Þessi grein birtist upphaflega í Stundinni fyrir meira en 5 árum.

Sýslumaður hélt að sáttameðferð væri undanþegin stjórnsýslulögum

Sýslumaðurinn á höfuðborgarsvæðinu var í lögvillu um gildissvið stjórnsýslulaga og lagaramma sáttameðferðar. Ráðuneytið greip inn í eftir ábendingu frá umboðsmanni Alþingis.

16. júlí 2019 · 08:00

Jóhann Páll Jóhannsson

ritstjorn@heimildin.is

Sýslumaðurinn á höfuðborgarsvæðinu stóð ranglega í þeirri trú um árabil að embættið væri óbundið af stjórnsýslulögum við framkvæmd sáttameðferðar. Óljóst er hvaða áhrif þetta hafði á málsmeðferð hjá embættinu, verklag sáttamanna og stöðu þeirra foreldra sem boðaðir voru á sáttafundi hjá sýslumanni.

Árið 2012 var fest í lög að foreldrar væru skyldugir samkvæmt barnalögum til að leita sátta áður en krafist væri úrskurðar eða höfðuð mál um forsjá, lögheimili, umgengni, dagsektir eða aðför. Þannig er sáttameðferðin lögbundið ferli þar sem sýslumaður gegnir alla jafna lykilhlutverki. Í sömu lögum, 71. gr., kemur skýrt fram að „að því leyti sem ekki er kveðið á um annað í lögum þessum fer um meðferð máls samkvæmt stjórnsýslulögum“.

Kvartað til umboðsmanns

Stundin greindi frá því síðasta sumar að þrátt fyrir ofangreind lagafyrirmæli teldi sýslumaður sig ekki þurfa að fylgja stjórnsýslulögum né upplýsingalögum við framkvæmd sáttameðferðar. Embættið lét í ljós þá afstöðu þegar kona kvartaði til umboðsmanns Alþingis yfir því að embættið hefði synjað henni um afrit af tölvupóstum sem fóru á milli sáttamanns og barnsföður hennar.

Umboðsmaður óskaði eftir upplýsingum um lagagrundvöll synjunarinnar. Í svari sýslumanns kom fram að embættið teldi að „sáttameðferð samkvæmt framangreindu lagaákvæði falli hvorki undir stjórnsýslulög nr. 37/1993 né upplýsingalög nr. 140/2012 og því verði ákvæðum þessara laga ekki beitt um aðgang að gögnum í því tilviki sem kvörtunin lýtur að“. Í kjölfarið kallaði umboðsmaður eftir afstöðu dómsmálaráðuneytisins og spurði hvort ráðuneytið hygðist „grípa til einhverra viðbragða gagnvart sýslumanni“.

Ráðuneytið leiðréttir sýslumann

Stundin hefur nú undir höndum úrskurð sem dómsmálaráðuneytið kvað upp í málinu síðasta haust. Þar staðfestir ráðuneytið að sýslumaður hafi verið í lögvillu um gildissvið stjórnsýslulaga og lagaramma sáttameðferðar.

Kjósa

Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Deila

Efnisorð

Athugasemdir

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir.

Tengdar greinar

Stjórnsýsla

FréttirStjórnsýsla

Umboðsmaður taldi forræðið liggja hjá stjórnvaldinu en ekki ríkislögmanni

Ákvörðunarvald um hvort bótaskylda sé viðurkennd liggur hjá því stjórnvaldi sem bótakröfu er beint að og stjórnvöld hafa forræði á kröfugerð, röksemdum og ágreiningsatriðum þegar mál fara fyrir dómstóla. Þetta er afstaða umboðsmanns Alþingis samkvæmt ábendingabréfi sem hann sendi heilbrigðisráðherra árið 2014, en forsætisráðuneytið gaf út yfirlýsingu á föstudag þar sem fram kom að ríkislögmaður hefði „almennt forræði á kröfugerð og framsetningu hennar“.

FréttirStjórnsýsla

Framkvæmd upplýsingalaga óviðunandi og lakari en í nágrannalöndunum

Umboðsmaður Alþingis segir þörf á hugarfarsbreytingu og aukinni þekkingu innan stjórnsýslunnar þegar kemur að beitingu reglna um aðgang almennings að upplýsingum.

