Trump fer í stríð við Seðlabankann

Banda­ríkja­for­seti virð­ist vilja þenja enn meira út vald­heim­ild­ir sín­ar, nú með því að rjúfa sjálf­stæði Seðla­banka Banda­ríkj­anna.

Trump fer í stríð við Seðlabankann
Donald Trump Skrifar hér undir forsetatilskipun í nærmynd. Mynd: AFP

Vaxandi óánægja Donalds Trump með Seðlabanka Bandaríkjanna náði hámarki í þessari viku þegar forsetinn hótaði að taka það fordæmalausa skref að reka yfirmann Seðlabankans, sem hingað til hefur notið algers sjálfstæðis.

Trump hefur ítrekað sagt að hann vilji vaxtalækkanir strax til að örva hagvöxt á meðan hann kynnir tollastefnu sína, og hefur hótað að reka Jerome Powell, formann Seðlabankans, ef hann hlýðir ekki, sem setur bankann og Hvíta húsið í fyrirsjáanlegan árekstur, sem sérfræðingar vara við að gæti valdið meiri óstöðugleika á fjármálamörkuðum.

„Ef ég vil hann út, þá verður hann fljótur út þaðan, trúið mér,“ sagði Trump á fimmtudag og vísaði til Powells, en annað fjögurra ára tímabil hans sem formaður Seðlabankans lýkur í maí 2026.

Powell hefur sagt að hann hafi engin áform um að hætta snemma og bætti við í þessari viku að hann telji sjálfstæði bankans í peningamálastefnu vera „lagalegt mál“.

„Það er augljóst að sú staðreynd að formaður Seðlabankans finnur sig knúinn til að tjá sig um þetta þýðir að þeir eru alvara,“ sagði Diane Swonk, aðalhagfræðingur KPMG, við AFP og vísaði til Hvíta hússins.

Stephanie Roth, aðalhagfræðingur hjá Wolfe Research, sagði að hún teldi „að þeir muni lenda í árekstri,“ en telur ekki „að Seðlabankinn muni láta undan pólitískum þrýstingi“.

Flestir hagfræðingar eru sammála um að tollastefna stjórnarinnar - sem felur í sér 10 prósenta „grunnhlutfall“ á innflutning frá flestum löndum - muni setja þrýsting á verðhækkanir og kæla hagvöxt, að minnsta kosti til skamms tíma.

Það myndi halda verðbólgu vel frá langtímamarkmiði Seðlabankans um tvö prósent og líklega koma í veg fyrir að stefnumótendur lækki vexti á næstu mánuðum.

„Þeir munu ekki bregðast við vegna þess að Trump birti að þeir ættu að vera að lækka vexti,“ sagði Roth í viðtali og bætti við að slíkt væri „uppskrift að hörmungum“ fyrir bandarískt efnahagslíf.

Sjálfstæði Seðlabankans „algjörlega nauðsynlegt“

Margir lögfræðingar segja að forseti Bandaríkjanna hafi ekki vald til að reka formann Seðlabankans eða neinn af samstarfsmönnum hans í 19 manna vaxtaákvörðunarnefnd bankans af neinni ástæðu, nema af sérstöku tilefni.

Seðlabankakerfi Bandaríkjanna, sem var reist fyrir meira en öld, er hannað til að verja seðlabanka Bandaríkjanna frá pólitískum afskiptum.

„Sjálfstæði er algjörlega nauðsynlegt fyrir Seðlabankann,“ sagði Roth. „Lönd sem hafa ekki sjálfstæða seðlabanka eru með gjaldmiðla sem eru greinilega veikari og vexti sem eru greinilega hærri.“

Mark Zandi, aðalhagfræðingur Moody's Analytics, sagði við AFP að þau hefðu „afgerandi sannanir fyrir því að það að skerða sjálfstæði seðlabanka sé sérstaklega slæm hugmynd“.

Vill geta rekið yfirmenn sjálfstæðra stofnana

Ein alvarleg ógn við sjálfstæði Seðlabankans kemur frá yfirstandandi dómsmáli þar sem stjórn Trumps hefur gefið til kynna að hún muni leita eftir því að vefengja ákvörðun Hæstaréttar frá 1935 sem neitar forseta Bandaríkjanna um rétt til að reka yfirmenn sjálfstæðra ríkisstofnana.

Málið gæti haft alvarlegar afleiðingar fyrir Seðlabankann, miðað við stöðu hans sem sjálfstæðrar stofnunar þar sem stjórnendur hans telja að forsetinn geti ekki rekið þá af tilefnislausu.

En jafnvel þótt stjórn Trumps nái árangri fyrir dómstólum, gæti hún fljótlega rekist á endanlega vörn sjálfstæðis Seðlabankans: Skuldabréfamarkaðinn.

Á meðan óróleika á mörkuðum stóð nýverið, sem var af völdum tollastefnu Trumps, hækkuðu ávöxtunarkröfur bandarískra ríkisskuldabréfa og dollarinn féll, sem bendir til þess að fjárfestar líti ef til vill ekki lengur á Bandaríkin sem öruggt skjól fyrir fjárfestingar eins og áður.

