Okkur tókst það,“ segir skælbrosandi Marty Odlin, stofnandi og framkvæmdastjóri fyrirtækisins Running Tide. „Og ég get ekki beðið eftir því að gera það aftur.“ Þessu lýsti hann sigurreifur yfir síðasta sumar, stuttu eftir að fyrirtækinu sem hann stofnaði í Maine í Bandaríkjunum hafði tekist nokkuð sem var algjörlega einstakt, eiginlega ævintýralegt: Að binda varanlega yfir 25 þúsund tonn af koltvíoxíði í hafinu. Og afhenda stórfyrirtækjum á borð við Microsoft og Shopify „fyrstu kolefniseiningar sögunnar við bindingu í hafi“.
Aðferðirnar sem Running Tide beitti við afrekið byggðu á háþróaðri tækni, sem hönnuð er út frá bestu mögulegu vísindum, en voru þó einfaldar í framkvæmd: Siglt var með 19 þúsund tonn af kalksteinshúðuðum kolefnisflothylkjum út á rúmsjó og þeim komið fyrir í hafinu. Þar flutu þau um hríð en sukku loks til botns, á yfir þúsund metra dýpi. Þangað sem töfrarnir gerast. Bindingin. Með þessum hætti var kolefni komið úr hröðu hringrásinni í þá hægu. Hafdjúpin sjá svo um að geyma kolefnið í aldir. Jafnvel árþúsund.
Eða þannig hafa talsmenn Running Tide lýst því sem gerðist úti fyrir Íslandi í fyrrasumar – í umfangsmiklum en eftirlitslausum aðgerðum sem byggja á leyfi íslenskra stjórnvalda. Í leyfinu er flothylkjunum lýst sem timburmassa á stærð við körfubolta og að auk kalksteinsefna yrðu þau böðuð þaragró. Engin þaragró kom hins vegar við sögu í aðgerðum síðasta sumars. Og flothylkin, sem flutt voru í fimmtán leiðöngrum út að endimörkum íslenskrar landhelgi, voru mun minni en áformað var. Þau voru orðin að viðarkurli.
„Ísland er því fyrsta landið í heiminum til að búa til kolefniseiningar með kolefnisbindingu í hafi,“ tilkynnti Kristinn Árni Lár Hróbjartsson, framkvæmdastjóri íslenska dótturfélagsins, Running Tide Iceland, í kjölfarið. „Framúrskarandi fyrirtæki,“ sagði utanríkisráðherrann, Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir, er hún hafði veitt fyrirtækinu leyfið. Og Guðlaugur Þór Þórðarson, ráðherra loftslagsmála, hreifst með: „Það sem menn kannski átta sig ekki á er að við Íslendingar erum núna komin með lausnir þegar kemur að kolefnisföngun. Bara hér á stað sem við öll þekkjum, Akranesi, þar er til dæmis stærsta varanlega kolefnisföngunarverkefni í heimi, Running Tide.“
Lausn komin. Stærsta kolefnisföngunarverkefni í heimi. Sem skilaði í sinni fyrstu aðgerð bindingu er jafnast á við losun 12 þúsund fólksbíla. Og Running Tide segist rétt að byrja. Eini takmarkandi þáttur starfseminnar sé eftirspurnin.
Á tímum þar sem loftslagsvá vofir yfir mannkyni hljómar þetta of gott til að vera satt.
Og er það reyndar.
„Aðferðirnar sem Running Tide notar binda ekkert koltvíoxíð úr andrúmsloftinu. Núll,“ segir Jón Ólafsson, haffræðingur og prófessor emerítus. „Allt þetta brambolt er til einskis.“
Hann er í hópi margra vísindamanna er Heimildin hefur rætt við og rekið hafa upp stór augu eftir að hafa kynnt sér starfsemi Running Tide. Þeir segja t.d. fullyrðingu um hina miklu bindingu ekki standast skoðun og að enginn óháður aðili hafi staðfest að hún hafi átti sér stað. Þá undrast þeir mjög að Umhverfisstofnun hafi ekkert eftirlit með starfseminni. „Þetta fyrirtæki er gott dæmi um vandamálin sem tengjast kolefnisbindingu og hvers vegna ekki er hægt að treysta sprotafyrirtækjum,“ segir Jean-Pierre Gattuso, prófessor við Sorbonne-háskóla. „Starfsemi Running Tide er ógagnsæ en samt eru kolefniseiningar seldar. Það er sláandi hversu stjórnlaust þetta svið er.“
Athugasemdir (5)
Running Tide
Spyr hvort stjórnvöld hafi verið plötuð til að gefa Running Tide gæðavottun
Kristinn Árni Lár Hróbjartsson
Það sem er satt og rétt um kolefnisbindingu í hafi og Running Tide
Ráðherrar vængstýfðu Umhverfisstofnun
Betra að gera mistök en að gera ekki neitt
Elkem brennir trjákurli Running Tide - Eignir á brunaútsölu
40.000 t af viðarkurli hins vegar gætu nýst sem eldsneyti víðar, ef því er sökkt notar iðnaðurinn jarðeldsneyti í staðinn, ég sé engan ávinning varðandi kolefnisbindingu þar þó bindingin virki.
Running Tide á Grundartanga bleytir kurl. ("bindur kolefni")
Freistnivandi?
Fyrir mér er þessi grein aumkunnarverð lágkúra smáhuga fólks. Ég segi það sem einstaklingur sem þekkir þessi málefni mun betur en höfundar.
Ég er í alvörunni í sjokki.
Að höfundar skuli reyna að túlka einlæga tilraun fólks sem er að setja líf og sálu í baráttuna við loftslagsvána, sem einhverskonar grunsamlega spillingu, .... ég á ekki til orð.
Ég er sammála því að vísindin á bakvið aðferðafræði RT náði ekki að komast á þann stað að mér þætti eðlilegt að henni yrði beitt í stórum stíl. En þetta er ennþá ein af mögulegum lausnum til bindingar og algjörlega þess virði að skoða frekar. Við höfum ekki lengur þann lúxus að bíða eftir vísindum til að sanna aðferðafræðir áður en við hefjumst handa. Við erum of sein í öllum loftslagsaðgerðum. Það þarf að taka sénsa.
„Þetta fyrirtæki er gott dæmi um vandamálin sem tengjast kolefnisbindingu og hvers vegna ekki er hægt að treysta sprota fyrirtækjum“ - Jean-Pierre Gattuso prófessor við Sorbonne-háskóla
Að láta þetta útúr sér er hrein geðveiki. Sprota fyrirtæki eru nánast einu aðilarnir sem eru að koma með nýjar og þarfar lausnir við loftslagsvánni.
Að birta þessa grein núna og nudda salti í sárin hjá fólki sem er raunverulega að starfa í þágu mannkynsins. Þið ættuð að skammast ykkar. Hvað hafið þið gert fyrir mannkynið? Ég get svarað því. Ekki fokking neitt.
Og tuttugu þúsund tonn af timburkurli, kalki og sementi er sökkt í hafið! Verra en merkingarlaust fyrir kolefnisbindingu, losar með tímanum kolefni í hafið, kolefni sem var bundið (í tré). Meiriháttar mengun og sóun.
Stjórnun eins og hjá vanþróuðustu ríkjum heims. Enn einn hryllingurinn.
Ein ábending þó til Heimildarinnar: Ekki þýða bogus sem bull, hann meinti annað.
Bogus = Óekta, svikinn, falskur, uppgerðar-, gervi-.