Fréttir

Dagsektarúrskurður bendi til „vanvirðandi háttsemi“ móður gegn barni

Dómsmálaráðuneytið telur að sýslumaður hafi farið rétt að þegar hann sendi barnaverndarnefnd tilkynningu um ofbeldi eða vanvirðandi meðferð móður á barni vegna dagsektarúrskurðar.

Fréttir

Atvinnurekendur vilja lengja biðtíma fjölmiðla eftir upplýsingum

Samtök atvinnulífsins stinga upp á því að frestur stjórnvalda til að afgreiða upplýsingabeiðnir verði tvöfalt lengri en hann er samkvæmt núgildandi lögum. Þannig fái stjórnvöld aukið svigrúm til að rannsaka mál og taka tillit til einkaaðila sem hafa hag af því að upplýsingar fari leynt.

FréttirStjórnsýsla

Bjarni hissa á vangaveltum Björns: „Vantar bara að menn segist hafa rökstuddan grun“

Bjarni Benediktsson, fjármála- og efnahagsráðherra, var kjörinn varaformaður bankaráðs Asíska innviðafjárfestingarbankans á ársfundi bankans í Lúxemborg um helgina. Hann furðar sig á vangaveltum þingmanns Pírata um hvort seta í bankaráðinu samræmist siðareglum ráðherra.

FréttirStjórnsýsla

Samtök atvinnulífsins: Ísland laust við spillingu eins og þá sem tíðkast erlendis

Heildarsamtök íslenskra atvinnurekenda mótmæla því að settar verði reglur til að draga úr flakki milli stjórnsýslustarfa og sérhagsmunagæslu. „Hér á landi tíðkast það ekki að spilling birtist í því að sterkir sérhagsmunaaðilar nái tangarhaldi á stjórnvöldum og hafi áhrif á þau með viðbrögðum sínum við einstökum ákvörðunum, líkt og talað var um í úttektarskýrslu GRECO.“

Mest lesið

Stjórnmál

Spurði hvort ráðherrar í ríkisstjórninni væru undanskildir lögum

Sigmundur Davíð Gunnlaugsson gagnrýnir skipan Ingu Sæland í stjórn HMS og spyr hvort pólitík sé næg málefnaleg ástæða til að víkja frá jafnréttislögum.

Erlent

Verðbólga í Tyrklandi dregst saman – 37,9% á ársgrundvelli

Verðbólga í Tyrklandi lækkaði í 37,9 prósent í apríl, þrátt fyrir verðhækkanir á helstu þjónustum. Pólitísk ólga og veik líra ógna hagstjórn og stöðugleika.

Fréttir

Stuðningur við veiðigjaldafrumvarpið eykst eftir auglýsingaherferð útgerðarmanna

Mikil óánægja er um allt land með auglýsingaherferð SFS. Aðeins stuðningsfólk Sjálfstæðisflokks eru að meirihluta andvíg frumvarpi um breytingu á veiðigjöldum og ánægð með herferðina.

Viðskipti

Tekjur dragast saman og tapið eykst hjá Sýn

Sýn skilaði tapi upp á 344 milljónir króna á fyrstu þremur mánuðum ársins. Það er meira en fyrirtækið gerði á sama tíma á síðasta ári.

Fréttir

Framlengdu gæsluvarðhald vegna almannahagsmuna

Kona sem setið hefur í gæsluvarðhaldi vegna rannsóknar á andláti föður hennar verður ekki sleppt í bili. Dómari féllst á kröfu lögreglu um að framlengja varðhaldið um fjórar vikur.

Fréttir

Hungrað fólk berst við að fá matargjafir

„Sveltistríðið“ á Gasasvæðinu heldur áfram. Ísraelskir ráðherrar boða þjóðflutninga Palestínumanna.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Aðsent

Ónefnd kona skrifar

Bréf frá brotaþola hópnauðgunar

Ofbeldi gerir ekki greinarmun á þolendum eða gerendum eftir uppruna þeirra. Réttlæti má ekki gera það heldur.

Fréttir

Bannaður á leigubílastæðinu fyrir að leggja starfsfólk Isavia í einelti

Isavia segir leigubílstjóra, sérstaklega virkan á samfélagsmiðlum, hafa lagt starfsfólk flugvallarins í einelti – meðal annars með ásökunum í garð þess og nafnbirtingum á netinu. Hann hafi verið settur í ótímabundið bann vegna ógnandi og óviðeigandi framkomu. „Þetta er náttúrlega óþægilegt að mæta í vinnuna og verða svo fyrir áreiti,“ segir einn starfsmaður við Heimildina.

