Þessi grein birtist fyrir meira en ári.

77 ára kona hlaut Nóbelsverðlaunin í hagfræði: „Ég hef alltaf litið á mig sem einkaspæjara“

Claudia Gold­in hlaut í dag Nó­bels­verð­laun­in í hag­fræði fyr­ir rann­sókn­ir á launam­is­rétti kynj­anna. Rann­sókn­ir henn­ar sýna hvernig þró­un­in hef­ur ver­ið í gegn um ald­irn­ar og ástæð­ur þess launa­bils sem enn er við lýði. Gold­in er þriðja kon­an til að hljóta verð­laun­in og sú fyrsta til að hljóta þau ein síns liðs.

77 ára kona hlaut Nóbelsverðlaunin í hagfræði: „Ég hef alltaf litið á mig sem einkaspæjara“

Claudia Goldin hlaut í dag Nóbelsverðlaun í hagfræði fyrir rannsóknir sínar sem hafa varpað ljósi á kynjamisrétti, sér í lagi þegar kemur að launamismun kynjanna. Rannsóknir hennar sýna hvernig þróunin hefur verið í gegnum aldirnar og ástæður þess launabils sem enn er við lýði.

Goldin er þriðja konan til að hljóta Nóbelsverðlaun í hagfræði en sú fyrsta sem vinnur til þeirra ein og án þess að hafa verið í samstarfi við karla. Hún var árið 1989 fyrst kvenna til að hljóta fastráðningu við hagfræðideild Harvard háskóla. Í viðtali við BBC árið 2018 sagði hún að hagfræðin ætti enn við ímyndarvandamál þegar kemur að konum. 

Bað eiginmanninn um að fara út með hundinn

Starfsmaður á kynningarsíðu Nóbelsverðlaunanna hringdi í Goldin og spurði hvað hefði verið það fyrsta sem hún gerði eftir að hún frétti að hún sjálf væri handhafi verðlaunanna. Goldin sagði: „Það fyrsta sem ég gerði eftir að ég heyrði fréttirnar var að segja manninum mínum frá þessu, en hann hafði augljóslega einhverja hugmynd um hvað var í gangi. Hann brosti og sagði; „Það er frábært. Segðu mér bara hvað ég á að gera.“ Ég sagði honum að fara út með hundinn og búa til te, og að ég þyrfti að búa mig fyrir blaðamannafund, sem ég væri samt ekki hluti af.“ 

Pika þegar hann var tólf ára

Starfsmaðurinn sagðist þá glaður að hundurinn Pika hafi ratað í samtalið þeirra en hann er stór hluti af fjölskyldu Goldin og er sérstök bloggsíða á vef Goldin hjá Harvard tileinkaður daglegu lífi Pika sem er orðinn þrettán ára gamall.

Iðnbyltingin og getnaðarvarnarpillan

„Verðlaunahafinn í hagfræði í ár, Claudia Goldin, lagði fram fyrstu heildarskýrsluna um tekjur kvenna og vinnumarkaðsþátttöku þeirra í gegnum aldirnar,“ segir í tilkyningu frá akademíunni. 

Rannsóknir hennar sýndu að giftar konur fóru að vinna minna eftir iðnbyltinguna í upphafi 19. aldar en atvinnuþátttaka þeirra jókst aftur snemma á 20. öld þegar störfum í þjónustu fjölgaði. Golding útskýrði þetta sem afleiðingu skipulagsbreytinga og þróun félagslegra viðmiða þegar kemur að ábyrgð kvenna á heimili og fjölskyldu. 

Á tuttugustu öldinni jókst menntunarstig kvenna stöðugt og í flestum hátekjulöndum er það nú talsvert hærra en karla. Goldin sýndi fram á að aðgangur að getnaðarvarnarpillunni gegndi mikilvægu hlutverki í að flýta þessari byltingu með því að bjóða upp á ný tækifæri til að skipuleggja starfsferilinn. 

Fæðing fyrsta barns

Sögulega hefur verið talað um að launamunur kynjanna skýrist af því að konur og karlar hafi á unga aldri valið ákveðnar námsleiðir sem síðan leiði til ákveðinna starfa sem eru misvel launuð. Goldin komst hins vegar að því að það launabil sem nú er enn við lýði skýrist að stærstum hluta af áhrifum barneigna. Þannig sé nú mikill munur milli kvenna í sama geira, og kemur hann til við fæðingu fyrsta barns. 

„Það er samfélagslega mikilvægt að við skiljum hlutverk kvenna á vinnumarkaði. Þökk sé tímamótarannsóknum Claudiu Goldin vitum við nú miklu meira um undirliggjandi þætti og hvaða hindrunum við þurfum að bregðast við í framtíðinni,“ sagði Jakob Svensson, formaður hagfræðinefndar Nóbelsverðlaunanna, við afhendingu þeirra. 

