Æsispennandi lokasprettur er framundan í forsetakosningunum. Fjórir frambjóðendur virðast eiga raunhæfan möguleika á sigri í byrjun síðustu vikunnar fyrir kosningarnar sjálfar, sem fram fara næstkomandi laugardag. Katrín Jakobsdóttir, fyrrverandi forsætisráðherra, er með forystu líkt og hún hefur verið með síðustu tíu daga, en fylgi hennar mælist nú 24,3 prósent og hefur lækkað frá því fyrir helgi.
Eftir að hafa lækkað í níu kosningaspám í röð snýr Halla Hrund Logadóttir orkumálastjóri við taflinu í þeirri nýjustu og hækkar sig úr 18,2 í 19 prósent fylgi. Halla Tómasdóttir, forstjóri B Team, heldur áfram að að bæta við sig stuðningi, en hún hefur nú hækkað í tólf kosningaspám í röð, eða öllum slíkum sem keyrðar hafa verið síðan 3. maí. Hún mælist nú með 18,6 prósent fylgi og tekur, í fyrsta sinn frá því að kosningabaráttan hófst, fram úr Baldri Þórhallssyni, prófessor í stjórnmálafræði, og sest í þriðja sætið yfir þá frambjóðendur sem mælast með mest fylgi samkvæmt kosningaspá Heimildarinnar. Baldur er þó skammt undan með 17,7 prósent, sem er minnsta fylgi sem hann hefur mælst með í kosningaspánni til þessa, en sú fyrsta var keyrð 13. apríl. Ekki er marktækur munur á fylgi Höllu Hrundar, Höllu Tómasdóttur og Baldurs.
Jón Gnarr, leikari og fyrrverandi borgarstjóri í Reykjavík, heldur áfram að vera stöðugur í fimmta sætinu með sín 11,4 prósent og Arnar Þór Jónsson, varaþingmaður og fyrrverandi dómari, mælist nú með meira fylgi en nokkru sinni áður, eða 6,3 prósent. Hann bætir þó sáralitlu við sig milli spáa.
Hinir sex frambjóðendurnir mælast svo sameiginlega með 2,7 prósent fylgi.
Það bendir ýmislegt til þess að hluti kjósenda ætli að bíða fram á síðasta dag með að ákveða sig. Það hafa til að mynda 27 prósent færri kosið utan kjörfundar nú en á sama tíma í forsetakosningunum 2020. Kannanir sem gerðar hafa verið benda til þess að að Katrín sé sá frambjóðandi með umtalsvert fylgi sem flestir nefna þegar þeir eru spurðir um hvern þeir vilji ekki á forsetastól. Það gæti bent til þess að hluti kjósenda muni kjósa þann frambjóðanda sem á mestar líkur á að vinna forsætisráðherrann fyrrverandi. Samkvæmt þeirri kenningu gæti sá þeirra þriggja sem sitja í öðru til fjórða sæti í kosningaspánni sem nær að færa sig frá kraðakinu og nær Katrínu átt von á viðbótaratkvæðum á kjördag umfram það fylgi sem viðkomandi mælist með í síðustu könnunum.
Tæplega helmings líkur á sigri
Þegar nokkrir dagar eru til kosninga er staðan sú að líkurnar á því að Katrín sigri mælast nú 46 prósent og hafa aukist um eitt prósentustig frá því fyrir helgi þrátt fyrir að fylgi hennar hafi dregist lítillega saman. Halla Hrund á nú 18 prósent líkur á sigri, Halla Tómasdóttir mælist með 17 prósent sigurlíkur og Baldur með 15 prósent. Líkur Jóns Gnarr á sigri eru nú nánast engar, eða þrjú prósent, og líkur Arnars Þórs enn minni, eða eitt prósent.
Þetta er niðurstaða útreikninga Dr. Baldurs Héðinssonar á líkum hvers frambjóðanda á sigri. Hana fær Baldur út með því að miða við stöðu mála í kosningaspá sem hann vinnur í samstarfi við Heimildina og hversu mikið frávik hefur verið í fyrri skoðanakönnunum tveimur vikum fyrir kosningar. Í kjölfarið keyrði hann 100 þúsund sýndarkosningar til að reikna út hversu líklegt er að hver og einn frambjóðandi sigri. Þegar bæri dregur kosningum minnkar frávikið sem fer inn í sýndarkosningarnar sem mun leiða til þess að þeir frambjóðendur sem eru að mælast með mest fylgi fá hærri líkur á sigri en aðrir minni.
Hvað er kosningaspáin?
Kosningaspá Heimildarinnar er unnin í samstarfi við dr. Baldur Héðinsson. Hann hefur keyrt kosningaspálíkan sem hann smíðaði fyrir fyrirrennara Heimildarinnar í öllum kosningum sem fram hafa farið á Íslandi síðastliðinn áratug, og mun gera það í aðdraganda forsetakosninganna einnig.
Líkanið miðar að því að setja upplýsingar sem skoðanakannanir veita í samhengi. Fyrirliggjandi skoðanakannanir eru teknar saman og þeim gefið vægi til þess að spá fyrir um úrslit kosninga. Niðurstöður spálíkansins eru svo birtar reglulega í Heimildinni, jafnt á prenti og vef, í aðdraganda kosninga.
Nafna hennar Tómasdóttir er hinsvegar með bögla sem fv. framkvæmdastjóri Viðskiptaráðs og fleira sem skapar óvissu og mótstöðu sem ekki er góð á forsetastóli.