Þessi grein birtist upphaflega í Stundinni fyrir meira en 5 árum.

Karlmennskan

Eðli karla aðeins til í félagsmótun

Klínískur sálfræðingur bendir á að heilinn þróast stöðugt og breytist í takt við lífsreynslu, en hún, sagnfræðingur og heimspekingur sammælast um að allt sem skipti máli hvað varðar kyn sé félagslega ákvarðað.

5. október 2020 · 10:20

Þorsteinn V. Einarsson

ritstjorn@heimildin.is

Því er oft haldið fram að karlar og konur séu líffræðilegt andstæðupar, jafnvel hvort frá sinni plánetunni. Út frá líffræðinni eru körlum og konum síðan eignaðir ákveðnir eiginleikar sem eiga að geta útskýrt þann félagslega veruleika sem við sjáum dags daglega. „Strákar verða alltaf strákar“, er dæmi um frasa sem oft er notaður til að skýra hegðun meðal drengja. Frasi sem endurspeglar eðlishyggju eða líffræðilega nauðhyggju, sem gerir ráð fyrir að hegðun sé afleiðing og afsprengi innra eðlis drengja. Sagnfræðingur, heimspekingur og klínískur taugasálfræðingur telja slíkar alhæfingar um hugsun og hegðun ekki vera jafn ráðandi þátt í tilvist okkar því umhverfið, eða félagsmótunin, hafi mun meiri áhrif en hið líffræðilega.

Heilinn mótast í samspili við umhverfið

Brynja Björk Magnúsdóttir, klínískur taugasálfræðingur og dósent við Háskólann í Reykjavík, segir að heilinn sé ekki „eitthvað sem við fæðumst með og svo …

Kjósa

Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Deila

Athugasemdir

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir.

Tengdar greinar

Karlmennskan

Karlmennskan

Þorsteinn V. Einarsson

Nauðgunarmenning og ofbeldi þrífst á mýtum um gerendur

Gerendur ofbeldis ganga huldu höfði í íslensku samfélagi í skjóli mýta um fólk sem beitir ofbeldi. Sérfræðingar í málefnum brotaþola og gerenda telja að nauðgunarmenningu og ofbeldi verði ekki útrýmt nema með því að varpa ljósi á gerendur og skapa menningu þar sem þeir geta og þurfa að axla ábyrgð.

Karlmennskan

Þorsteinn V. Einarsson

Foreldrahlutverkið fyrirstaða jafnréttis á Íslandi

Íhaldssöm viðhorf til foreldrahlutverksins eru ríkjandi í íslensku samfélag sem hindra framgang jafnréttis. Telja sérfræðingar mikilvægt að lengja fæðingarorlof feðra og að foreldrar séu meðvituð og gagnrýnin á umhverfið sem móti okkur.

Karlmennskan

Þorsteinn V. Einarsson

Karlar skammast sín fyrir eigin tilfinningar

Karlar upplifa skömm og bæla og fela tilfinningar sínar fyrir öðrum. Sálfræðingar segja að karlar leiti sér síður aðstoðar vegna tilfinningavanda og þeir þurfi að sýna hugrekki til að gangast við tilfinningum sínum.

Karlmennskan

Geta karlar verið femínistar?

Áskorun karlkyns femínista felst í að skilja reynsluheim kvenna og samþætta feminíska baráttu annarri réttindabaráttu.

Karlmennskan

Þorsteinn V. Einarsson

Jafnréttissinnar sem grafa undan jafnrétti

Afneitun karla á reynslu kvenna og afskiptaleysi karla er óhugnanlega algengt.

Karlmennskan

Þorsteinn V. Einarsson

Typpin á toppnum

Völd valda því oft að þeir sem þau hafa öðlast einnig völd á fleiri sviðum, sökum þeirra áhrifa sem staða þeirra býður upp á. Í langflestum tilvikum eru það karlar sem fara með völdin.

Mest lesið

Viðskipti

Baggalútar fá 429 þúsund hver

Fyrirtækið sem heldur utan um hljómsveitina Baggalút átti meira en hundrað milljóna króna eignir í lok síðasta árs. Stærstur hluti þeirra eigna eru peningar á bankabók.

Stjórnmál

Magga Stína um Eurovision ákvörðunina: „Í hvaða leikriti erum við stödd?“

Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir utanríkisráðherra segir að ákvörðun RÚV um að taka ekki þátt í Eurovision í ár hafi ekki áhrif á samskipti Íslands og Ísrael. Tónlistarkonan Magga Stína gagnrýnir málflutninginn.

Stjórnmál

Stefán Einar birtir falsfrétt um múslima

Stefán Einar Stefánsson, stjórnandi Spursmála, segir ranglega að myndbönd af hópum múslima sýni þá reyna að trufla jólamarkaði, „sýna vald sitt“ og „sýna hinum kristna meirihluta hverjir það eru sem ráða“. Staðreyndavakt erlendra fjölmiðla staðfestir að þetta sé rangt og myndböndin tekin úr samhengi.