Hefur alltaf verið spæjari

Í samtali við starfsmann nobelprize.org segir Goldin að henni finnist hugmyndin um akademískan rannsakanda sem einkaspæjara vera skemmtileg „Ég hef alltaf litið á mig sem einkaspæjara. Fyrir meira en tuttugu árum skrifaði ég verk sem heitir Hagfræðingurinn sem einkaspæjari. Ég hef verið einkaspæjari síðan ég var lítil. Mig langaði fyrir löngu að verða sýklafræðingur og sinna minni rannsóknarvinnu undir smásjá, en í staðinn vinn ég rannsóknarvinnuna í dag með skjölum, miklu magni af gögnum.“ 

Kjósa
22
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir (1)

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.
  • JE
    Jóhann Einarsson skrifaði
    Til hamingju Claudia Goldin. Það er mikil kaldhæðni örlaganna að önnur eins karlrembu samtök skuli velja konu, eina af fáum í fyrsta sinn vegna þess sem hún er og gerir.
    0
Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.

Mest lesið

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

„Á ekki möguleika á að fá réttláta málsmeðferð“
3
Fréttir

„Á ekki mögu­leika á að fá rétt­láta máls­með­ferð“

Nauðg­un­ar­kær­an var felld nið­ur, en um­boðs­mað­ur Al­þing­is tek­ur und­ir að­finnsl­ur við rann­sókn lög­reglu, varð­andi at­riði sem hefðu getað skipt máli við sönn­un­ar­mat. Eft­ir at­hug­un á máli Guðnýj­ar S. Bjarna­dótt­ur sendi um­boðs­mað­ur Al­þing­is einnig rík­is­sak­sókn­ara ábend­ingu varð­andi varð­veislu gagna í saka­mál­um og árétt­aði mik­il­vægi þess að ákær­andi hafi öll gögn und­ir hönd­um þeg­ar hann tek­ur af­stöðu.

Mest lesið í mánuðinum

Forsprakki útifundar játaði fjárdrátt á leikskólanum Klettaborg
1
Fréttir

Forsprakki úti­fund­ar ját­aði fjár­drátt á leik­skól­an­um Kletta­borg

Sig­fús Að­al­steins­son, stofn­andi hóps­ins Ís­land - þvert á flokka, sem stend­ur fyr­ir úti­fund­um um hæl­is­leit­end­ur, ját­aði á sig fjár­drátt frá leik­skól­an­um Kletta­borg þeg­ar hann var for­stöðu­mað­ur þar. Hann vill ekki dæma hvort brot af því tagi séu nógu al­var­leg til að inn­flytj­end­ur sem gerð­ust sek­ir um þau ætti að senda úr landi.
Einhverfir á vinnumarkaði: Starfsmannaskemmtanir bara ólaunuð yfirvinna
5
Úttekt

Ein­hverf­ir á vinnu­mark­aði: Starfs­manna­skemmt­an­ir bara ólaun­uð yf­ir­vinna

Í at­vinnu­aug­lýs­ing­um er gjarn­an kraf­ist mik­illa sam­skipta­hæfi­leika, jafn­vel í störf­um þar sem þess ekki er þörf. Þetta get­ur úti­lok­að fólk, til að mynda ein­hverfa, sem búa yf­ir öðr­um mik­il­væg­um styrk­leik­um. Bjarney L. Bjarna­dótt­ir gerði tíma­mót­a­rann­sókn á þessu og legg­ur áherslu á að at­vinnu­rek­end­ur efli fötl­un­ar­sjálfs­traust.
Drengir kvörtuðu undan kennara og var meinað að sitja kennslustundir
6
Úttekt

Dreng­ir kvört­uðu und­an kenn­ara og var mein­að að sitja kennslu­stund­ir

Tólf ára gaml­ir dreng­ir leit­uðu til skóla­stjóra vegna meints of­beld­is af hálfu kenn­ara. Í kjöl­far­ið var þeim mein­að að sitja kennslu­stund­ir hjá kenn­ar­an­um. Ann­ar baðst af­sök­un­ar eft­ir tvær vik­ur og fékk þá að koma aft­ur í tíma. Hinn sætti út­skúf­un í tvo mán­uði, áð­ur en skól­an­um var gert að taka dreng­inn aft­ur inn í tíma. For­eldr­ar drengs­ins segja kerf­ið hafa brugð­ist barn­inu og leit­uðu að lok­um til lög­reglu.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Mest lesið undanfarið ár