Jasmina Vajzović Crnac var fimmtán ára gömul þegar hún og fjölskylda hennar neyddust til að flýja stríðsástand í Bosníu og Hersegóvínu og kom til Íslands. „Ég hef aldrei í öll þessi 27 ár sem ég hef búið á Íslandi fundið orð til að lýsa hryllingnum,“ segir Jasmina um ástandið sem fjölskyldan var að flýja. Enn finnur hún fyrir áhrifum þess að hafa þurft að flýja heimalandið og upplifa það að vera barn á flótta. 

Og það hafði mjög sterk áhrif á hana þegar hún las Facebook-færslu utanríkisráðherra um helgina. „Ef ég á að vera mjög hreinskilin, þá hágrét ég,“ sagði Jasmina.  

Færsla Bjarna

Það var síðastliðinn föstudag sem Bjarni birti færslu, þar sem hann sagði „hörmung að sjá tjaldbúðir við Austurvöll,“ þar sem Palstínumenn hafa mótmælt aðgerðarleysi ríkisstjórnarinnar vegna ástandsins þar í landi og hversu langan tíma hefur tekið að hefja fjölskyldusameiningu. 

Bjarni sagði að þessar „dapurlegu tjaldbúðir“ hefðu „ekkert með hefðbundin mótmæli að gera. „Hópurinn flaggar þarna fjölda þjóðfána frá Palestínu og festir á ljósastaura og tjöld. Engum ætti að líðast að flagga nokkrum þjóðfána fyrir framan Alþingi Íslands svo vikum skipti til að mótmæla íslenskum stjórnvöldum.“ 

Hann sagði jafnframt að það þyrfti að „herða reglur um hælisleitendamál“ og „auka eftirlit á landamærum“ því innviðir væru „komnir að þolmörkum“. „Núverandi fyrirkomulag er algerlega komið úr böndunum, bæði varðandi kostnað og fjölda umsókna,“ skrifaði Bjarni. „Samhliða þessu þarf að styrkja lögregluna meðal annars með auknum heimildum í baráttunni gegn brotastarfsemi, þar með talið alþjóðlegri brotastarfsemi.“

Elur á sundrungu

Jasminu var verulega brugðið þegar hún las orð, frá formanni Sjálfstæðisflokksins og utanríkisráðherra Íslands. „Þetta samhengi er rangt vegna þess að það býður upp á sundrungu,“ segir Jasmina í viðtali við Heimildina. „Þetta býður upp á hatur. Þetta býður upp á að flokka fólk í einhverja ákveðna hópa.“ 

Hún brást við með því að skrifa sjálf færslu, þar sem hún sagði: „Ég er buguð því ég skil. Ég upplifi og finn til með börnum á flótta. Og fólki á flótta. Ég finn svo til og það er sárt að horfa, hlusta og heyra alla þessa orðræðu og öll þessi ljótu orð suma. Ég er sár og græt fyrir þeirra hönd og reyndar mín líka. Það er til fólk sem vill senda þau, og mig og mín börn með, í gámum heim.“

Sárnaði viðbrögð vina

Þetta voru fyrstu viðbrögð hennar. Næstu færslu beindi hún að vinum sínum og með fylgdi mynd af henni grátbólginni, en hún sagðist hafa grátið með ekka þegar hún las orð utanríkisráðherra.

Grét með ekkasogumJasmin segir að það hafi valdið djúpstæðum sársauka að lesa færslu utanríkisráðherra og athugasemdir sem fylgdu í kjölfarið.

„Þetta er mynd fyrir ykkur kæru FB vinur sem lækuðu,“ status Bjarna, „sem finnst friðsamleg mótmæli fólks sem vill bjarga fjölskyldum sínum frá Gaza og útrýmingu barna þeirra, hörmung. Vonandi líður ykkur vel með þetta en mér líður svo ömurlega að sjá ykkar læk við færsluna að ég er útgrátin. Mörg ykkar þekki ég í raunheimum og suma betur en aðra. Jafnvel hef ég talið suma alvöru vini mína og hefu drukkið kaffi með ykkur heima hjá mér. Þegar þið styðjið þessar skoðanir utanríkisráðherra, þá hugsið þið líka til mín, að mínu mati, á sama hátt. Hafið þið áttað ykkur á því?“

