Kristín Völundardóttir verður forstjóri Útlendingastofnunar áfram næstu fimm árin. Núverandi skipunartími hennar í forstjórastól rennur út 1. júní næstkomandi en dómsmálaráðherra tók ákvörðun um að auglýsa ekki stöðuna lausa og framlengist því skipunartími Kristínar um fimm ár. Sitji hún allan þann tíma mun Kristín hafa setið sem forstjóri Útlendingastofnunar í fimmtán ár.
Samkvæmt lögum um réttindi og skyldur starfsmanna ríkisins skal tilkynna þeim sem skipaður hefur verið í embætti að minnsta kosti hálfu ári áður en skipunartími þeirra rennur út hvort auglýsa skuli embætti þeirra laust til umsóknar. Að öðrum kosti framlengist skipunartími viðkomandi sjálfkrafa um fimm ár. Kristínu var ekki tilkynnt um slíkt þar eð dómsmálaráðherra ákvað að auglýsa stöðuna ekki. Kristín hefur síðustu mánuði verið í námsleyfi en kom til baka til starfa í dag, 1. apríl.
Hörð gagnrýni um margra ára skeið
Kristín hefur setið undir mikilli og harðri gagnrýni fyrir störf sín og Útlendingastofnunar, nánast allt frá því hún var skipuð forstjóri fyrst. Þannig stóð hún í deilum við fréttastofu Ríkisútvarpsins í byrjun árs 2013 þar sem hún hélt því fram að ummæli hennar um hælisleitendur hefðu verið tekin úr samhengi í fréttum RÚV. Í viðtali við fréttastofu sagði Kristín að langur málsmeðferðartími á umsóknum hælisleitenda geri það að verkum að fólki sem ekki væri hælisleitendur heldur hyggðust vinna ólöglega hér á landi eða kæmu í öðrum tilgangi gæti þótt fýsilegt að sækja hér um hæli til að fá frítt fæði og húsnæði. Orð Kristínar urðu til þess að Ögmundur Jónasson, þáverandi innanríkisráðherra, sá ástæðu til að bregðast við og lýsa að um óviðeigandi og rakalausar vangaveltur væri að ræða. Kristín brást við með því að segja að orð sín hefðu verið tekin úr samhengi en Ríkisútvarpið birti viðtalið allt til að taka af allan vafa þar um.
Traust á Útlendingastofnun hefur reynst afar lítið í könnunum sem gerðar hafa verið á trausti meðal Íslendinga á stofnunum. Þannig reyndust 45 prósent aðspurðra vantreysta stofnuninni í lok árs 2015, þegar Kristín hafði setið sem forstjóri í rúm fimm ár, samkvæmt könnun MMR. Engin réttarfarsstofnun önnur naut viðlíka vantrausts.
Sendu langveikan dreng úr landi
Á aðventunni árið 2015 fjarlægði lögregla fjögurra manna albanska fjölskyldu af heimili sínu að næturlagi til að flytja hana úr landi. Tvö börn á leikskólaaldri voru þar á meðal, Klea og Kevin, sem er með slímseigjusjúkdóm sem er lífshótandi fái hann ekki læknisaðstoð og lyf. Myndin af Kevin standandi með bangsann sinn í höndunum í útidyrum á heimili fjölskyldunnar, horfandi út í myrkrið, hreyfði við mjög mörgum og eftir gríðarhörð mótmæli fékk fjölskyldan að snúa aftur hingað til lands.
Í maí árið 2016 hunsaði Úrlendingastofnun fyrirmæli kærunefndar útlendingamála og ákvað að vísa hælisleitandanum Eze Okafor úr landi en Eze hafði þá verið búsettur á Íslandi í fjögur ár. Mál Eze var mjög í deiglu fjölmiðla, meðal annars hefur Stundin fjallað ítrekað um það. Í júní árið 2017 felldi kærunefnd útlendingamála svo brottvísun Eze niður og gerði Útlendingastofnun að taka mál hans fyrir að nýju, þar eð ákvörðun um brottvísun hans hefði verið ólögmæt enda verið byggð á útlendingalögum sem þá voru fallin úr gildi. Eze hafði þá farið huldu höfði í Svíþjóð, þangað sem hann var fluttur af íslenskum yfirvöldum, í yfir árstíma.
Vildi, og fékk, launahækkun vegna álags
Árið 2016 vakti einnig athygli að Kristín fékk, með úrskurði kjararáðs, 29 prósenta launahækkun og hækkuðu laun hennar við það upp í 1.340 þúsund krónur á mánuði. Sendi Kristín bréf til kjararáðs og fór fram á hærri laun þar eð álag á Útlendingastofnun hefði vaxið gríðarlega með tilheyrandi álagi á hana sjálfa af hendi fjölmiðla. Því væri starf forstjóra bæði erfitt og mjög íþyngjandi.
Gríðarlega athygli, og reiði, vakti þegar tveir hælisleitendur frá Írak, Ali Nasir og Majed, voru dregnir út úr Laugarneskirkju með lögregluvaldi um miðja nótt í júní 2016 og sendir til Noregs með flugvél. Óttuðust þeir að verða sendir þaðan aftur til Íraks. Ali var þá 16 ára gamall og Majed þrítugur. Þeir höfðu dvalið á Íslandi í sjö mánuði en hælisumsóknir þeirra ekki verið teknar til efnislegrar meðferðar. Myndband af aðförum lögreglu vakti almenna andúð á framgangi Útlendingastofnunar.
Auk þeirra dæma sem rakin hafa verið hér að framan eru fjölmörg önnur dæmi sem orkað hafa mjög tvímælis í framgöngu Útlendingastofnunar, undir stjórn Kristínar. Síðasta slíka dæmið var þegar til stóð að vísa sjö ára dreng, Muhammed Zohair Faisal, og foreldrum hans úr landi og til Pakistan í febrúar síðastliðnum. Þangað hafði Muhammed aldrei komið og foreldrar hans töldu ástæðu til að óttast um öryggi sitt þar. Eftir mikinn þrýsting frá almenningi var fallið frá brottflutningnum.
Athugasemdir