„Verði ríkissjóður rekinn með afgangi fá allir fullorðnir íslenskir ríkisborgarar helming afgangsins endurgreiddan til jafns 1. desember árið eftir.“

Þetta er fyrsta áhersluatriðið í tíu liða kosningastefnu Miðflokksins sem kynnt var í gær. Greina má enduróm frá árinu 2013 þegar Sigmundur Davíð Gunnlaugsson, þá formaður Framsóknarflokksins en nú formaður Miðflokksins, kynnti einnig kosningastefnu sem gekk út á að greiða almenningi milljarða króna úr ríkissjóði, kosningaloforð sem kallað var „Leiðrétting“.

Leiðréttingin sneri að því að greiða þeim Íslendingum sem hefðu verið með verðtryggð húsnæðislán á árunum 2008 og 2009 allt að 72 milljarða í skaðabætur vegna hækkunnar lána þeirra eftir að verðbólga hækkaði upp úr öllu valdi með fjármálahruninu. Um 35 prósent þeirra sem töldu fram til skatts hér á landi áttu rétt á þeirri niðurgreiðslu.

Fyrir kosningarnar 2017 hafði dregið til mikilla tíðinda í pólitísku lífi Sigmundar Davíðs. Í kjölfar uppljóstrana um eignir hans og eiginkonu hans, Önnu Sigurlaugar Pálsdóttur, í félaginu Wintris, sem greint var frá í umfjöllunum um Panama-skjölin, neyddist Sigmundur Davíð til að segja af sér sem forsætisráðherra og var svo felldur sem formaður Framsóknarflokksins. Hann stofnaði svo Miðflokkinn haustið 2017 og bauð fram til Alþingis. Eitt helsta kosningaloforð flokksins fyrir þær kosningar var að gefa landsmönnum þriðjungshlut í Arion banka, eftir að ríkið hefði nýtt sér forkaupsrétt á honum. Miðflokkurinn hlaut sjö þingmenn kjörna en hefur setið í stjórnarandstöðu þetta kjörtímabil. Þjóðin fékk aldrei hluta af Arion banka gefins en hluti þjóðarinnar fékk vissulega greidda peninga með Leiðréttinginni. Þeir fjármunir runnu að raunar mestmegnis til þess helmings þjóðarinnar sem mestar eignir átti, alls 52 milljarðar króna.

Lofa auðlindagjaldi og hlut í banka í vasa kjósenda

Svo vikið sé aftur að stefnuskrá þeirri sem Sigmundur Davíð og Miðflokkurinn kynntu í gær endurómar nú þetta kosningaloforð, um eignarhlut þjóðarinnar í Arion banka, þar að nýju. Þó er sú breyting orðin á að í þetta skipti er það Íslandsbanki sem á að gefa þjóðinni þriðjungshlut í. Með því fái þjóðin „tækifæri til að taka þátt í endurreisn fjármálakerfisins og beina hlutdeild í því sem almenningur á nú þegar,“ eins og segir í stefnuskránni. Samkvæmt því sem þar kemur fram ætti núverandi markaðsvirði hvers og eins að vera um kvartmilljón króna og heimilt yrði að selja hlutinn á eftir lok árs 2023.

Þessi loforð tvö, um að kjósendur fái endurgreiddan afgang af rekstri ríkissjóðs og eignarhlur í Íslandsbanka, eru þá aldeilis ekki eina loforð flokksins um peningagreiðslur til almennings. Ennfremur er því lofað að hver fullorðinn einstaklingur fá árlega greitt auðlindagjald. Fyrsta árið nemi greiðslan 100 þúsund krónum. „Á fullveldisdaginn, 1. desember ár hvert, fær hver fullorðinn Íslendingur greitt auðlindagjald,“ segir í stefnuskránni.

„Látum almenning ekki bíða eftir því að stjórnvöld leysi gjaldtöku vegna auðlindanýtingar,“ segir í stefnuskránni og tiltekið að greiðslan verði fjármögnum með auðlindagjöldum sem til að byrja með verði innheimt með veiðigjöldum, hagnaði Landsvirkjuna og sölu losunarheimilda. Þó er tiltekið að auðlindagjöld verði til þess fallin að stuðla að arðbærri nýtingu en „lýðskrumarar munu ekki geta lagt á óhófleg gjöld sem skila skammtíma ávinningi en langtíma tjóni.“

Treysta séreignarstefnuna í sessi og standa vörð um einkabílinn

Í stefnuskránni er jafnframt sett fram sú áhersla að húsnæðiskerfið hér á landi muni í enn frekara mæli verða byggt upp á séreignarstefnu. Ríkið veiti þannig mótframlag sem gefi „öllum tækifæri til að eignast húsnæði“. Að sama skapi á að standa vörð um einkabílinn því hverfa frá stefnu „sem gerir tekjulægra fólki erfitt fyrir að eiga eða reka eigin bíl og komast leiðar sinnar. Það verði meðal annars gert með 25 prósenta lækkun bifreiðagjalda.

Auk þessa er lögð áhersla á að allir landsmenn skulu eiga rétt á sömu þjónustu óháð búsetu. Það sem skorti á innviði eða aðrar aðstæður til að jafnræði ríki skuli bætt og aðgangur að heilbrigðisþjónustu og námi verði tryggður með fjárhagsaðstoð. Raforku- og húshitunarkostnaður verði jafnaður um allt land og í þeim byggðarlögum þar sem íbúar búa við skerta þjónustu skuli veita þeim skattaafslátt. Ekki kemur fram hvernig fjármagna skuli slíkar aðgerðir, en ljóst er að það verður tæplega gert með auðlindagjaldi eða sölu Íslandsbanka, í ljósi þess sem fyrr er nefnt.

Þá vill flokkurinn að lífeyrir og bætur Tryggingastofnunar verði miðaðar við lágmarkslaun, lífeyrisgreiðslur eru eru fjármagnstekjur verði skattlagðar sem slíkar og hindranir á atvinnu eldra fólks verði afnumdar. Frítekjumark atvinnutekna verði hækkað í hálfa milljón króna á mánuði og þar trompar Miðflokkurinn Samfylkinguna rækilega, en eins og greint var frá í frétt Stundarinnar fyrr í dag boðar Samfylkingin að frítekjumark verði 200 þúsund krónur.

Þá er flokknum umhugað um tjáningarfrelsið. Samkvæmt stefnuskránni skal innleiða lög til að verða Íslendinga „fyrir því að stofnanir eða fyrirtæki, innlend eða erlend, láti fólk gjalda skoðana sinna“. Þess ber þó að geta að Sigmundur boðaði sjálfur árið 2017 að hann ætlaði í meiðyrðamál gegn þremur fjölmiðlum, sem væntanlega voru RÚV, Kjarninn og Stundin, vegna umfjöllunar um fjármál hans og eiginkonu hans.

Miðflokkurinn mældist í nýrri könnun MMR og Morgunblaðsins, sem birt var í morgun, með 6,2 prósenta fylgi og fengi samkvæmt því fjóra menn kjörna á þing. Í könnun Maskínu fyrir Stöð 2 sem birt var síðastliðinn þriðjudag mældist flokkurinn með 5,1 prósent fylgi. Í kosningunum 2017 fékk Miðflokkurinn 10,9 prósent atkvæða og sjö þingmenn kjörna. Á kjörtímabilinu gengu tveir þingmenn til liðs við flokkinn úr Flokki fólksins og á flokkurinn því níu sitjandi þingmenn.