Sagði hún málflutning sem þennan stórhættulegan. „Þessa skoðanir hans eru beinlínis stórhættulegar.“ Undirrót þess að fólk þyrfti að flýja heimili sín væri vegna slíkra skoðana, þar sem fólki er skipt niður í misverðuga flokka. „Þess vegna,“ segir hún, „þurfti ég og fjölskylda mín að flýja svo við lifðum af. Ætla ekki fara úti allskyns ofbeldi sem ég þurfti þola og umbera. Þetta byrjaði nefnilega rólega með svona skoðunum og áður en maður vissi af þá var ég beitt grófu ofbeldi sem er enn að hafa áhrif á mitt líf.“

Hún sagði að það hefði sært hana djúpt að sjá fólk sem hún þekkti samþykkja slíkan málflutning. „Með því að setja like þá eruð þið að samþykkja hans orðræðu. Sem er ekkert annað en mannsvonska.“ Hún hafi ekki aðeins orðið fyrir vonbrigðum heldur hafi viðbrögðin við slíkum málflutningi líka vakið upp í henni ótta. Hún óttist ekkert meira en að hún verði næsti flóttamaður sem verði krafinn um að fara frá Íslandi. „Ykkur finnst þetta örugglega fjari raunveruleikanum en vitið, svona orðræða býður upp á átök, útskúfun og ofbeldi.“

„Þessir menn“

Í viðtali við Heimildina segir Jasmina að hún hafi sjálf upplifað útskúfun fyrir það eitt að vera barn á flótta. „Ég vil að fólk geti sett sig í mín spor, hvernig það er að vera flóttamaður. Af því það er hryllingur. Þú ert bara að bíða á hverjum degi:  Hvenær verður þú næst? Hvenær kemur að því að einhver bankar upp á og skýtur mig?“

Hún hefur áhyggjur af því að fólk sem tekur undir svona sjónarmið eigi erfitt með að setja sig í fótspor fólks á flótta. Á meðal þeirra sem taka undir færslu Bjarna er meðal annars ein sem segir: „Allt satt og rétt,“ „þessir menn kasta af sér þvagi á styttu af frelsishetju okkar,“ og: „Eins og vel sést á Austurvelli er einkenni þessa fólks frekja og yfirgangur ... Þeir hata Vesturlönd og þeirra vilji og trú skal fram að ganga með góðu eða illu ... þegar þeir verða nógu margir. Það er beinlínis stórhættulegt að framkvæma þessar fjölskyldusameiningar ... bara glæpur gegn íslenskri þjóð.“

Þótt margir hafi mótmælt orðum Bjarna eru fleiri sem taka í sama streng og sú sem skrifar hér að ofan. „Loksins kemur einhver úr ríkisstjórninni og andmælir þessu!“ sagði einn sem fullyrti að Íslendingar vilji „þennan ófögnuð í burt og ef þið getið ekki komið á harðari flóttamannastefnu með x-V í fanginu þá sleppið þeim og kjósum.“ 

„Heyr, heyr! Kominn tími á að loka landamærunum og fara að taka til í þessum málaflokki,“ sagði enn annar og bætti því við að það væri „lítilsvirðing við þjóðina“ að leyfa mótmælin þar. „Þessi meðvirkni sem hefur einkennt allt, þetta er ein gerð af ofbeldi.“ 

Jasmin segir að það sé eitt að ræða hvort mótmæli ættu yfirhöfuð að eiga sér stað á Austurvelli, en „að kalla þau hörmung, í ljósi þess að þarna er fólk sem er statt í sinni verstu martröð að reyna að bjarga sínum dýrmætasta fjársjóði sem er börn, makar og foreldrar.“

Þá segist hún vera mjög hugsi yfir því af hverju fólk frá Palestínu virðist fá aðra meðferð en flóttafólk sem kom hingað til lands frá Úkraínu. „Þau eru ekki sett undir sama hatt, þannig við erum að búa til einhverja staðla, eins og þessir flóttamenn séu einhvern vegin öðruvísi, eftir því hvaðan þeir koma. Það er ekki þannig. Flóttamenn eru allir flóttamenn og að glíma við það sama. Þetta er allt einn hópur sem á virkilega bágt.“