kvaldist.“ Þegar hún loks fékk ósk sína uppfyllta kom í ljós fimm sentímetra stórt æxli í litla heila Sigrúnar.

Erlent

Söguleg stund í Danmörku

Þeir Danir sem settust við sjónvarpstækin klukkan sex á gamlársdag sáu strax að eitthvað var breytt. Friðrik konungur kom gangandi inn í móttökuherbergið, settist við borð og hóf lesturinn. Þetta var söguleg stund. Í fyrsta sinn sem nýr konungur ávarpaði dönsku þjóðina í nýársávarpi.