Tvær Kóreur: Kim Il-sung hernemur Seúl og nær alla Suður-Kóreu

Við upp­haf Kór­eu­stríðs­ins sumar­ið 1950 vann Norð­ur-Kórea mikla sigra og virt­ist í þann veg­inn að leggja alla Suð­ur-Kór­eu und­ir sig.

Tvær Kóreur: Kim Il-sung hernemur Seúl og nær alla Suður-Kóreu
Þýskir nasistar að drepa Gyðinga í seinni heimsstyrjöld? Nei, suður-kóreskir hermenn Syngman Rhees að drepa í hrönnum Suður-Kóreumenn sem grunaðir voru — oftast af litlu eða engu tilefni — um samúð með Norður-Kóreu eða kommúnisma eða andstöðu við Rhee forseta.

Já, ég byrjaði í gær að rifja upp af hverju tvö Kóreuríki eru til í henni veröld — sjá hlekk á þá grein hér — og þar var komið sögu í júní árið 1950 að her Norður-Kóreu réðist inn í Suður-Kóreu.

Ástæðan var ósköp einfaldlega sú að Kim Il-sung forseti í norðrinu taldi að honum tækist fyrirhafnarlítið að sigrast á her stallbróður síns í suðrinu, Syngman Rhee, því Bandaríkjamenn hefðu lítinn áhuga á að koma Rhee og Suður-Kóreumönnum til hjálpar.

Óhætt er að segja að fyrri hluti sannfæringar Kims hafi reynst hárréttur.

Suður-kóreski herinn varð lítil fyrirstaða fyrir þann norður-kóreska. Norður-Kóreumenn tóku Seúl höfuðborg Suður-Kóreu á örfáum dögum og eftir um það bil sex vikur virtust þeir í þann veginn að vinna fullnaðarsigur.

Suður-Kóreustjórn hélt þá aðeins eftir svolitlu landsvæði við sundið að Japan.

Ástæðurnar fyrir óförum Suður-Kóreumanna voru ýmsar, hernaðarlega.

Norður-kóreski herinn var einfaldlega betur vopnum búinn, betur þjálfaður og naut þess að hafa frumkvæðið. En jafnframt er ljóst að í suðrinu var mikill fjöldi fólks sem hafði engan sérstakan áhuga á að fórna lífi sínu fyrir stjórn Syngman Rhees.

Allt að 200 þúsund morð

Þar var bæði um að ræða fólk sem hafði ekki fyrirgefið honum grimmileg viðbrögð við uppþotum og uppreisnartilraunum 1948, en eiinig mikið af bændafólki sem vissi að bændurnir í Norður-Kóreu bjuggu á þeim tímapunkti við betri lífskjör en þeir.

Fyrstu sex vikur Kóreustríðsins.

Það fólk sá því ekkert athugavert við að prófa þjóðskipulag kommúnismans.

Syngman Rhee hafði brugðist við fréttum af þessu með sömu viðbjóðslegu hörkunni og hann sýndi alla jafna. Sumarið 1950 lét hann hermenn sína myrða fjölda Suður-Kóreumanna sem grunaðir voru, með réttu eða röngu, um að hafa samúð með málstað kommúnista og/eða vera einfaldlega á móti stjórn Syngman Rhees.

Og þetta voru ekki bara fáein morð.

Að minnsta kosti 60 þúsund voru drepin þannig með köldu blóði en sumir fræðimenn hallast raunar að því að alls hafi hin myrtu verið 200 þúsund.

Amríski herinn, svo réttsýnn og rogginn ...

Ekki dugði þetta þó til að svipta Syngman Rhee stuðningi Bandaríkjanna.

Það reyndist nefnilega alrangt hjá Kim Il-sung og bakhjörlum hans Stalín og Maó Zedong að Bandaríkin myndu óáreitt láta yfir sig ganga að Norður-Kórea tæki Suður-Kóreu.

Norður-Kórea hörfaði jafnvel hraðar en hún hafði sótt.

Þegar algjört hrun blasti við Suður-Kóreu mætti ameríski herinn í öllu sínu veldi á staðinn og sneri umsvifalaust við blaðinu. Bandaríkjamenn gerðu innrás af sjó þar sem heitir Inchon, skammt frá Seúl, og settu þar á land ógrynni liðs sem náði fljótlega höfuðborg Suður-Kóreu.