Allt af létta

Kókómjólk á tilboðsverði af allt öðrum ástæðum

Kókómjólk hefur verið fádæma vinsæl meðal landsmanna í rúmlega hálfa öld og drekka Íslendingar um níu milljónir Kókómjólkurferna árlega. Þeir sem stunduðu njósnir fyrir Björgólf Thor Björgólfsson árið 2012 töldu að það væri tilvalið að fela upptökumyndavél inni í tómri fernu af Kókómjólk.

Leiðari

Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir

Stúlkan sem var sögð allra gagn

Menn sem voru dæmdir fyrir að brjóta á ungri stúlku notuðu það sem málsvörn að hún væri svo lauslát. Glíma þolenda við réttarkerfið reynist þung, en gerendum er gjarna hlíft við óþægilegum inngripum. Staðan flækist enn frekar þegar þolendur standa einir gegn mörgum - eða lenda undir í samfélagslegri umræðu.

Fréttir

Lögreglumenn unnu fyrir rannsóknafyrirtæki Lúðvíks

Þrír lögreglumenn þáðu greiðslu frá Laco, öryggis- og rannsóknafyrirtæki Lúðvíks Kristinssonar, sama ár og Lúðvík stundaði njósnir. Störf þeirra virðast þó hafa verið ótengd njósnunum en aðalvarðstjóri í lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu segist hafa unnið eina nótt á hóteli gegn greiðslu.

Viðskipti

Kári hættur og farinn

Kári Stefánsson er hættur sem forstjóri Íslenskrar erfðagreiningar. Í hans stað koma tveir stjórnendur sem báðir hafa starfað hjá fyrirtækinu lengi.

Mest lesið í mánuðinum

Fréttir

Sjónarvitni sáu dóttur beita aldraða foreldra miklu ofbeldi

Tvö sjónarvitni sem Heimildin ræddi við sáu konu beita báða foreldra sína ofbeldi áður en hún var handtekin vegna gruns um að hafa banað föður sínum. Konan, sem er 28 ára gömul, situr nú í gæsluvarðhaldi eftir að faðir hennar fannst látinn á heimili fjölskyldunnar á Arnarnesinu í Garðabæ.

Viðtal

Hefði ekki dottið í hug að ráða sjálfan sig

Bogi Ágústsson hefur birst landsmönnum á skjánum í yfir fjóra áratugi og flutt Íslendingum fréttir í blíðu og stríðu. Hann segir heiminn hafa breyst ótrúlega mikið til batnaðar á þessum árum en því miður halli á ógæfuhliðina í rekstri fjölmiðla á Íslandi. Af öllum þeim atburðum sem hann hefur sagt fréttir af lögðust snjóflóðin fyrir vestan árið 1995 þyngst á hann. Enn þann dag í dag man hann hvernig var að þurfa að lesa upp nöfn þeirra sem dóu í flóðinu á Flateyri.

Viðtal

„Ég var bara glæpamaður“

„Margt af því sem ég hef gert mun ég aldrei geta bætt fyrir,“ segir Kristján Halldór Jensson, sem var dæmdur fyrir alvarlegar líkamsárásir. Hann var mjög ungur að árum þegar ljóst var í hvað stefndi og fann ekki leiðina út fyrr en áratugum síðar. Í dag fer hann inn í fangelsin til þess að hjálpa öðrum, en það er eina leiðin sem hann sér færa til þess að bæta fyrir eigin brot.

Fréttir

Hver er Jón Óttar? - „Ég hef sjálfur fylgst með fólki mánuðum saman“

Jón Óttar Ólafsson, einn þeirra sem stundaði njósnir fyrir Björgólf Thor Björgólfsson árið 2012, gaf út glæpasögu ári síðar þar sem aðalsöguhetjan er lögreglumaður sem stundar hleranir. Jón Óttar vann lengi fyrir Samherja, bæði á Íslandi og í Namibíu, en áður hafi hann verið kærður af sérstökum saksóknara, sem hann starfaði fyrir, vegna gruns um að stela gögnum.

Aðsent

Ónefnd kona skrifar

Bréf frá brotaþola hópnauðgunar

Ofbeldi gerir ekki greinarmun á þolendum eða gerendum eftir uppruna þeirra. Réttlæti má ekki gera það heldur.

Fréttir

Bannaður á leigubílastæðinu fyrir að leggja starfsfólk Isavia í einelti