GreiningListamannalaun

Fleiri listamenn við níu götur í Reykjavík fá laun en á allri landsbyggðinni

Töluvert ójafnvægi er á úthlutun listamannalauna, séu þau skoðuð eftir búsetu launþega. Launin, sem eru töluvert lægri en regluleg laun fullvinnandi fólks, renna í flestum tilvikum til íbúa í Vesturbæ og miðbæ Reykjavíkur. Menningarmálaráðherra segir niðurstöðuna ekki óvænta þó hún slái hann ekki vel.

Viðskipti

Útgerðarfólk komið með meirihluta í Domino's

Eigendur Lýsis, sem selja nú fyrirtækið til útgerðarfélagsins Brims fyrir 30 milljarða króna, hafa eignast fjórðungshlut í Domino's. Eigendur Brims og Ísfélagsins munu eiga pizzukeðjuna ásamt Bjarna Ármannssyni, fyrrverandi forstjóra Glitnis.

Viðtal

„Ég var lifandi dauð“

Lína Birgitta Sigurðardóttir hlúir vel að heilsunni. Hún er 34 ára í dag og segist ætla að vera í sínu besta formi fertug, andlega og líkamlega. Á sinni ævi hefur hún þurft að takast á við margvísleg áföll, en faðir hennar sat í fangelsi og hún glímdi meðal annars við ofsahræðslu, þráhyggju og búlemíu. Fyrsta fyrirtækið fór í gjaldþrot en nú horfir hún björtum augum fram á veginn og stefnir á erlendan markað.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

UmhverfiðFerðamannalandið Ísland

„Húsin eru ekki tveggja hæða“

Hús við Skaftafell sem áttu að vera ein hæð, samkvæmt skilmálum deiliskipulags, máttu síðar verða tvær hæðir. Bæjarstjóri segir að „ekki var um að ræða hækkun húsa um heila hæð“.

Viðskipti

Baggalútar fá 429 þúsund hver

Fyrirtækið sem heldur utan um hljómsveitina Baggalút átti meira en hundrað milljóna króna eignir í lok síðasta árs. Stærstur hluti þeirra eigna eru peningar á bankabók.

Leiðari

Jón Trausti Reynisson

Komandi hrun siðmenningar

Snorri Másson sagði „hrun vestrænnar siðmenningar vofa yfir“. Margt bendir til þess að hann hafi rétt fyrir sér.

Stjórnmál

Magga Stína um Eurovision ákvörðunina: „Í hvaða leikriti erum við stödd?“

Stjórnmál

Stefán Einar birtir falsfrétt um múslima

Innlent

Uppgjör að handan: „Ég fann að Davíð hafði horn í síðu minni“

Karl Sigurbjörnsson biskup, lýsir andúð og kulda frá fyrrverandi forsætisráðherra landsins. Sérstaklega í tengslum við gagnrýni kirkjunnar á kjör fátækra, en ekki síst vegna eldfimrar smásögu sem varð að fréttamáli.

Mest lesið í mánuðinum

Dómsmál

Krafðist grafarþagnar á heimilinu

Réttarhöldum yfir Margréti Löf er lokið, en þar kom meðal annars fram að fjölskyldan tjáði sig að miklu leyti með bréfaskriftum út af meintri hljóðóbeit Margrétar, sem beindist að foreldrum hennar.

UmhverfiðFerðamannalandið Ísland

„Húsin eru ekki tveggja hæða“

Viðskipti

Baggalútar fá 429 þúsund hver

Fyrirtækið sem heldur utan um hljómsveitina Baggalút átti meira en hundrað milljóna króna eignir í lok síðasta árs. Stærstur hluti þeirra eigna eru peningar á bankabók.

Pistill

Sif Sigmarsdóttir

Það sem enginn segir á dánarbeði

Ef dagurinn í dag væri síðasti dagur ævi þinnar, hver væri mesta eftirsjáin?

Stjórnmál

Þingmaður Sjálfstæðisflokks hnakkreifst við hóp kennara

Jón Pétur Zimsen, þingmaður Sjálfstæðisflokks og fyrrverandi skólastjóri, hvatti kennara til að hrista af sér hlekkina og hafna „elítunni“ í spjallhópi á Facebook. „Ertu móðguð, gæti ekki verið meira sama,“ svaraði hann þegar kennari sagði hann tala niður til kennarastéttarinnar.

Innlent

Sex leiðir til að þvætta peninga

Greiningardeild ríkislögreglustjóra hefur birt lista yfir leiðir sem farnar eru við peningaþvætti á Íslandi. Lögreglan telur nýlegan dóm staðfesta að peningaþvættisþjónusta sé seld af sérfræðingum hér á landi.