Á sama tíma réðist bandarískur her út frá því litla svæði sem Suður-Kóreumenn héldu þá við sundið. Her Norður-Kóreu var orðinn þreyttur og vistalítill eftir stöðuga sókn sína og varð nú að hörfa fljótt til baka til að verða ekki króaður inni í Suður-Kóreu.

Undir fána Sameinuðu þjóðanna

Rétt er að taka fram að hernaðaraðgerðir Bandaríkjanna fóru fram undir fána Sameinuðu þjóðanna. Þær höfðu að vonum lýst algerri andstöðu við árásarstríð Norður-Kóreu. Margir litu á það sem prófstein á raunverulegt afl hinna nýju alþjóðasamtaka hvort þeim tækist í þetta sinn að koma í veg fyrir að árás einnar þjóðar á aðra skilaði árangri.

Margar þjóðir tóku því þátt í stríðsrekstrinum í Kóreu en engum gat þó blandast hugur um að Bandaríkin réðu algerlega ferðinni hernaðarlega og pólitískt, enda var yfirmaður herliðs Sameinuðu þjóðanna hinn víðkunni bandaríski hershöfðingi Douglas MacArthur og í herliði hans voru Bandaríkjamenn að yfirgnæfandi meirihluta.

Á tveimur vikum hröktust norður-kóreskar hersveitir burt frá Suður-Kóreu. Hersveitir Sameinuðu þjóðanna/Bandaríkjanna héldu þó áfram sókn sinni inn í Norður-Kóreu og var nú ætlunin að hrekja Kim Il-sung frá völdum og sameinaða síðan Kóreuríkin „undir lýðræðislegri stjórn“, eins og komist var að orði í ályktun Sameinuðu þjóðanna.

Stalín þvertók fyrir að hjálpa Kim

Gat þó engum blandast hugur um að þáverandi stjórn Suður-Kóreu, Syngman Rhee og hyski hans, gat sannarlega ekki talist lýðræðisleg á nokkurn hátt.

Douglas MacArthur kom mjög við sögu Kóreustríðsins fyrsta árið.

Þegar kom fram í nóvember 1950 var her Norður-Kóreu kominn að fótum fram og réði aðeins smáræmu meðfram landamærunum að Kína og Sovétríkjunum. Stalín þvertók fyrir að senda Rauða herinn Kim til hjálpar, þó hann sendi honum hergögn, en Maó í Bejing hafði áhyggjur af því að það yrði mikið áfall fyrir nýtilkomna kommúnistastjórn sína í Kína ef kommúnistastjórnin í Norður-Kóreu hrektist frá völdum.

Hann vildi þó ekki hætta á allsherjar stríð við Bandaríkin. Þó ekki væri annað, þá réðu þau yfir kjarnorkuvopnum en Kínverjar ekki.

Og hver var þá leið Maós til að bjarga Kim Il-sung?

Frá því segir í þessari grein hér.

Kjósa
17
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.
Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.
Tengdar greinar

Flækjusagan

Mest lesið

Helgi Gunnlaugsson
3
PistillUppgjör ársins 2024

Helgi Gunnlaugsson

Hug­leið­ing­ar af­brota­fræð­ings við ára­mót

Helgi Gunn­laugs­son af­brota­fræð­ing­ur er orð­inn 67 ára og seg­ir ár­in líða sí­fellt hrað­ar með hækk­andi aldri. Í per­sónu­legu sem og fræði­legu upp­gjöri seg­ir hann fjölda mann­drápa veru­legt áhyggju­efni, en þau hafa aldrei ver­ið fleiri á einu ári hér á landi. Þá veki það ugg að börn sem gerend­ur og þo­lend­ur komi meira við sögu í mann­dráps­mál­um en áð­ur.
Árið í myndum: Fólkið sem flúði og fólkið sem mótmælti
4
FréttirUppgjör ársins 2024

Ár­ið í mynd­um: Fólk­ið sem flúði og fólk­ið sem mót­mælti

Ís­lend­ing­ar kynnt­ust þó nokkr­um Palestínu­mönn­um á ár­inu, fólki sem flúði sprengjuregn Ísra­els­hers í heimalandi þeirra. Fjöl­marg­ir stóðu upp og köll­uðu eft­ir því að ís­lensk stjórn­völd stigu fast­ar til jarð­ar hvað varð­aði and­stöðu við stríð­ið og ein­kennd­ist fyrri hluti árs­ins af mót­mæl­um. Hér er far­ið yf­ir þessa at­burði í mynd­um og nokkr­um orð­um.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Mest lesið í mánuðinum

