Orðalag í greinargerð með fjármálaáætlun ríkisstjórnarinnar 2019-2023, þar sem talað er um „lélegt fjármálalæsi hjá almenningi“ og það sett í samhengi við stöðu lágtekjufólks á leigumarkaði hefur valdið talsverðum titringi á samfélagsmiðlum, einkum meðal fólks á vinstri væng stjórnmálanna. Formaður Verkalýðsfélaga Akraness talar um „veruleikafirringu“ og varaþingmaður Samfylkingarinnar telur að það væri rétt að Bjarni Benediktsson fjármálaráðherra yrði sjálfur skikkaður á námskeið í fjármálalæsi.
Í greinargerðinni kemur sem fyrr segir fram sú afstaða ríkisstjórnarinnar að lélegt fjármálalæsi hjá almenningi sé ein af helstu áskorunum sem stjórnvöld standa frammi fyrir á sviði fjölskyldumála. Fjöldi ungs fólks, á aldursbilinu 18-29 ára, sem sæki um hjá umboðsmanni skuldara hafi hækkað jafnt og þétt síðastliðin ár. Almennt sé um að ræða tekjulága einstaklinga á leigumarkaði, sem skuldi neysluskuldir sem oft séu óhagstæð. Þetta kalli á eflingu fjármálalæsis og aukna fjármálafræðslu í grunn- og framhaldsskólum landsins.
„Skilningsleysi ríkisstjórnarinnar
á málefnum lágtekjufólks er algjört“
Vilhjálmur Birgisson, formaður Verkalýðsfélags Akraness, fer hörðum orðum um greinargerðina og segir að í henni kristallist að „veruleikafirring og skilningsleysi ríkisstjórnarinnar á málefnum lágtekjufólks [sé] algjört.“
Vilhjálmur rekur síðan að lágmarkslaun á landinu séu 280 þúsund krónur á mánuði og þegar búið sé að draga frá skatta og lífeyrissjóðsgjöld standi eftir 219 þúsund krónur sem fólk þurfi að framfleyta sér á. Á sama tíma kveði lágmarks framfærsluviðmið Velferðarráðuneytisins á um að ráðstöfunartekjur einstaklings þurfi að lágmarki að vera 223 þúsund á mánuði, án húsnæðiskostnaðar. Við það megi síðan bæta 150-180 þúsund krónum í húsnæðiskostnað. Því þyrftu lágmarkslaun að vera um 540 þúsund krónur á mánuði, í stað 280 þúsund króna.
„Þar fyrir utan byggir fjármálalæsi Bjarna á að skrá fyrirtæki í aflöndum til að komast undan eðlilegum skattgreiðslum“
„Það er því miklu frekar að ráðamenn íslensku þjóðarinnar þurfi að fara á námskeið um fjármálalæsi því það er gjörsamlega útilokað fyrir fólk á lágmarkslaunum og -töxtum að ná endum saman,“ skrifar Vilhjálmur.
Nýta ber þau tæki sem til eru til að auka jöfnuð
Heiða Björg Hilmisdóttir, varaformaður Samfylkingarinnar, segir að vafalaust sé fjármálalæsi almennt ábótavant, „en það er ekki næg ástæða til að nýta ekki þau tæki sem ríkisstjórnin hefur til að jafna kjör og auka jöfnuð. Sómasamlegar barnabætur, húsnæðisbætur og vaxtabætur gætu koma í veg fyrir að við værum með norðurlandamet í fjölda barna sem alast upp í fátækt.“
Margrét Tryggvadóttir, fyrrverandi þingkona Hreyfingarinnar og núverandi varaþingkona Samfylkingarinnar, segir að svona yfirlýsingar „fólks sem veit ekki aura sinna tal geta gert mig spólvitlausa svo það sé nú bara viðurkennt. Ég held að það væri gagn fyrir Bjarna Benediktsson að taka námskeið í fjármálalæsi svo hann gerði sér betur grein fyrir því að ógerningur er að lifa af lægstu launum.“
Gunnar Smári Egilsson, leiðtogi Sósíalistaflokksins, er einnig afar harðorður í garð Bjarna í færslu á sinni Facebook-síðu. „Eins og kom fram í umfjöllun Stundarinnar um fjármál Bjarna Benediktssonar fyrir Hrun, áður en lögbann var sett á þá umfjöllun fyrir síðustu kosningar (lögbann sem enn er í gildi); byggir fjármálalæsi Bjarna annars vegar á því að láta pabba sinn borga skuldirnar sem hann kemur sér í og hins vegar í því að taka við símtölum frá innmúruðum og innvígðum mönnum innan bankakerfisins sem vara aðra innvígða og innmúraða við hruni og að nú sé kominn tími til að selja svo skaðinn lendi allur á almenningi en enginn á hinum innmúruðu og innvígðu. Þar fyrir utan byggir fjármálalæsi Bjarna á að skrá fyrirtæki í aflöndum til að komast undan eðlilegum skattgreiðslum.“
Athugasemdir