Andspænis skarpri hækkun á ávöxtunarkröfu bandarískra ríkisskuldabréfa, frestaði stjórn Trumps áformum sínum um hærri tolla gegn tugum landa, sem hjálpaði til við að róa fjármálamarkaðina.

Ef fjárfestar teldu að sjálfstæði Seðlabankans til að takast á við verðbólgu væri skert, myndi það líklega ýta upp ávöxtunarkröfu langtíma ríkisskuldabréfa á þeirri forsendu að langtímaverðbólga yrði hærri, og setja þrýsting á stjórnvöld.

„Þú getur ekki stjórnað skuldabréfamarkaðnum. Og það er boðskapurinn,“ sagði Swonk.

„Og þess vegna viljum við sjálfstæðan Seðlabanka.“

Kjósa
37
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.
Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.

Mest lesið

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Bannaður á leigubílastæðinu fyrir að leggja starfsfólk Isavia í einelti
2
Fréttir

Bann­að­ur á leigu­bíla­stæð­inu fyr­ir að leggja starfs­fólk Isa­via í einelti

Isa­via seg­ir leigu­bíl­stjóra, sér­stak­lega virk­an á sam­fé­lags­miðl­um, hafa lagt starfs­fólk flug­vall­ar­ins í einelti – með­al ann­ars með ásök­un­um í garð þess og nafn­birt­ing­um á net­inu. Hann hafi ver­ið sett­ur í ótíma­bund­ið bann vegna ógn­andi og óvið­eig­andi fram­komu. „Þetta er nátt­úr­lega óþægi­legt að mæta í vinn­una og verða svo fyr­ir áreiti,“ seg­ir einn starfs­mað­ur við Heim­ild­ina.

Mest lesið í mánuðinum

Hefði ekki dottið í hug að ráða sjálfan sig
2
Viðtal

Hefði ekki dott­ið í hug að ráða sjálf­an sig

Bogi Ág­ústs­son hef­ur birst lands­mönn­um á skján­um í yf­ir fjóra ára­tugi og flutt Ís­lend­ing­um frétt­ir í blíðu og stríðu. Hann seg­ir heim­inn hafa breyst ótrú­lega mik­ið til batn­að­ar á þess­um ár­um en því mið­ur halli á ógæfu­hlið­ina í rekstri fjöl­miðla á Ís­landi. Af öll­um þeim at­burð­um sem hann hef­ur sagt frétt­ir af lögð­ust snjóflóð­in fyr­ir vest­an ár­ið 1995 þyngst á hann. Enn þann dag í dag man hann hvernig var að þurfa að lesa upp nöfn þeirra sem dóu í flóð­inu á Flat­eyri.
„Ég var bara glæpamaður“
3
Viðtal

„Ég var bara glæpa­mað­ur“

„Margt af því sem ég hef gert mun ég aldrei geta bætt fyr­ir,“ seg­ir Kristján Hall­dór Jens­son, sem var dæmd­ur fyr­ir al­var­leg­ar lík­ams­árás­ir. Hann var mjög ung­ur að ár­um þeg­ar ljóst var í hvað stefndi og fann ekki leið­ina út fyrr en ára­tug­um síð­ar. Í dag fer hann inn í fang­els­in til þess að hjálpa öðr­um, en það er eina leið­in sem hann sér færa til þess að bæta fyr­ir eig­in brot.
Hver er Jón Óttar? - „Ég hef sjálfur fylgst með fólki mánuðum saman“
4
Fréttir

Hver er Jón Ótt­ar? - „Ég hef sjálf­ur fylgst með fólki mán­uð­um sam­an“

Jón Ótt­ar Ólafs­son, einn þeirra sem stund­aði njósn­ir fyr­ir Björgólf Thor Björgólfs­son ár­ið 2012, gaf út glæpa­sögu ári síð­ar þar sem að­al­sögu­hetj­an er lög­reglu­mað­ur sem stund­ar hler­an­ir. Jón Ótt­ar vann lengi fyr­ir Sam­herja, bæði á Ís­landi og í Namib­íu, en áð­ur hafi hann ver­ið kærð­ur af sér­stök­um sak­sókn­ara, sem hann starf­aði fyr­ir, vegna gruns um að stela gögn­um.
Bannaður á leigubílastæðinu fyrir að leggja starfsfólk Isavia í einelti
6
Fréttir

Bann­að­ur á leigu­bíla­stæð­inu fyr­ir að leggja starfs­fólk Isa­via í einelti

Isa­via seg­ir leigu­bíl­stjóra, sér­stak­lega virk­an á sam­fé­lags­miðl­um, hafa lagt starfs­fólk flug­vall­ar­ins í einelti – með­al ann­ars með ásök­un­um í garð þess og nafn­birt­ing­um á net­inu. Hann hafi ver­ið sett­ur í ótíma­bund­ið bann vegna ógn­andi og óvið­eig­andi fram­komu. „Þetta er nátt­úr­lega óþægi­legt að mæta í vinn­una og verða svo fyr­ir áreiti,“ seg­ir einn starfs­mað­ur við Heim­ild­ina.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Mest lesið undanfarið ár