Við erum ekkert „trailer trash“
1
VettvangurHjólhýsabyggðin

Við er­um ekk­ert „trailer trash“

Lilja Kar­en varð ólétt eft­ir gla­sa­frjóvg­un þeg­ar hún bjó á tjald­svæð­inu í Laug­ar­daln­um og á dög­un­um fagn­aði dótt­ir henn­ar árs af­mæli. Af­mæl­is­veisl­an var hald­in í hjól­hýsi litlu fjöl­skyld­unn­ar á Sæv­ar­höfða, þar sem þær mæðg­ur búa ásamt hinni mömm­unni, Frið­meyju Helgu. „Okk­ar til­finn­ing er að það hafi ver­ið leit­að að ljót­asta staðn­um fyr­ir okk­ur,“ seg­ir Frið­mey, og á þar við svæð­ið sem Reykja­vík­ur­borg fann fyr­ir hjól­hýsa­byggð­ina.
Ráðuneyti keypti danska hönnunarsófa fyrir 5,9 milljónir
2
Viðskipti

Ráðu­neyti keypti danska hönn­un­ar­sófa fyr­ir 5,9 millj­ón­ir

Há­skóla-, ný­sköp­un­ar- og iðn­að­ar­ráðu­neyt­ið hef­ur und­an­farna mán­uði keypt hús­gögn úr hönn­un­ar­versl­un, sem þar til ný­lega hét Norr11, að and­virði rúm­lega tíu millj­óna króna. Um er að ræða sam­sett­an sófa, kaffi­borð, borð­stofu­borð og fleiri hús­gögn að and­virði 10,2 millj­óna króna. Þar af er 1,3 millj­óna króna sófi inni á skrif­stofu ráð­herra.
„Þetta er eins og að búa í einbýlishúsi“
4
VettvangurHjólhýsabyggðin

„Þetta er eins og að búa í ein­býl­is­húsi“

Berg­þóra Páls­dótt­ir, Bebba, hef­ur un­un af því að fá gesti til sín í hjól­hýs­ið og finnst þetta svo­lít­ið eins og að búa í ein­býl­is­húsi. Barna­börn­in koma líka í heim­sókn en þau geta ekki far­ið út að leika sér í hjól­hýsa­byggð­inni í Sæv­ar­höfð­an­um: „Þau skilja ekki af hverju við vor­um rek­in úr Laug­ar­daln­um og sett á þenn­an ógeðs­lega stað.“
Tilnefnd sem framúrskarandi ungur Íslendingur en verður send úr landi
5
Fréttir

Til­nefnd sem framúrsk­ar­andi ung­ur Ís­lend­ing­ur en verð­ur send úr landi

Til stend­ur að hin sýr­lenska Rima Charaf Eddine Nasr verði send úr landi. Hún var á dög­un­um ein af tíu sem til­nefnd voru til verð­laun­anna Framúrsk­ar­andi ung­ur Ís­lend­ing­ur í ár. Til­nefn­ing­una fékk hún fyr­ir sjálf­boða­liða­störf sem hún hef­ur unn­ið með börn­um. Hér á hún for­eldra og systkini en ein­ung­is á að vísa Rimu og syst­ur henn­ar úr landi.
Innsæi Karenar öskraði: „Það er eitthvað að“
6
ViðtalMóðursýkiskastið

Inn­sæi Kar­en­ar öskr­aði: „Það er eitt­hvað að“

Þeg­ar Kar­en Ösp Frið­riks­dótt­ir lá sár­kval­in á kvenna­deild Land­spít­ala ár­ið 2019 var hún sök­uð um verkjalyfjafíkn. Hún hafði þá ver­ið verkj­uð síð­an hún var níu ára. Geð­lækn­ir leiddi að því lík­um að verk­ir henn­ar tengd­ust gervióléttu. Tveim­ur ár­um síð­ar fékk hún loks stað­fest­ingu á því að hún væri með lík­am­leg­an sjúk­dóm. Hún von­ar að heil­brigðis­kerf­ið og sam­fé­lag­ið læri af henn­ar sögu.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Mest lesið undanfarið ár